Bài 1 - Trang 15 - SGK Hóa học 12. Xà phòng là gì ? Trả lời. Xà phòng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo có thêm một số chất phụ gia Bài 2 - Trang 15 - SGK Hóa học 12. Phát biểu sau đây là đúng (Đ) hay sai (S) ? a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xà phòng hóa. b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng. c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được xà phòng. d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt rửa tổng hợp. Hướng dẫn giải. a) Đ b) S. Thành phần chính của xà phòng là hỗn hợp của muối natri hoặc kali của axit béo. c) Đ d) Đ Bài 3 - Trang 15 - SGK Hóa học 12. Một loại mỡ động vật chứa 20% tristearoylglixerol, 30% tripanmitoyglixerol và 50% trioleoylglixerol (về khối lượng). a) Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra khi thực hiện phản ứng xà phòng hóa loại mỡ trên. b) Tính khối lượng muối thu được khi xà phòng hóa gần 1 tấn mỡ trên bằng dung dịch NaOH, giả sử hiệu suất của quá trình đạt 90%. Hướng dẫn. a) Các PTHH: (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3 C17H35COONa + C3H5(OH)3 (1) (C15H31COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3 C15H31COONa + C3H5(OH)3 (2) (C17H33COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3C17H33COONa + C3H5(OH)3 (3) b) Số mol tristearoylglixerol = \(\frac{200000}{890}=224,72\) (mol). Số mol trioleoylglixerol = \(\frac{500000}{884}=565,61\) (mol). Số mol tripanmitoylglixerol = \(\frac{300000}{806}=372,21\) (mol). Theo (1) thì khối lượng của natri stearat sẽ là : 224,72.3.306 = 206292,96 (gam). Theo (2) thì khối lượng natripanmitat là : 372,21.278.3 = 310423,14 (gam). Theo (3) thì khối lượng natri oleat là : 565,61.3.304 = 515836,32 (gam) => Tổng khối lượng muối thu được là : 1032552,42 (gam) Vì hiệu suất của cả quá trình bằng 90% nên khối lượng muối thực tế thu được là : 1032552,42.90% = 929297,18 (gam). Bài 4 - Trang 16 - SGK Hóa học 12. Nêu những ưu điểm và hạn chế của xà phòng so với dùng chất giặt rửa tổng hợp. Trả lời. Xà phòng chỉ dùng được trong nước mềm, chất giặt rửa tổng hợp dùng được ngay cả trong nước cứng. Việc khai thác nguồn dầu, mỡ động, thực vật để sản xuất xà phòng dẫn đến mất cân bằng sinh thái, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Bài 5 - Trang 16 - SGK Hóa học 12. Cần bao nhiêu kg chất béo chứa 89% khối lượng tristearin (còn 11% tạp chất trơ bị loại bỏ trong quá trình nấu xà phòng) để sản xuất được 1 tấn xà phòng chứa 72% khối lượng natri stearat. Hướng dẫn giải. (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH -> 3 C17H35COONa + C3H5(OH)3 890 kg 918 kg x kg 720 kg => x = 698,04 kg.
