A. Kiến thức trọng tâm 1. Quan sát ảnh Gợi ý trả lời câu hỏi: a) Em hãy nhận xét đặc điểm và phân loại những bức ảnh trên. Ảnh 1: Di tích Mỹ Sơn (là công trình kiến trúc thời phong kiến, là di tích lịch sử văn hóa) Ảnh 2: Bến nhà Rồng (là di tích lịch sử - văn hóa) Ảnh 3: Vịnh Hạ Long (là danh lam thắng cảnh) b) Em hãy nêu một số danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, di sản văn hóa ở địa phương, ở nước ta và trên thế giới. Danh lam thắng cảnh: Vịnh Hạ Long Ngũ Hoành Sơn, Sầm Sơn Động Phong Nha – Kẻ bàng Di sản văn hóa: Phố cổ Hội An Cố đô Huế Văn miếu Quốc Tử Gíam Hỏa lò Côn Đảo… c) Việt Nam đã có những di sản nào được UNESCO xếp loại là di sản văn hóa thế giới? Việt Nam có những di sản văn hóa được UNESCO công nhận là: Cố đô Huế Phố cổ Hội An Thánh địa Mỹ Sơn Vịnh Hạ Long Động Phong Nha Nhã Nhạc cung đình Huế Cồng chiêng Tây Nguyên…. d) Tại sao phải giữ gìn, bảo vệ những di sản văn hóa, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa? Bởi những di sản văn hóa, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử là tài sản của dân tộc , thể hiện công đức của các thế hệ tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đồng thời nó còn thể hiện nền văn hóa Việt Nam, một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. e) Chúng ta cần làm gì để bảo vệ , giữ gìn những di tích lịch sử văn hóa, di sản văn hóa và danh lam thắng cảnh? Không đập phá các di sản văn hóa Không lấy cắp cổ vật về nhà Giữ gìn sạch đẹp di tích, danh lam thắng cảnh Nhắc nhở mọi người giữ gìn, bảo vệ di sản văn hóa. f) Nhà nước ta có quy định như thế nào về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử, di sản văn hóa và danh lam thắng cảnh? Nhà nước đã có chính sách bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu di sản văn hóa. Chủ sở hữu di sản văn hóa có trách nhiệm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. 2. Nội dung bài học * Khái niệm: Di sản văn hóa là những sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học được luuw giữ bằng trí nhớ, chữ viết… Di sản văn hóa vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia. * Phân loại di sản văn hóa Di sản văn hóa phi vật thể Di sản văn hóa vật thể Di tích lịch sử văn hóa Danh lam thắng cảnh * Ý nghĩa: Nói lên truyền thống của dân tộc, thể hiện công đức của các thế hệ tổ tiên trong cuông cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quôc. Phát huy sự nghiệp xây dựng, phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Bài tập a: Trong những hành vi dưới đây, hành vi nào là góp phần giữ gìn, bảo vệ, hoặc phá hoại di sản văn hoá ? (1) Đập phá các di sản văn hoá ; (2) Di chuyển cổ vật, bảo vật quốc gia bất hợp pháp ; (3) Phát hiện cổ vật đem nộp cho cơ quan có trách nhiệm ; (4) Lấy cắp cổ vật về nhà ; (5) Buôn bán cổ vật không có giấy phép ; (6) Vứt rác bừa bãi xung quanh di tích ; (7) Giữ gìn sạch đẹp di tích, danh lam thắng cảnh ; (8) Nhắc nhở mọi người giữ gìn, bảo vệ di sản văn hoá ; (9) Tổ chức tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử ; (10) Cất giấu cổ vật cho bọn buôn lậu ; (11) Giúp các cơ quan chuyên môn sưu tầm cổ vật ; (12) Giúp các cơ quan có trách nhiệm ngăn chặn những người phá hoại di sản văn hoá ; (13) Lấn chiếm, xây dựng trái phép trên đất của các di tích đã được xếp hạng. Hướng dẫn giải: Những hành vi góp phần giữ gìn, bảo