Tóm tắt lý thuyết 1. Hiện tượng nảy mầm của hạt phấn Hạt phấn rơi vào đầu nhụy và hút chất nhầy từ đầu nhụy tiết ra rồi trương lên và nảy mầm thành ống phấn, tế bào sinh dục đực được chuyển đến phần đầu của ống phấn. Ống phấn xuyên qua đầu nhụy, vòi nhụy đưa tế bào sinh dục đực tiếp xúc với noãn. 2. Thụ tinh Trong quá trình thụ phấn, rất nhiều hạt phấn rơi vào đầu nhụy, cùng nảy mầm thành ống phấn chui vào bầu. Trong bầu có nhiều noãn, mỗi ống phấn sẽ tiếp xúc 1 noãn. Nếu 2 ống phấn cùng tiếp xúc với noãn thì tế bào sinh dục nào tiếp xúc trước sẽ được thụ tinh. Hình 1: Quá trình thụ phấn và thụ tinh Thụ tinh là hiện tượng tế bào sinh dục đực kết hợp với tế bào sinh dục cái có trong noãn tạo thành một tế bào mới gọi là hợp tử. Sinh sản có hiện tượng thụ tinh gọi là sinh sản hữu tính. Bảng 1: Sự khác nhau cơ bản giữa sinh sản sinh dưỡng và sinh sản hữu tính 3. Kết hạt và tạo quả Hình 2: Các bộ phận của hoa Hình 3: Các bộ phận biến đổi sau khi thụ tinh Bài tập minh họa Bài 1: Tại sao lại có quả có một hạt, quả nhiều hạt và cả quả không hạt? Hướng dẫn: Quả một hạt là do có một noãn hoặc chỉ có một trong nhiều noãn được thụ tinh. Quả nhiều hạt là do nhiều noãn được thụ tinh. Quả không hạt là do hợp tử bị phá hủy sớm hoặc dùng thuốc kích thích bầu phát triển thành hạt. Bài 2: Từ quả mà chúng ta dùng trong khái niệm thực vật là quả do bộ phận bầu nhuỵ phát triển thành.Thì những quả đó gọi là quả thật. VD: quả lựu , quả cà chua… Nhưng thực tế 1 số quả như quả lê , quả táo tây, ….thì phần ăn được không do bầu nhụy phát triển thành nên gọi là quả giả. Các bộ phận còn lại của hoa như đài, nhụy sẽ biến đổi ra sau? Hướng dẫn: Các bộ phận còn lại của hoa như đài, nhụy sẽ héo rụng đi. Tuy nhiên ở một số loài quả dẫn còn lại di tích của một số bộ phận như : đài, vòi nhụy…VD: Chuối, lựu, dâu BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Trang 104 - sgk Sinh học 6 Phân biệt hiện tượng thụ phấn và hiện tượng thụ tinh. Thụ phấn có quan hệ gì với thụ tinh? Hướng dẫn giải: Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy Thụ tinh là hiện tượng tế bào sinh dục đực kết hợp với tế bào sinh dục cái tại tế bào noãn tạo thành một tế bào mới gọi là hợp tử Thụ phấn có quan hệ với thụ tinh là: muốn có hiện tượng thụ tinh thì phải có hiện tượng thụ phấn, nhưng với điều kiện hạt phấn phải nảy mầm. Như vậy, thụ phấn là điều kiện cần thiết cho thụ tinh. Nếu không có thụ phấn thì không có thụ tinh. Câu 2: Trang 104 - sgk Sinh học 6 Quả và hạt do bộ phận nào của hoa tạo thành? Em có biết những cây nào khi quả đã hình thành vẫn còn giữ lại một bộ phận của hoa? Tên của bộ phận đó? Hướng dẫn giải: Quả do bầu nhụy chứa noãn được thụ tinh Hạt do noãn đã được thụ tinh tạo thành Một số loại cây, khi quả đã hình thành mà vẫn còn giữ lại một bộ phận của hoa là: cây cà chua, cây hồng, cây thị ... (giữ lại đài hoa); cây chuối, cây ngô ...(giữ lại phần đầu nhụy và vòi nhụy).
