Tóm tắt lý thuyết 1. Tầng phát sinh Hình 1: Sơ đồ cắt ngang của thân cây trưởng thành Hình 2: Cấu tạo thân trưởng thành Tầng sinh vỏ: nằm trong lớp vỏ, hằng năm sinh ra một lớp tế bào vỏ ở phía trong một lớp thịt vỏ. Tầng sinh trụ nằm giữa mạch rây và mạch gỗ, hằng năm sinh ra phía ngoài một lớp mạch rây, phía trong một lớp mạch gỗ. 2. Vòng gỗ hàng năm Hình 3: Vòng gỗ hàng năm Đối với cây ở vùng nhiệt đới, hằng năm về mùa mưa, cây hấp thụ được nhiểu thức ăn, tầng sinh trụ tạo nhiều mạch gỗ to, có thành mỏng xếp thành một vòng dây, màu sáng. Mùa khô ít thức ăn, các tế bào gỗ sinh ra ít hơn, bé hơn có thành dày xếp thành một vòng mỏng, màu sẫm. Đó là vòng gỗ hằng năm. Dựa vào vòng gỗ hàng năm có thể xác định được tuổi của cây. 3. Dác và ròng Hình 4: Dác và ròng Điểm khác nhau cơ bản giữa dác và ròng? Bài tập minh họa Bài 1: Tại sao một số cây gỗ bị khoét ruột mà vẫn sống được? Hướng dẫn: Không có ruột (ròng) cây vẫn sống vì dác vận chuyển nước và muối khoáng đi nuôi cây. Nhưng nếu không có dác cây sẽ chết vì không vận chuyển được nước và muối khoáng. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Cây gỗ to ra do đâu? Hướng dẫn giải: Cây gỗ to ra nhờ sự phân chia các tế bào của mô phân sinh (tầng phát sinh - tầng sinh vỏ và tầng sinh trụ). Tầng sinh vỏ hằng năm sinh ra một lớp vỏ ở phía ngoài và một lớp vỏ ở phía trong. Tầng sinh trụ (nằm giữa mạch rây và mạch gỗ) hằng năm sinh ra ở phía ngoài một lớp mạch rây. ở phía trong một lớp mạch gỗ. Câu 2: Có thể xác định tuổi của cây gỗ bằng cách nào? Hướng dẫn giải: Người ta có thể xác định tuổi cây gỗ bằng cách đếm số vòng gỗ của cây (qua mặt cắt ngang thân cây). Mỗi năm cây sinh ra một vòng vì vậy, đếm được bao nhiêu vòng gỗ thì cây bấy nhiêu tuổi. Câu 3: Hãy tìm ra sự khác nhau cơ bản giữa dác và ròng. Hướng dẫn giải: Dác là lớp gỗ màu sáng ở phía ngoài, gồm những tế bào mạch gỗ, có chức năng vận chuyển nước và muối khoáng. Ròng là lớp gỗ màu sẫm ở phía trong, rắn chắc hơn dác, gồm những tế bào chết, vách dày, có chức năng nâng đỡ cây. Câu 4: Người ta thường chọn phần nào của gỗ để làm cột nhà, làm trụ cầu, tà vẹt? Tại sao? Hướng dẫn giải: Chọn ròng để làm nhà, làm trụ cầu, tà vẹt Vì đó là lớp gỗ nâu thẫm, rắn chắc hơn dác, nằm phía trong, gồm những tế bào chết, vách dày có chức năng nâng đỡ cây.