Trong bài viết này: Nhận diện ong bắp cày bằng các đặc điểm cơ thể, Nhận biết nơi ở của ong bắp cày, Phân biệt ong bắp cày và ong mật Họ ong bắp cày bao gồm hàng nghìn loài hiện diện trên khắp thế giới, hầu hết trong số đó là loài săn mồi. Các loài ong bắp cày phổ biến nhất là ong vò vẽ, ong vàng, và ong bắp cày giấy. Bạn có thể quan sát màu sắc, hình dáng và nơi ong làm tổ để nhận diện các loài ong khác nhau. Việc nắm được một số đặc điểm khác biệt cơ bản giữa ong bắp cày và ong mật sẽ giúp bạn phân biệt chúng. Bài viết này không đề cập đến ong ký sinh (parasitoid wasps), một loài côn trùng rất nhỏ mà tốt nhất là nên để cho chuyên gia xác định.[1] Phương pháp 1: Nhận diện ong bắp cày bằng các đặc điểm cơ thể 1. Nhìn vào màu vàng và đen trên cơ thể ong. Bạn có thể nhận diện ong vàng và ong bắp cày giấy châu Âu bằng các sọc vàng và đen trên bụng chúng. Ong giết ve sầu (cicada killer) là một loài ong đào đất có ngoại hình tương tự như ong vàng nhưng to và tròn hơn. Bạn có thể nhận diện ong bắp cày châu Âu qua phần đuôi với các sọc vàng và đen, phần ngực màu nâu đỏ. Loài ong bùn cũng có màu đen và vàng. Lưu ý rằng ong bùn cũng có thể có màu đen hoặc đen ánh xanh, tương tự như ong nhện, bao gồm ong tarantula hawks.[2] 2. Nhận diện ong bắp cày bằng các màu sắc khác. Ong bắp cày giấy có nguồn gốc từ Bắc Mỹ có màu nâu ánh vàng với những mảng màu đỏ và vàng. Bạn có thể phân biệt loài ong này với ong bắp cày hói có các sọc vằn trắng đen và mặt màu trắng. Ngoài ra, loài ong đào đất có mình màu nâu-cam, vàng và đen với đôi cánh màu xanh ánh kim. Trái với tên gọi, kiến lông nhung thực ra là loài ong bắp cày màu đen, không có cánh và phủ đầy lông với các mảng màu đỏ tươi, vàng, cam hoặc trắng. 3. Ước lượng kích thước của ong bắp cày. Ong vàng có chiều dài khoảng 1,3 cm. Trái với loài ong này là các loài ong lớn hơn, bao gồm ong bắp cày hói dài khoảng 2-3 cm, ong bắp cày châu Âu khoảng 2-3,5 cm, và những loài ong lớn hơn đáng kể là ong nhện (tarantula hawks) dài khoảng 2,5 – 6,3 cm và ong giết ve sầu (cicada killer) dài khoảng 3,8 cm. Ong bắp cày giấy và ong bùn thường có chiều dài khoảng 1,3-2 cm.[3] 4. Quan sát hình dáng cơ thể ong. Ngoại trừ một số khá hiếm - như ong bắp cày châu Âu - thông thường loài ong bắp cày có thể được nhận biết qua đặc điểm thân mình nhẵn mịn, không có lông và eo thon. Bạn hãy học cách nhận biết ong vàng qua vòng eo nhỏ và bụng hình nón thon dần và có chóp nhọn. Quan sát những chiếc chân dài đặc trưng và eo hình thoi của ong bắp cày giấy. Ngoài ra, bạn có thể nhận thấy ong bùn có eo rất nhỏ, thân hình dài và mỏng.[4]
Phương pháp 2: Nhận biết nơi ở của ong bắp cày 1. Tìm những chiếc tổ giấy. Không như ong mật thường xây tổ bằng sáp, loài ong vàng, ong vò vẽ và ong bắp cày giấy xây tổ bằng giấy và nước bọt. Bạn hãy tìm tổ của ong vàng ở những không gian thấp và các hốc tường, tìm tổ ong vò vẽ trên cây, bụi cây và dưới mái chìa, tìm tổ ong bắp cày giấy bên dưới phần nhô ra của mái nhà. Lưu ý rằng tổ ong bắp cày giấy sẽ hở ở phía trên.[5] 2. Nhận diện những chiếc tổ bùn của ong bùn. Tìm những chiếc tổ ong hình trụ dài của ong bùn xây trên các mặt tường nhà, trong gác mái, hành lang, đồ đạc kê ngoài vườn và bên dưới các thiết bị không dùng đến. Bạn cũng có thể quan sát thấy các tổ ong bùn có vẻ sần sùi hơn. Hãy tìm những con ong bùn xung quanh đài phun nước, các vũng nước, các bờ hồ nước và các bãi cỏ ẩm ướt, nơi chúng thường đến tha bùn về để xây tổ.[6] 3. Tìm hang của ong đào đất. Bạn có thể tìm các hang có kích thước cỡ bằng đường kính của chiếc bút chì ở trên đất pha cát và thoát nước tốt. Xung quanh hang của ong đào đất thường có rất ít cây cỏ mọc. Lưu ý rằng chúng thường đào hang ở những khu vực có ánh nắng mặt trời chiếu thẳng vào.[7]
Phương pháp 3: Phân biệt ong bắp cày và ong mật 1. Phân biệt các đặc điểm cơ thể của ong bắp cày và ong mật. Nhìn vào eo của con côn trùng. Lưu ý rằng ong bắp cày có “eo”, trong khi eo của ong mật cũng to như phần còn lại của cơ thể chúng.Tiếp theo, bạn hãy quan sát lông trên cơ thể ong. Như đã nhắc đến ở trên, hầu hết ong bắp cày đều không có lông, trong khi ong mật thường có nhiều lông hơn để giúp chúng vận chuyển phấn hoa. Cuối cùng, hãy nhìn vào chiều dài của con côn trùng – ong bắp cày thường dài hơn hầu hết các loài ong mật.[8] 2. Kiểm tra màu sắc của ong. Nhìn chung, bạn sẽ thấy ong bắp cày và ong mật có chung những màu cơ bản. Tuy nhiên, cần lưu ý là ong bắp cày có nhiều màu và “hoa văn” nổi bật hơn ong mật. Bạn hãy chú ý đến màu sắc sặc sỡ của ong bắp cày, trái ngược với màu sắc mờ nhạt hơn của ong mật.[9] 3. Quan sát xem chúng ăn gì. Ong bắp cày thường ăn các loài côn trùng khác. Ong vàng là động vật ăn xác thối, và bạn có thể bắt gặp chúng ăn hoặc lục tìm thức ăn của người hoặc thùng rác. Trái với ong bắp cày, ong mật sống nhờ phấn hoa và mật hoa.[10]
