Bài 1: 999 đóa hoa hồng Hỏi: Thưa dượng, dượng nói tuổi trẻ phải có nghề. Con muốn học ĐH ngành tiếng Anh/tiếng Hoa/tiếng Pháp để sau này vô doanh nghiệp làm, ngoại ngữ có phải là nghề hem? Đáp: Ngôn ngữ là công cụ để truyền đạt thông tin. Con khỉ kêu khẹc khẹc báo hiệu đồng bọn chỗ đó có chuối, con gấu trúc cười lỏn lẻn báo nhau tới đây ăn trúc nè….Đối với con khỉ, nụ cười của con gấu trúc là ngoại ngữ. Với loài người, ngày xưa địa lý ngăn núi cách sông nên cư dân vùng đó có 1 cách truyền tin với nhau mà chỉ họ hiểu, đó là ngôn ngữ. Nhưng bây giờ, internet, máy bay và định vị vệ tinh, thêm cái smart phone làm thế giới phẳng lì, ngôn ngữ cũng trộn lẫn. Lúc dượng ở Boston, đang ngồi học cái thấy Viber nhấp nháy, hóa ra chị tiểu thương ở chợ Cái Răng hỏi có ăn cá lóc nấu canh chua hem. Dượng kêu chị ấy mở facetime để dượng coi cá. Rồi dượng thanh toán qua internet banking, chị ấy nhận được tin nhắn “tiền đã vào” thì lập tức thực hiện nghĩa vụ giao hàng mang đến ngay cho nhà dượng ở Cần Thơ. Mấy đứa thấy đó, thời đại mình sống nó khác, lời khuyên của một số cha chú cũng xưa quá rồi, đâu có phù hợp (trừ dượng vì dượng cập nhật lắm, dượng hát được Công chúa bong bóng với Cơn mưa ngang qua, nhảy hiphop đặt đầu dưới đất quay 2 chân trên trời). Cách đây 20 năm, dượng sang Trung Quốc nói taxi không ai hiểu, phải nói là Chu-zu che, trong khi bây giờ qua bển nói Chu-zu che họ ngơ ngác hỏi do you need a taxi? Tiếng Pháp bây giờ có La nước-mắm, tiếng Anh có the Phở,the tsunami…Thậm chí google hay fedex thành động từ luôn. Kiểu như please google it, I will fedex it to you. Tiếng Anh không phải là ngoại ngữ, đó là ngôn ngữ thứ 2, the second language, NOT a foreign language. Foreign language nên là tiếng lạ, như tiếng Lào, tiếng Mông Cổ, tiếng Tamil…chứ tiếng nào mà có 2 quốc gia nói trở lên, chúng ta nên xem đó là ngôn ngữ thứ 2, thứ 3, thứ 4….Giáo dục toàn bộ các nước trên thế giới sẽ từng bước thay đổi theo hướng tiếng Anh là bắt buộc từ lớp 1, thế hệ trẻ ai chẳng lưu loát. Ngoại ngữ chỉ là nghề khi các bạn chọn trở thành: 1. Phiên dịch, biên dịch. 2. Giảng dạy, nghiên cứu Ngoại ngữ chỉ là công cụ để các bạn làm nghề được tốt hơn, có thể ra biển lớn mà không phải dắt theo phiên dịch (tốn kém ăn ở cho đứa đó, mà nó lại biết bí mật của mình, mình có chút tình ý với đối tác là nó về méc với gấu mẹ ngay). Nói giỡn chứ thế hệ mình khác rồi, tiếng Anh tiếng Hoa tiếng Pháp tiếng Nhật tiếng Tây Ban Nha Tiếng Đức tiếng Ả Rập….nói rào rào đi nhé. Gặp người nước nào mình nói tiếng nước đó để họ dễ hiểu. Trang bị đầy mình, ngoại ngữ, bằng lái xe bốn bánh, thể lực khỏe mạnh dẻo dai, kiến thức địa lý xã hội văn chương lịch sử 1 bụng, tính tình nhân hậu vui vẻ dễ thương, ăn nói ngọt ngào dạ thưa ngọt lịm, lúc nào cũng tươi cười như hoa, nhường nhịn tha thứ cao thượng không thèm tranh giành với mấy đứa tiểu nông, sang trọng quý phái hất mặt lên trời. Nhưng phải có ngờ. Học chính phải là thêu thùa may vá, làm gốm làm mộc, sửa chữa điện nước, nấu ăn, du lịch phục vụ, xây dựng nhà cửa, nuôi tôm nuôi cá, trồng ngô trồng khoai, bác sĩ thú bác sĩ người, bào chế dược phẩm, hóa chất phân bón, chế biến thực phẩm, điều dưỡng y tá y sinh, cơ khí máy móc thiết bị, hàn tiện phay bào, sửa chữa máy tính, điện thoại, thủy thủ viễn