Đề bài: 1 – Kể lại câu chuyện Sự tích Hồ Ba Bể 2 – Em hãy cho biết: a) Tên các nhân vật. b) Những sự việc xảy ra và kết quả những sự việc ấy. c) Ý nghĩa của câu chuyện. Bài làm 1 Ngày xửa, ngày xưa, ở xã Nam Mẫu, thuộc địa phận tỉnh Bắc Cạn, người ta mở hội cúng Phật để cầu phúc. Bỗng xuất hiện một bà lão ăn xin không rõ từ đâu tới. Bà cụ gầy còm, lở loét như người bị bệnh phong. Đi tới đâu, bà cũng thều thào mấy tiếng nghe thật tội nghiệp: “ Đói! Đói lắm các ông ơi, các bà ơi !” Thế mà bà đi đến đâu, mọi người cũng đều lảng tránh bà, thậm chí bà còn xua đuổi nữa. Thật may cho bà cụ. Bà gặp được hai mẹ con một bà góa đi chợ về. Thấy bà cụ tội nghiệp quá, hai mẹ con đưa bà về lấy cơm nguội cho ăn rồi xếp chỗ ngủ cho bà cụ. Đêm hôm ấy, hai mẹ con thấy chỗ bà cụ nằm bỗng sáng rực lên. Một con giao long to lớn nằm cuộn mình ở đấy. Cả hai rụng rời kinh hãi đành nằm im không động đậy, phó mặc cho số phận. Sáng hôm sau tỉnh dậy, chỗ nằm vẫn là bà cụ gầy còm, còn giao long thì đã biến mất. Bà cụ sửa soạn ra đi. Trước lúc tạm biệt hai mẹ con, bà cụ nói: “Vùng này sắp có một trận lụt lớn, ta cho hai mẹ con gói tro này, nhớ rắc ngay xung quanh nhà mới tránh được tai họa”. Người mẹ thấy lạ, vội hỏi: “ Vậy dân làng sẽ chết hết, làm sao để cứu họ, hở cụ?”. Bà cụ nhặt một hạt thóc cắn vỡ ra rồi đưa cho hai mẹ con và dặn: “Hai mảnh vỏ trấu này sẽ giúp mẹ con chị làm việc thiện.” Nói rồi, bà cụ biến mất. Tối hôm đó, lúc mọi người đang lễ bái thì bỗng nhiên có một dòng nước phun lên kèm theo một tiếng nổ long trời lở đất. Tất cả nhà cửa ruộng vườn đều chìm trong biển nước. Duy chỉ có ngôi nhà của hai mẹ con vẫn bình yên vô sự. Nước dâng lên bao nhiêu thì nền nhà dâng cao bấy nhiêu. Thấy cảnh dân làng bị nước lũ cuốn trôi, hai mẹ con rất đau đớn, xót xa. Chợt nhớ đến hai mảnh vỏ trấu bà cụ đưa cho, hai mẹ con liền lấy ra thả xuống nước. Kỳ lạ thay, hai mảnh vỏ trấu bỗng hóa thành hai chiếc thuyền lớn. Hai mẹ con mừng quá, vội lên thuyền chèo đi khắp nơi cứu người bị nạn. . Chỗ đất bị sụt lở ấy đã biến thành cái hồ lớn mà ngày nay ta gọi là hồ Ba Bể. Cái nền nhà của hai mẹ con bà góa trở thành một hòn đảo nhỏ và được gọi là hòn Bà Góa.
Bài làm 2 a) Chuyện gồm có các nhân vật: – Bà lão ăn xin – Hai mẹ con bà góa b) Những sự việc xảy ra và kết quả của những sự việc: – Trong lễ hội cúng Phật xuất hiện một bà lão ăn xin nhưng ai cũng lảng tránh thậm chí xua đuổi bà. – Bà gặp hai mẹ con bà góa và được họ đưa về nhà cho ăn, ngủ nhờ. – Trong đêm, bà lão hóa thành một con giao long lớn. – Sáng ra, giao long biến mất, chỗ nằm ấy vẫn là bà lão ăn xin. Bà lão báo tin cho hai mẹ con vùng này sắp có lũ lụt lớn rồi cho hai mẹ con nắm tro, dặn rải xung quanh nhà để tránh tai họa rồi biến mất. – Lụt lớn xảy ra, hai mẹ con bà góa chèo thuyền cứu những người bị nạn. – Vùng bị sạt lở biến thành một cái hồ lớn gọi là hồ Ba Bể. Cái nền nhà trở thành hòn đảo nhỏ giữa hồ, gọi là hòn Bà Góa. c) Ý nghĩa của câu chuyện: Câu chuyện nhằm giải thích sự hình thành của hồ Ba Bể và thông qua sự tích ấy, tác giả dân gian muốn ca ngợi những con người có lòng nhân ái, sẵn sàng giúp đỡ, cưu mang những người nghèo khổ, hoạn nạn.
