A. Kiến thức trọng tâm 1. Thông tin sự kiện Gợi ý trả lời câu hỏi: a) Em hãy cho biết nguyên nhân (do con người gây ra) dẫn đến hiện tượng lũ lụt? Nguyên nhân: Khai thác rừng bừa bãi, không theo quy hoạch, không tuân thủ biện pháp lâm sinh, không tái sinh rừng. Lâm tắc hoành hành Nạn du canh, du cư, phá rừng lấy đất canh tác, nhiều vụ cháy rừng, xâm hại tới tài nguyên. Diện tích rừng phòng hộ bị thu hẹp. b) Nêu tác dụng của rừng đối với đời sống của con người Rừng là tài nguyên thiên nhien vô cùng quý giá mà con người có thể khai thác, chế biến và sử dụng, phục vụ cuộc sống cho con người c) Em hãy nêu quan hệ giữa các thông tin và sự kiện trên Tất những thông tin đưa ra trên có thể nói là nguyên nhân dẫn đến hậu quả của những sự kiện đã nêu. Rừng bị tàn phá, thiên nhiên bị tàn phá đã làm ảnh hưởng đến môi trường sống của con người dẫn đến hiện tượng lũ ống, lũ quét thiệt hại về người và của. d) Em hiểu thế nào là môi trường? Môi trường có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống con người? Cho một vài ví dụ về những việc làm ô nhiễm môi trường? Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người, tác động đến đời sống và sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. Môi trường có ảnh hưởng rất quan trọng đối với con người, là nơi giúp con người tồn tại và phát triển. Một số ví dụ về hành vi gây ô nhiễm môi trường: Vứt rác bừa bãi ra sông suối Thải nước bẩn sinh hoạt ra sông ngòi Sử dụng túi ni lông vứt tràn lan khó phân hủy… 2. Nội dung bài học: Khái niệm: Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người, tác động đến đời sống và sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. Tài nguyên thiên nhiên là những của cải vật chất có sẵn trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến sử dụng phục vụ cuộc sống của con người. Vai trò môi trường và tài nguyên thiên nhiên: Tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần. Trách nhiệm Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên luôn trong lành, sạch sẽ. Ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra Khai thác, sử dụng hợp lý tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên Giữ gìn môi trường sống, nghiêm cấm hành vi phá hoại môi trường. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Bài tập a: Trong các biện pháp dưới đây, theo em, biện pháp nào góp phần bảo vệ mồi trường ? (1) Giữ gìn vệ sinh xung quanh trường học và nơi ở ; (2) Xây dựng các quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước và bảo vệ động vật quý, hiếm ; (3) Khai thác nước ngầm bừa bãi ; (4) Sử dụng phân hoá học và các hoá chất bảo vệ thực vật vượt quá mức quy định ; (5) Nghiên cứu, xây dựng các phương pháp xử lí rác, nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt. Hướng dẫn giải: Theo em, biện pháp góp phần bảo vệ mồi trường là: (1) Giữ gìn vệ sinh xung quanh trường học và nơi ở ; (2) Xây dựng các quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước và bảo vệ động vật quý, hiếm ; (5) Nghiên cứu, xây dựng các phương pháp xử lí rác, nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt. Bài tập b: Trong các hành vi sau đây, hành vi nào gây ô nhiễm, phá huỷ môi trường ? (1) Khai thác thủy, hải sản bằng chất nổ ; (2) Săn bắt động vật quý, hiếm trong rừng ; (3) Đố các chất thải công nghiệp trực tiếp vào nguồn nước ; (4) Khai thác gỗ theo chu kì, kết hợp cải tạo rừng ; (5) Trồng cây gây rừng phủ xanh đồi trọc ; (6) Phá rừng để trồng cây lương thực. Hướng dẫn giải: Những hành vi gây ô nhiễm, phá huỷ môi trường là: (1) Khai thác thủy, hải sản bằng chất nổ ; (2) Săn bắt động vật quý, hiếm trong rừng ; (3) Đố các chất thải công nghiệp trực tiếp vào nguồn nước ; (6) Phá rừng để trồng cây lương thực. Bài tập c: Để mở rộng sản xuất, Nhà máy A đứng trước sự lựa chọn giữa ba phương án. Theo em. nên chọn phương án nào ? Phương án 1: Sử dụng công nghệ tiên tiến, bỏ qua các vấn đề về môi trường, tiết kiệm triệt để trong sản xuất nhằm hạ giá thành sản phẩm. Phương án 2 : Sử dụng công nghệ tiên tiến và đầu tư thêm kinh phí cho việc bảo vệ môi trường, chấp nhận giá thành cao hơn. Phương án 3: Mở rộng quy mô sản xuất, giữ nguyên công nghệ cũ (chỉ tăng số lượng) Hướng dẫn giải: Theo em, em sẽ chọn phương án 2 vì: Đây là phương án tốt nhất và bảo đảm các yếu tố mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, góp phần tăng năng xuất lao động, bảo vệ môi trường. Về chi phí, tuy hiện tại có chi thêm một phần kinh phí bảo vệ môi trường nhưng xét về lâu dài, việc giữ gìn bảo vệ môi trường sẽ có lợi về nhiều mặt hơn và đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, tiết kiệm hơn so với kinh phí phải bỏ ra để khắc phục hậu quả tai hại do ô nhiễm môi trường gây ra.. Bài tập d: Viết một đoạn văn ngắn nói lên cảm xúc của em về môi trường và thiên nhiên sau chuyến tham quan, du lịch. Hướng dẫn giải: Các em có thể tự liên hệ với bản thân mình về những chuyến đi tham quan, du lịch gần đây nhất để viết thành một đoạn văn. Trong đoạn văn các em nên trả lời được các câu hỏi: Địa chỉ các em đã đi tham quan ở đâu? Môi trường, cảnh vật xung quanh đó như thế nào? Môi trường có bị ô nhiễm hay không? Em có thích địa điểm du lịch, tham quan đó hay không? Bài tập đ: Sau khi học xong bài này, theo em, học sinh chúng ta sẽ phải làm gì để góp phần bảo vệ môi trường ? Hướng dẫn giải: Sau khi học xong bài này, em nhận thấy môi trường có vai trò rất lớn, vì vậy, cần phải bảo vệ môi trường bằng cách: Quét dọn vệ sinh trường , lớp cũng như chỗ ở sạch sẽ Không vứt rác bừa bãi, bỏ rác đúng nơi quy định Không phá hoại cây non, trồng thêm cây xanh Kêu gọi mọi người cùng tham gia để bảo vệ môi trường Bài tập g: giải thích câu thành ngữ: “Rừng vàng, biển bạc”. Hướng dẫn giải: Chúng ta đều biết, vàng và bạc đều là những kim loại quý hiếm. Rừng và biển được ví như vàng bạc tức là rừng và biển cũng là những nguồn tài nguyên quý. Đó là những nguồn tài nguyên mà con người có thể khai thác, chế biến và sử dụng để mang lại lợi nhuận và cuộc sống ấm no cho nhiều gia đình. Vì vậy, chúng ta phải biết trân trọng nó, biết khai thác một cách hợp lý, bên cạnh khai thác phải biết cải tạo để không chỉ bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên mà còn bảo vệ sự sống của con người.