vệ, hoặc phá hoại di sản văn hoá: (3) Phát hiện cổ vật đem nộp cho cơ quan có trách nhiệm ; (7) Giữ gìn sạch đẹp di tích, danh lam thắng cảnh ; (8) Nhắc nhở mọi người giữ gìn, bảo vệ di sản văn hoá ; (9) Tổ chức tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử ; (11) Giúp các cơ quan chuyên môn sưu tầm cổ vật ; (12) Giúp các cơ quan có trách nhiệm ngăn chặn những người phá hoại di sản văn hoá ; Bài tập b: Trong một lần đi tham quan thắng cảnh Vịnh Hạ Long, thấy trên vách các hang động có những chữ khắc hoặc viết chằng chịt tên, ngày tháng của những người đến thăm, bạn Dung bày tỏ thái độ phê phán, không hài lòng về những việc làm đó. Ngược lại, có một số bạn lại đồng tình, vì theo họ thì việc khắc chữ trên vách đá là một kỉ niệm của du khách để cho hậu thế biết: nơi đây đã có người đến thăm vào thời gian nào. Em đồng tình với quan điểm nào ? Vì sao ? Hướng dẫn giải: Em đồng ý với quan điểm của bạn Dung bởi vì du khách có đi thì cũng chi đi tham quan một vài lần cho biết chứ không ai năm nào cũng đi mỗi Hạ Long cả. Có thể nhiều người khắc để khi mình quay lại còn nhớ, vậy mình không quay lại thì khắc làm gì trong khi người khác chả biết mình là ai. Hơn nữa ai cũng khắc như vậy sẽ làm cho cảnh quan mất đi vẻ đẹp tự nhiên vốn có của nó. Do đó, hãy để Hạ Long được đẹp tự nhiên như những gì vốn có của nó, thêm một chữ kí một khắc tên chỉ làm xấu đi Hạ Long chứ không phải tôn vinh Hạ Long thêm đẹp được đâu. Bài tập c: Hãy sưu tầm tranh ảnh, tư liệu có nội dung về di sản văn hoá của Việt Nam và thế giới để trưng bày tại lớp vào giờ học Giáo dục công dân tuần sau. Hướng dẫn giải: Các em có thể sưu tầm trong những cuốn tạp chí cũ, các sách báo cũ về những di sản văn hóa của Việt Nam và của Thế giới. Bài tập d: Em hãy tìm hiểu và trình bày tóm tắt về một vài loại di sản văn hoá vật thể hoặc di sản văn hoá phi vật thể của địa phương, của đất nước mà em biết. Hướng dẫn giải: Ví dụ di sản văn hóa Vịnh Hạ Long: Vịnh Hạ Long là một di sản độc đáo vì nó chứa đựng những dấu tích quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển lịch sử trái đất, là cái nôi cư trú của người Việt cổ, đồng thời là tác phẩm nghệ thuật tạo hình vĩ đại của thiên nhiên với sự hiện diện của hàng nghìn đảo đá muôn hình vạn trạng; nhiều hang động kỳ thú quần tụ thành một thế giới vừa sinh động vừa huyền bí. Bên cạnh đó, vịnh Hạ Long còn là nơi tập trung đa dạng sinh học cao với những hệ sinh thái điển hình như hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái rừng cây nhiệt đới… cùng với hàng nghìn loài động thực vật vô cùng phong phú, đa dạng. Năm 1994, UNESCO đã chính thức công nhận vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới bởi giá trị ngoại hạng về mặt cảnh quan. Năm 2000, vịnh Hạ Long tiếp tục được UNESCO công nhận lần thứ hai là Di sản địa chất thế giới vì những giá trị độc đáo về địa chất, địa mạo. Bài tập đ: Hãy tìm hiểu một vài việc làm của những người xung quanh mà em cho đó là những hành vi bảo vệ hoặc xâm hại đến di sản văn hoá. Hướng dẫn giải: Hành vi bảo vệ di sản văn hóa: Không đập phá di sản văn hóa giữ gìn về sinh sạch sẽ khu di sản văn hóa Có ý thức bảo vệ các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể Hành vi phá hoại di sản văn hóa: Đập phá di sản văn hóa không có ý thức bảo vệ Vứt rác bữa bãi tại các khu di sản văn hóa lịch sử
