A. Kiến thức trọng tâm 1. Chính sách dân số a. Tình hình dân số nước ta Dân số đông Quy mô dân số lớ Mật độ dân số cao Dân cư phân bố không hợp lí Giảm sinh chưa hiệu quả, chất lượng dân số thấp. b. Mục tiêu và phương hướng cơ bản để thực hiện chính sách dân số Mục tiêu: Giảm tốc độ gia tăng dân số Ổn định quy mô, cơ cấu dân số, phân bố dân cư hợp lí Nâng cao chất lượng dân số nhằm phát huy nguồn lực cho đất nước. Phương hướng: Tăng cường công tác lãnh đạo và quản lí Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền và giáo dục Nâng cao hiểu biết của người dân Nhà nước đầu tư đúng mức, thực hiện xã hội hóa công tác dân số, tạo điều kiện để mọi gia đình, cá nhân tự nguyện tham gia công tác dân số. 2. Chính sách giải quyết việc làm a. Tình hình nước ta Thiếu việc làm ở thành thị và nông thôn Thu nhập thấp Số người trong độ tuổi lao động tăng Chất lượng nguồn nhân lực còn thấp Số người đổ về thành thị kiếm việc làm ngày càng tăng Tỉ lệ thất nghiệp cao. b. Mục tiêu và phương hướng cơ bản Mục tiêu: Tập trung sức giải quyết việc làm ở thành thị và nông thông Phát triển nguồn nhân lực Mở rộng thị trường lao động Giảm tỉ lệ thất nghiệp Tăng tỉ lệ người lao động qua đào tạo. Phương hướng: Thức đẩy phát triển sản xuất và dịch vụ Khuyến khích làm giàu theo pháp luật Đẩy mạnh xuất khẩu lao động Sử dụng hiệu quả nguồn vốn hiện có. 3. Trách nhiệm của công dân Chấp hành chính sách dân số, pháp luật về dân số Chấp hành chính sách giải quyết việc làm và pháp luật về lao động Động viên người thân và những người khác chấp hành Có ý chí vươn lên nắm bắt khoa học kĩ thuật tiên tiến, định hướng đúng đắn nghề nghiệp. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Nêu tình hình dân số ở nước ta và tác động của nó đối với mọi mặt của đời sống xã hội. Hãy tìm hiểu về mật độ dân số ở địa phương em và so sánh với mật độ dân số trung bình của cả nước. Hướng dẫn giải: Tình hình dân số ở nước ta: Dân số đông Quy mô dân số lớ Mật độ dân số cao Dân cư phân bố không hợp lí Giảm sinh chưa hiệu quả, chất lượng dân số thấp. Tác động đến đời sống: gây cản trở tốc độ phát triển kinh tế xã hội, gây khó khăn lớn trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống, giải quyết việc làm và thu nhập, làm cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường. Mật độ dân số ở ở Hà Nội1.979 người/km², mật độ dân số trung bình cả nước 274 người/km² -> Đông gấp gần 8 lần. Câu 2: Mục tiêu và phương hướng cơ bản của chính sách dân số ở nước ta? Hướng dẫn giải: Chính sách dân số ở nước ta đang là bài toán cần được giải quyết, trước tình hình đó, Đảng và nhà nước ta đã đưa ra các mục tiêu và phương hướng cụ thể: - Về mục tiêu: Giảm tốc độ gia tăng dân số Ổn định quy mô, cơ cấu dân số, phân bố dân cư hợp lí Nâng cao chất lượng dân số nhằm phát huy nguồn lực cho đất nước. - Về phương hướng: Tăng cường công tác lãnh đạo và quản lí Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền và giáo dục Nâng cao hiểu biết của người dân Nhà nước đầu tư đúng mức, thực hiện xã hội hóa công tác dân số, tạo điều kiện để mọi gia đình, cá nhân tự nguyện tham gia công tác dân số. Câu 3: Em hãy giải thích và nêu lên thái độ của mình đối với những quan niệm sau: Trời sinh voi, trời sinh cỏ; Đông con hơn nhiều của; Trọng nam khinh nữ. Hướng dẫn giải: Trời sinh voi, trời sinh cỏ Ta có thể hiểu câu này theo hai nghĩa đen và bóng. Nếu hiểu nghĩa đen thì đó là một quy luât tự nhiên, khi trời sinh voi thì tất nhiên phải sinh ra cỏ để nuôi sống loài voi. Tuy nhiên, nếu hiểu theo nghĩa bóng thì câu này có nghĩa là bố mẹ sinh con ra thì con ắt sẽ tìm được cách mưu