dương hàng hải, tài xế phi công lái tàu, làm bánh mì bánh tráng bánh xèo, làm bún làm phở, trồng cây gây rừng, vót tăm xỉa răng, …Đậu được ĐH thì học ĐH (ĐH gì mà học ra mình có nghề ấy), không thì cao đẳng, trung học nghề, ít ra cũng phải trải quả MỘT KHÓA CHỨNG CHỈ NGHỀ để có cái nghề gì đó trong tay. Nói chung là phải đong đưa tay chân qua lại, mồ hôi phải túa ra. Tui rất ghét mấy người chỉ muốn an nhàn, ngồi bấm phím và con chuột cả ngày nên bụng bự, da trắng meng méc trông thiếu sinh khí. Sức trẻ thanh niên phải vai u thịt bắp bụng 6 múi, đi đứng nhanh nhẹn quần quật trong nhà máy- công trường- cánh đồng- nông trại -sân bay -bến cảng- máy bay- tàu thủy chớ. Đàn ông con trai thì phải da dẻ đỏ au, áo ngắn cầu vai lấm lem dầu mỡ mới đẹp chứ sao lại lúc thúc chui vô mấy văn phòng máy lạnh trên mấy tòa nhà, lỏn lẻn cười rồi e ấp ngồi gọt xoài chấm muối tám chuyện ca sĩ diễn viên với mấy chụy? Trừ cái ngờ mang tên “khoan cắt bê tông”, còn ngờ gì tui cũng ưng bụng. Mấy đứa mới ra trường qua xin việc, tui nhận hết. Tui bắt xuống kho xuống nhà máy đóng hộp khiêng đồ dán nhãn lau chùi kho bãi lái xe tải xe nâng. Thử thách đúng 2 tháng, chỉ có 1/1000 đứa trụ lại, tui mới đem lên văn phòng đào tạo cho “cầm kỳ thi họa”, vì đó là hạt giống để sau này cho làm quản lý, hoặc giúp cho nó ra riêng làm chủ. 999 đứa kia bỏ việc ngay trong 2-3 nốt nhạc, rồi đi nói xấu tui tùm lùm. Nói ông Tony viết cho hay lắm, tưởng vô hãng Phượng Tím được ổng đưa đi New York London họp hành. Mới ngày đầu đi làm, ngồi chụp hình check-in trên Facebook có chút xíu mà bị ổng chửi sa sả, bắt dọn dẹp lau văn phòng, pha trà rót nước, cọ rửa toilet, nói mày tiểu được thì mày lau được…Cha mẹ ở nhà còn chưa DÁM kêu chúng tôi làm các việc ấy nữa là, chuyện nấu nướng quét nhà rửa bát lau chùi toilet là chuyện của cha mẹ, ta chỉ việc ngồi học để thành tài. Rùi lương cử nhân kỹ sư như mình mà ông trả có mấy triệu, tưởng được vài ngàn đô. Nên hụt hẫng ghê lắm, xin thề là không đọc TnBS nữa. 999 đóa hoa hồng ấy vác đơn xin khắp, nhưng không ai nhận, vì nói chuyện hàn lâm quá, không ai hiểu. Lại vô một công ty khác, công ty này nhận sinh viên mới tốt nghiệp để đào tạo. Có điều, những đóa hoa ấy không ngờ công ty này cũng là của tui. Bữa phỏng vấn, tui lại hỏi một đóa hồng nhung ẻo lả, son bôi tuốt bên trong vòm miệng thoáng nhìn tưởng bị té dập môi: “bạn ơi, có nghề gì nói mình nghe để mình bố trí công việc?”. Cái cổ nói em tốt nghiệp ngoại ngữ, tiếng Anh và tiếng Hoa. Cái tui nói đó là ngôn ngữ thứ 2 và thứ 3 của tui, tui lỉu li vô cùng, có nghề gì khác hem? Cổ lắc đầu đi ra. Một đoá (bông đực) khác vô nói em tốt nghiệp quản trị kinh doanh, nghề của em là quản lý chiến lược vĩ mô và vi mô, quy hoạch nguồn nhân lực và định vị thị trường, phân tích ma trận SWOT và tính tỷ lệ ROI, tỷ lệ P/E, PS, PP,...nó hùng biện ghê quá làm tui rối loạn tiền đình, ngồi thẩn thờ, hẻm lẽ nhận nó vô thì mình phải nghỉ việc? Mà không nhận thì sao giải quyết hết nạn thất nghiệp? Cái bèn ngồi viết đơn: “Đơn xin thôi việc Kính gửi: myself Hôm nay, tôi viết đơn này xin ông cho tôi thôi việc quản lý ở đây. Mong ông chấp nhận cho tôi được thôi việc, tôi đi Ca-ri-bê câu cá Mong ông sức khỏe dồi dào (ý là mong mình khỏe mạnh). Một lần nữa, xin cám ơn ông. Tui, Tèo”
