Bài 1 trang 96 sgk Hóa học 10. Kim loại nào sau đây tác dụng với dung dịch HCl loãng và tác dụng với khí Cl2 cho cùng loại muối clorua kim loại ? A. Fe B. Zn C. Cu D.Ag Hướng dẫn giải: - Kim loại Zn tác dụng với dung dịch HCl loãng và với khi clo cho cùng loại muối clorua kim loại. Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2 Zn + Cl2 \(\overset{t^{\circ}}{\rightarrow}\) ZnCl2 - Kim loại sắt tác dụng với dung dịch HCl loãng và khí clo cho hai loại muối clorua khác nhau là FeCl2 và FeCl3. Fe + 2HCl → FeCl2 + H2↑ 2Fe + 3Cl2 \(\overset{t^{\circ}}{\rightarrow}\) 2FeCl3 Ag, Cu không tác dụng với dung dịch HCl Bài 2 trang 96 sgk Hóa học lớp 10. Đặc điểm nào dưới đây không phải là đặc điểm chung của các nguyên tố halogen (F, Cl, Br, I)? A. Nguyên tử có khả năng thu thêm 1e. B. Tạo ra hợp chất liên kết cộng hóa trị có cực với hidro. C. Có số oxi hóa -1 trong mọi trường hợp. D. Lớp electron ngoài cùng của nguyên tử có 7 electron. Hướng dẫn giải: Chọn C Bài 3 trang 96 sgk Hóa học lớp 10. Đặc điểm nào dưới đây không phải là đặc điểm chung của các đơn chất halogen (F2, Cl2, Br2, I2)? A. Ở điều kiện thường là các chất khí. B. Có tính oxi hóa mạnh . C. Vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử. D. Tác dụng mạnh với nước. Hướng dẫn giải: Chọn B Bài 4 trang 96 sgk Hóa học lớp 10. So sánh những nguyên tố halogen về các mặt sau: a) Cấu tạo nguyên tử và cấu tạo phân tử. b) Tính chất vật lí c) Tính chất hóa học. Hướng dẫn giải: a) Cấu tạo nguyên tử và cấu tạo phân tử. - Giống nhau + Sô e ngoài cùng có 7 e. Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử halogen đều có 1 electron độc thân. + Phân tử 2 nguyên tử, liên kết cộng hóa trị không cực. + Cấu hình e lớp ngoài cùng ns2 np5 - Khác nhau: + Bán kính nguyên tử tăng dần từ flo đến iot. + Số lớp e tăng dần từ flo đến iot. + Lớp ngoài cùng của nguyên tố flo là lớp thứ 2 nên không cvaó phân lớp d. Nguyên tử clo, brom và iot có phân lớp d còn trống. + Ở trạng thái kích thích, nguyên tử clo, brom hoặc iot có thể có 3,5 hoặc 7 e độc thân. + Độ âm điện giảm dần từ flo đến iot. b) Tính chất vật lí Trong nhóm halogen, tính chất vật lí biến đổi có quy luật: Trạng thái tập hợp, màu sắc, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, … Từ flo đến iot ta nhận thấy - Trạng thái tập hợp: từ thể khí chuyển sang thể lỏng và thể khí. - Màu sắc: đậm dần. - Nhiệt độ nóng chảy, và nhiệt độ sôi: tăng dần. - Flo không tan trong nước vì nó phân hủy nước rất mạnh, các halogen khác tan tương đối ít trong nước và tan nhiều trong một số dung môi hữu cơ. c) Tính chất hóa học. Giống nhau: - Vì lớp e lớp ngoài cùng có cấu tao tương tự nhau nên các halogen rất giống nhau về tính chất hóa học của đơn chất cũng như về thành phần và tính chất của các hợp chất. - Halogen có ái lực với e lớn. Nguyên tử halogen X với 7 e lớp ngoài cùng dễ dàng thu thêm 1 e để trở thành ion âm X + 1e → X- - Oxi hóa được hầu hết các kim loại tạo muối halogenua. Khác nhau: - Khả năng oxi hóa của các halogen giảm dần từ flo đến iot - Phản ứng với kim loại , với hidro, với nước của các halogen cũng có khác nhau. - Flo không thể hiện tính khử không có số oxi hóa dương , còn các halogen khác có tính khử và tính khử tăng dần từ flo đến iot. Bài 5 trang 96 sgk Hóa học 10. Hãy cho biết quy luật sự biến đổi của nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, màu sắc, độ âm điện của các nguyên tố halogen? Hướng dẫn giải: Quy luật sự biến đổi của nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, màu sắc, độ âm điện của các nguyên tố halogen: - Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi tăng. - Màu sắc đậm dần. - Độ âm điện giảm dần từ flo đến iot. Bài 6 trang 96 sgk Hóa học lớp 10. Nêu tính chất hóa học cơ bản của các nguyên tố halogen và giải thích chiều biến đổi tính chất hóa học cơ bản đó. Hướng dẫn giải: Tính chất hóa học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hóa mạnh, các nguyên tử này rất hoạt động vì chúng dễ thu thêm 1 electron, tính oxi hóa của các halogen giảm dần từ flo đến iot. Sở dĩ tính oxi hóa giảm dần từ flo đến iot. - Độ âm điện giảm dần từ flo đến iot - Từ flo qua clo đến brom và iot, lớp electron ngoài cùng càng xa hạt nhân hơn, bán kính nguyên tử tăng dần, lực hút của hạt nhân với electron ngoài cùng càng yếu hơn, làm cho khả năng nhận electron của halogen giảm dần. Bài 7 trang 96 sgk Hóa học lớp 10. Giải thích vì sao các nguyên tố halogen không có ở trạng thái tự do trong tự nhiên? Hướng dẫn giải: Các nguyên tố halogen không có ở trạng thái tự do trong tự nhiên do nguyên tử của các nguyên tố này hoạt động hóa học rất mạnh. Bài 8 trang 96 sgk Hóa học 10. Cho một lượng đơn chất halogen tác dụng hết với magie thu được 19g magie halogenua. Cũng lượng đơn chất halogen đó tác dụng hết với nhôm tạo ra 17,8g nhôm halogenua. Xác định tên và khối lượng đơn chất halogen nói trên. Hướng dẫn giải: a) Pt hóa học của phản ứng: Gọi X là kí hiệu nguyên tử khối của halogen: 2Al + 3 X2 → 2AlX3 6X g (54+ 6X) g a g 17,8 g => a= \(\frac{17,8. 6X}{54 + 6X}\) (1) Mg + X2 → MgX2 2X g (24 +2X) g a g 19g => a = \(\frac{19 + 2X}{24 + 2X}\) (2) Cho (1) = (2) . Giải rút ra X = 35,5 (Cl) b) \(m_{Cl_{2}}\) = 14,2g