sinh không cần bố mẹ nuôi dưỡng. Đây là quan niệm sai trái, em không đồng tình vì nó thể hiện sự thiếu trách nhiệm của cha mẹ đối với con cái. Đông con hơn nhiều của Ta hiểu câu này như sau: Về nghĩa đen câu này muốn nói con cái là thứ quý giá nhất và không một thứ của quý nào có thể sánh bằng. Nghĩa bóng câu nói này là sinh nhiều con cái sau này còn có người chăm sóc khi về già còn hơn là có của nhưng không có người chăm sóc. Em không đồng tình với quan điểm này bởi nó thể hiện sự ích kỉ của bố mẹ. Bố mẹ muốn sau này có người chăm sóc khi về già nhưng bố mẹ không nghĩ đến quá trình chăm con như thế nào để lớn đến khi phụng dưỡng cha mẹ. Đó là quá trình vất vả, nhà ít con đã vất vả, nhà nhiều con càng vất vả hơn. Do đó, các con chắc chắn sẽ thiếu thốn đủ thứ và thậm chí không được đi học. Trọng nam khinh nữ Ta hiểu câu này là quý trọng con trai, ghét bỏ con gái và chỉ nên sinh con trai, không sinh con gái. Đây là quan niệm cổ hủ, em không đồng tình. Trong xã hội hiện đại ngày nay, con gái hoàn toàn có thể làm được những việc mà con trai làm. Vai trò của người phụ nữ ngày càng lên cao. Do đó, không nên có sự trọng nam khinh nữ ở đây. Phải có sự công bằng, bình đẳng, con nào cũng phải mang nặng 9 tháng 10 ngày, cũng là máu mủ của mình. Câu 4: Nêu tình hình việc làm và mục tiêu của chính sách giải quyết việc làm ở nước. Hãy tìm hiểu và nhận xét tình hình việc làm ở địa phương em. Hướng dẫn giải: Tình hình việc làm ở nước ta: Thiếu việc làm ở thành thị và nông thôn Thu nhập thấp Số người trong độ tuổi lao động tăng Chất lượng nguồn nhân lực còn thấp Số người đổ về thành thị kiếm việc làm ngày càng tăng Tỉ lệ thất nghiệp cao. Mục tiêu việc làm ở nước ta: Tập trung sức giải quyết việc làm ở thành thị và nông thông Phát triển nguồn nhân lực Mở rộng thị trường lao động Giảm tỉ lệ thất nghiệp Tăng tỉ lệ người lao động qua đào tạo. Tình hình việc làm ở địa phương em (Hà Nội): Thị trường lao động dồi dào (Từ các tỉnh khác đến) Có nhiều người có bằng cấp đại học, cao đẳng… Độ tuổi lao động trẻ nhiều Có nhiều người có việc làm và cũng có nhiều người chưa có việc làm ổn định. Câu 5: Trình bày phương hướng cơ bản nhằm giải quyết vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay. Hướng dẫn giải: Phương hướng cơ bản nhằm giải quyết vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay: Thúc đẩy phát triển sản xuất và dịch vụ. Nhà nước khuyến khích các thành phần kinh tế, các nhà đầu tư trong và ngoài nước sản xuất, kinh doanh có hiệu quả nhằm tạo ra nhiều việc làm cho người lao động. Khuyến khích làm giàu theo pháp luật, tự do hành nghề, khôi phục và phát triển các ngành nghề truyền thống, đẩy mạnh phong trào lập nghiệp của thanh niên. Đẩy mạnh xuất khẩu lao động, đặc biệt là lao động đã qua đào tạo nghề, lao động nông nghiệp nhằm giải quyết yêu cầu trước mắt và lâu dài, tăng thu nhập cho người lao động. Sử dụng có hiệu quả nguồn vốn trong chương trình mục tiêu quốc gia để giải quyết việc làm, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động. Câu 6: Em suy nghĩ như thế nào về trách nhiệm của mình đối với chính sách dân số và giải quyết việc làm? Hướng dẫn giải: Em nhận thấy, mình là học sinh lớp 11, là một công dân của đất nước. Vì vậy, bản thân em cũng có trách nhiệm trong chính sách dân số và giải quyết việc làm. Để thực hiện tốt bổn phận của mình, em sẽ: Chấp hành chính sách dân số, pháp luật về dân số Chấp hành chính sách giải quyết việc làm và pháp luật về lao động Động viên người thân và những người khác chấp hành Có ý chí vươn lên nắm bắt khoa học kĩ thuật tiên tiến, định hướng đúng đắn nghề nghiệp.
