Tóm tắt lý thuyết 1. Khí hậu a. Vị trí Môi trường đới ôn hòa Đới ôn hòa nằm giữa đới nóng và đới lạnh. Khoảng từ chí tuyến đến vòng cực ở cả hai bán cầu. Phần lớn diện tích đất nổi của đới ôn hòa nằm ở bán cầu Bắc. b. Khí hậu Mang tính chất trung gian giữa khí hậu đới nóng và khí hậu đới lạnh. ♦ Tính chất trung gian đó được thể hiện qua: Tính chất trung gian của đới ôn hòa Hai yếu tố là nhiệt độ trung bình và lượng mưa TB năm cụ thể là: Đới ôn hòa có nhiệt độ và lượng mưa trung bình nằm giữa hai đới nóng và đới lạnh. Ngoài đới nóng và đới lạnh, khí hậu đới ôn hòa còn chịu ảnh hưởng bởi tác động của dòng biển nóng và gió tây ôn đới. Thời tiết có những chuyển biến bất thường: Do sự tranh chấp bởi khối khí nóng ở chí tuyến và khối khí lạnh ở vùng cực. Do gió Tây Ôn đới mang theo khí hậu nóng ẩm vào đất liền làm thời tiết biến động rất khó dự báo. 2. Sự phân hoá khí hậu của môi trường Phân hóa theo thời gian Cảnh sắc thiên nhiên thay đổi theo mùa: một năm có bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Thiên niên phân hóa theo thời gian → Chỉ duy nhất đới ôn hòa mới có 4 mùa và cảnh sắc thiên nhiên phong phú như vậy người ta đã khai thác các thế mạnh để phát triển nông nghiệp và phục vụ đời sống. Phân hóa theo không gian Khí hậu có sự thay đổi tùy thuộc vào vị trí gần biển hay xa biển, vĩ độ cao hay thấp, mà còn có diễn biến nhiệt độ và lượng mưa khác nhau hình thành nên các kiểu khí hậu khác nhau: Ôn đới lục địa, Ôn đới Hải Dương... Thiên nhiên thay đổi từ từ Bắc xuống Nam theo vĩ độ, từ Đông sang Tây theo ảnh hưởng của dòng biển và gió Tây ôn đới. Bài tập minh họa Câu hỏi: Tính chất trung gian của khí hậu và sự thất thường của thời tiết ở đới ôn hoà thể hiện như thế nào? Trả lời: Đới ôn hoà là nơi gặp nhau của không khí nóng và không khí lạnh. Thời tiết ở đới ôn hoà mang tính chất trung gian giữa đới nóng và đới lạnh vì so với đới nóng, nhiệt độ thấp hơn và lượng mưa ít hơn, nhưng so với đới lạnh thì nhiệt độ lại cao hơn và lượng mưa nhiều hơn. Nhiệt độ và lượng mưa thay đổi theo vị trí gần cực (gần đới lạnh) hay gần chí tuyến (gần đới nóng). Thời tiết ở đới ôn hoà mang tính thất thường thể hiện ở các đợt khí nóng ở chí tuyến và các đợt khí lạnh ở vùng cực có thể tràn tới bất thường, nhiệt độ có thể tăng hay giảm 10° – 15°C trong vài giờ. Gió Tây ôn đới và các khối khí từ đại dương vào làm cho thời tiết biến động rất khó dự báo. Câu hỏi: Trình bày sự phân hoá của môi trường đới ôn hoà. Trả lời: Môi trường đới ôn hoà có sự phân hoá theo không gian và thời gian. Thiên nhiên thay đổi theo 4 mùa rõ rệt : xuân, hạ, thu, đông Sự phân hoá theo không gian thể hiện ở sự thay đổi của thực vật, khí hậu, cảnh quan từ tây sang đông, từ bắc xuống nam, từ thấp lên cao. Ví dụ: Từ tây sang đông, thực vật từ rừng lá rộng —> rừng hỗn giao và cuối cùng là rừng lá kim ; khí hậu thay đổi từ ôn đới hải dương sang ôn đới lục địa. ở vĩ độ cao. mùa đông rất lạnh và kéo dài, mùa hạ ngắn. Ờ gần chí tuyến có môi trường địa trung hải: mùa hạ nóng và khô, mùa đông ấm áp, mưa vào thu đông,… Theo LTTK Education tổng hợp
