Lịch sử 7 Bài 10: Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước

Tóm tắt lý thuyết

1. Sự thành lập nhà Lý

• Năm 1009 Lê Long Đĩnh chết, Lý Công Uẩn lên làm vua, nhà Lý thành lập - Lý Thái Tổ.
• Năm 1010, Lý Công Uẩn đặt niên hiệu là Thuận Thiên, dời đô từ Hoa Lư ra Đại La rồi đổi tên là Thăng Long (rồng bay).
• Thăng Long có vị trí thuận lợi cho việc dời đô. Thăng Long là đô thị phồn vinh gồm hòang cung và phố chợ.
• Năm 1054 nhà Lý đổi tên là Đại Việt.
• Đứng đầu nhà nước là vua, vua nắm mọi quyền hành. Giúp vua có các đại thần, bên dưới là các quan văn võ, đây là chính quyền quân chủ cử con cháu công thần giữ chức vụ quan trọng.
• Hai bên thềm cung điện vua Lý treo chuông lớn, cho phép dân có gì oan ức thì đánh chuông xin vua xét xử.
• Hoàng tử được nối ngôi, vua cho ra ngoài thành để tìm hiểu cuộc sống cả nhân dân.
• Cả nước chia thành 24 lộ phủ, có chức tri phủ, tri châu. Dưới lộ phủ có huyện và hương (Đinh-Tiền Lê là 10 lộ). Công việc ở lộ phủ giao cho cho các con cháu nhà vua hay các đại thần cai quản.

​

(Sơ đồ bộ máy nhà nước triều Lý )
2. Luật pháp và quân đội

• Luật pháp:
  • Năm 1042 nhà Lý ban hành bộ Hình Thư là bộ luật đầu tiên, nhằm bảo vệ vua, cung điện,bảo vệ của công, tài sản của nhân dân, nghiêm cấm mổ trộm trâu bò, bảo vệ sản xuất nông nghiệp, người phạm tội xử phạt rất nghiêm khắc
• Quân đội gồm:
  • Cấm quân bảo vệ nhà vua và kinh thành.
  • Quân địa phương canh phòng ở các lộ phủ và tham gia những cuộc chiến trang giữ nước, thay phiên nhau luyện tập gọi là “ngụ binh ư nông “
  • Quân đội có quân bộ, quân thủy, kị binh, tượng binh, vũ khí thô sơ gồm giáo mác, dao kiếm, cung nỏ, máy bắn đá.
  • Giảng Võ ở Thăng Long là nơi luyện võ nghệ của binh sĩ.

3. Đoàn kết các dân tộc trong nước, quan hệ hòa hiếu với nước ngoài

• Để củng cố khối đoàn kết các dân tộc, nhà Lý gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi.
• Nhà Lý luôn giữ vững độc lập tự chủ, kiên quyết bảo vệ lãnh thổ biên giới
• Năm 1068 nhà Tống xúi Chămpa đánh Đại Việt,bị nhà Lý đánh tan.
• Quan hệ bình thường với Nhà Tống, Chăm pa, Chân lạp.
• Nhà Lý tồn tại 200 năm đã xây dựng bộ máy nhà nước đầy đủ, quy củ hơn, củng cố khối đoàn kết các dân tộc, củng cố sự thống nhất lãnh thổ, tạo điều kiện phát triển kinh tế, văn hóa, bảo vệ nền độc lập tổ quốc.

Các vua nhà Lý:

Hiệu	Niên hiệu	Tên	Sinh- Mất	Thời gian trị vì	Thụy hiệu	Lăng
Lý Thái Tổ	Thuận Thiên (1010-1028)	Lý Công Uẩn	974-1028	1009-1028	Thần vũ Hoàng đế	Thọ Lăng
Lý Thái Tông	Thiên Thành (1028-1034) Thông Thụy (1034-1039) Càn Phù Hữu Đạo (1039-1042) Minh Đạo (1042-1044) Thiên Cảm Thánh Vũ (1044-1049) Sùng Hưng Đại Bảo (1049-1054)	Lý Phật Mã	1000-1054	1028-1054		Thọ Lăng
Lý Thánh Tông	Long Thụy Thái Bình (1054-1058) Chương Thánh Gia Khánh (1059-1065) Long Chương Thiên Tự (1066-1068) Thiên Thống Bảo Tượng (1068-1069) Thần Vũ (1069-1072)	Lý Nhật Tôn	1023-1072	1054-1072	Ứng thiên Sùng nhân Chí đạo Uy khánh Long tường Minh văn Duệ vũ Hiếu đức Thánh thần Hoàng đế	Thọ Lăng
Lý Nhân Tông	Thái Ninh (1072-1076) Anh Vũ Chiêu Thắng (1076-1084) Quảng Hựu (1085-1092) Hội Phong (1092-1100) Long Phù (1101-1109) Hội Tường Đại Khánh (1110-1119) Thiên Phù Duệ Vũ (1120-1126) Thiên Phù Khánh Thọ (1127-1127)	Lý Càn Đức	1066-1127	1072-1127	Hiếu từ Thánh thần Văn vũ Hoàng đế	Thiên Đức Lăng
Lý Thần Tông	Thiên Thuận (1128-1132) Thiên Chương Bảo Tự (1133-1138)	Lý Dương Hoán	1116-1138	1128-1138	Quảng nhân Sùng hiếu Văn vũ Hoàng đế	Thọ Lăng
Lý Anh Tông	Thiệu Minh (1138-1140) Đại Định (1140-1162) Chính Long Bảo Ứng (1163-1174) Thiên Cảm Chí Bảo (1174-1175)	Lý Thiên Tộ	1136-1175	1138-1175	Thể thiên Thuận đạo Duệ văn Thần võ Thuần nhân Hiển nghĩa Huy mưu Thánh trí Ngự dân Dục vật Quần linh Phi ứng Đại minh Chí hiếu hoàng đế.	Thọ Lăng
Lý Cao Tông	Trinh Phù (1176-1186) Thiên Tư Gia Thụy (1186-1202) Thiên Gia Bảo Hựu (1202-1204) Trị Bình Long Ứng (1204-1210)	Lý Long Trát (Lý Long Cán)	1173-1210	1175-1210		Thọ Lăng
Lý Huệ Tông	Kiến Gia (1211-1224)	Lý (Hạo) Sảm	1194-1226	1211-1224		Thọ Lăng
Lý Chiêu Hoàng	Thiên Chương Hữu Đạo (1224-1225)	Lý Phật Kim (Lý Thiên Hinh)	1218-1278	1224-1225		Cửa Mả Lăng