Tóm tắt lý thuyết 1. Thực vật giúp giữ đất, chống xói mòn Hình 1: Lượng chảy của dòng nước mưa ở 2 nơi khác nhau A- Có rừng; B- Đồi trọc Trên đất trống, đồi trọc khi có mưa lớn thì đất trôi theo dòng nước xuống gây hiện tượng xói mòn. Tại vì không có cây rừng chắn nên nước xối thẳng xuống đất. Bờ sông, bờ biển nếu không có cây ở ven bờ thì xảy ra hiện tượng xói lở ven bờ. Đặc điểm: Rễ cây có khả năng giữ đất, tán lá có khả năng cản sức nước khiến cho thực vật có khả năng giữ đất, chống xói mòn. Chúng ta cần nghiêm cấm, xử phạt các hành vi phá rừng, khai thác rừng trái phép để hạn chế hiện tượng xói mòn, lở đất. ⇒ Thực vật đặc biệt là thực vật rừng nhờ có hệ rễ và tán lá nên có khả năng giữ đất, chống xói mòn. Hình 2: Một số hình ảnh về hiện tượng xói mòn Hình 3: Một số hình ảnh về hiện tượng sạt lở đất 2. Thực vật góp phần hạn chế ngập lụt, hạn hán Ở những nơi không có rừng, sau khi mưa lớn, đất bị xói mòn theo nước mưa trôi xuống làm lấp lòng sông, suối; nước không thoát kịp tràn lên các vùng thấp gây ngập lụt; mặt khác ở nơi đó không giữ được nước gây ra hạn hán. Hình 4: Cây xanh hạn chế ngập lụt, hạn hán 3.Thực vật góp phần bảo vệ nguồn nước ngầm Mưa ⇒ Thấm xuống đất ⇒ Dòng chảy ngầm Hình 5: Thực vật góp phần bảo vệ nguồn nước ngầm 4. Tổng kết Hình 6: Sơ đồ tư duy bài Vai trò của thực vật BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Trang 151 sgk Sinh học 6 Tại sao ở vùng bờ biển người ta phải trồng rừng ở phía ngoài đê? Hướng dẫn giải: Trồng cây để ngăn cản gió bão, chống xói lở đê Câu 2: Trang 151 sgk Sinh học 6 Thực vật có vai trò gì đối với nguồn nước. Hướng dẫn giải: Thực vật giữ nguồn nước ngầm, làm hạn chế ngập lụt, hạn hán: Hệ rễ của cây hấp thụ nước và duy trì lượng nước ngầm trong đất; lượng nước này sau đó chảy vào các chỗ trũng tạo thành suối, sống... góp phần tránh được hạn hán. Nhờ có tác dụng giữ nước của rễ, cây xanh che chắn dòng chảy do mưa lớn gây ra góp phần hạn chế lũ lụt trên Trái Đất. Câu 3: Trang 151 sgk Sinh học 6 Vai trò của rừng trong việc hạn chế lũ lụt, hạn hán như thế nào? Hướng dẫn giải: Thực vật, đặc biệt là thực vật rừng, nhờ có hệ rễ giữ đất. Tán cây cản bớt sức nước chảy do mưa lớn gây ra. nên có vai trò quan trọng trong việc chống xói mòn, sạt lở hạn chế lũ lụt cũng như giữ được nguồn nước ngầm, tránh hạn hán.
