Tóm tắt lý thuyết 1. Vị trí và phạm vi lãnh thổ (Lược đồ Miền Bắc và Đông Bắc bộ) Bắc: Giáp Trung Quốc Tây: Giáp Tây Bắc Đông: Giáp Biển Đông Nam: Giáp Bắc Trung Bộ →Ý nghĩa về mặt tự nhiên: Chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhiều đợt gió mùa Đông Bắc (lạnh và khô) 2. Tính chất nhiệt đới bị giảm sút mạnh mẽ, mùa đông lạnh nhất cả nước Mùa đông: Lạnh, kéo dài nhất cả nước Mùa hạ: Nóng ẩm, mưa nhiều 3. Địa hình phần lớn là đồi núi thấp với nhiều cánh cung mở rộng về phía Bắc và quy tụ ở Tam Đảo Địa hình đồi núi thấp và đồng bằng mở rộng, tạo điều kiện cho hệ thống sông ngòi phát triển và toả rộng khắp miền Địa hình có ảnh hưởng lớn đến hướng chảy của sông ngòi 4. Tài nguyên phong phú, đa dạng và nhiều cảnh quan đẹp nổi tiếng Tài nguyên: Phong phú nhất, giàu có nhất của nước ta (khoáng sản, rừng, du lịch …) Cảnh quan: Vịnh Hạ Long , hồ Ba Bể. Bài tập minh họa Câu 1: Để phòng chống lũ lụt ở đồng bằng sông Hồng, nhân dân ta đã làm gì? Việc làm đó đã làm biến đổi địa hình ở đây như thế nào. Các việc làm để phòng chống lũ lụt ở đồng bằng sông Hồng: Đắp đê dọc hai bên bờ các sông. Phân lũ vào các sông nhánh (qua sông Đáy), các vùng trũng đã được chuẩn bị trước. Xây dựng các hồ chứa nước ở thượng lưu sông (hồ Hòa Bình, hồ Thác Bà…). Trồng rừng ở đầu nguồn nước. Nạo vét lòng sông. Việc đắp đê lớn dọc các bờ sông ở đồng bằng Bắc Bộ đã phân chia đồng bằng thành nhiều ô trũng, thấp hơn mặt đê và mặt nước sông mùa lũ rất nhiều. Câu 2: Vì sao tính chất nhiệt đới của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ bị giảm sút mạnh mẽ. Miền chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhiều đợt gió mùa đông bắc lạnh từ phía bắc và trung tâm châu Á tràn xuống. Miền ở vị trí tiếp giáp với vùng ngoại chí tuyến, á nhiệt đới Hoa Nam. Miền không có địa hình che chắn. Các dãy núi ở đây mở rộng về phía bắc, tạo điều kiện cho các luồng gió đông bắc lạnh dễ dàng lấn sâu vào Bắc Bộ. Câu 3: Chứng minh rằng miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có tài nguyên phong phú, đa dạng. Nêu một số việc cần làm để bảo vệ môi trường tự nhiên trong miền. Chứng minh: Là miền giàu khoáng sản nhất so với cả nước, nổi bật là than đá (Quảng Ninh, Thái Nguyên), apatit (Lào Cai), quặng sắt (Thái Nguyên), quặng thiếc và vonfram (Cao Bằng), thủy ngân (Hà Giang); đá vôi, đất sét… có ở nhiều nơi. Nguồn năng lượng thủy điện giàu nhất nước ta, tập trung chủ yếu ở hệ thống sông Hồng. Có nhiều cảnh quan đẹp nổi tiếng: vịnh Hạ Long, bãi lắm Trà cổ, núi Mẫu Sơn, hồ Ba Bể; các vườn quốc gia Cúc Phương, Tam Đảo, Ba Vì… Một số việc cần làm để bảo vệ môi trường tự nhiên trong miền: Trồng và bảo vệ rừng, chống xói mòn đất. Bảo vệ môi trường biển trong lành. Khai thác tài nguyên phải đi đôi với việc bảo vệ môi trường.
