Tóm tắt lý thuyết 1. Vai trò của động vật với thực vật a. Thực vật cung cấp oxi và thức ăn cho động vật Lượng oxi mà thực vật nhả ra có ý nghĩa quan trọng với sinh vật khác kể cả con người. Thực vật là nguồn thức ăn phong phú cho động vật và con người Hình 1: Ví dụ minh họa chuỗi thức ăn Hình 2: Chuỗi thức ăn Ngoài vai trò chính là làm thức ăn cho động vật, một số ít thực vật cũng gây hại: Hình 3: Cây hoa trúc đào Đối với chó, mèo và ngựa thì cây trúc đào là một thứ cực kỳ đáng sợ, nó có thể gây suy tim cho các loài trên khi ăn phải, biểu hiện là mất thăng bằng, nhịp tim nhanh cũng như chảy rất nhiều nước bọt. Hình 4: Hoa Ly Hoa lily rất đẹp nhưng đối với mèo cưng nhà bạn thì không! Chỉ cần một chiếc lá hay một cánh hoa cũng đủ gây ngộ độc cho mèo vì thế hãy để mèo tránh xa loại hoa kiểng đẹp này nhé! Lá và hoa cây duốc cá thường được dùng để tiêu diệt một số loại cá dữ trong hồ , ao nuôi cá. Lá ngón có chứa chất cực độc nên có hại cho con người và động vật! Lá ngón mọc ở rừng núi, nên khi đi rừng, các bạn phải chú ý đến cây này nhé! "Thủy triều đỏ" hay sự "nở hoa" của tảo là hiện tượng bùng nổ về số lượng của tảo biển. Sự "nở hoa" của tảo có khi làm nước biển màu đỏ, có khi màu xanh, màu xám hoặc như màu cám gạo... lấy hết ôxi, làm các sinh vật khác chết ngạt. b. Thực vật cung cấp nơi ở và nơi sinh sản cho động vật Hình 5: Thực vật cung cấp nơi ở và sinh sản cho động vật 2. Thực vật với đời sống con người. a. Những cây có giá trị sử dụng b. Những cây có hại cho sức khoẻ con người Hình 6: Hoa anh túc Trong quả Anh túc chất nhựa trắng, lấy ra phơi khô thành thuốc phiện, trong đó chứa 10% morphin, có thể giải trừ hiện tượng chuột rút và ức chế cơ tim, chủ yếu dùng trong co thắt cơ tim tắc động mạch. Nhưng dùng nhiều sẽ gây nghiện, bị ngộ độc dần dần ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, trở thành"con nghiện", sau đó nghẹt thở chết. Do đó, ngoài việc trồng làm thuốc được quản lý chặt chẽ ra, nhà nước cấm trồng cây Anh túc. Hình 7: Hoa đỗ quyên Tên khoa học là Rhododendron occidentale. Tất cả các bộ phận của cây đều có chất độc Andromedotoxin và Arbutin glucoside. Người bị ngộ độc do loại cây này thường có triệu chứng buồn nôn, chảy nước dãi, ói mửa, uể oải, chóng mặt, khó thở, mất cân bằng. Một lượng 100 đến 225 gram lá Đỗ Quyên đủ để gây ngộ độc nặng cho trẻ em 25kg. Hình 8: Huệ lili Tên khoa học là Hippeastrum puniceum. Củ cây có chất độc Lycorine gây tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa khi ăn phải. Nhựa cây có thể gây nôn mửa nếu ăn phải. Tránh tiếp xúc trực tiếp với da vì có thể gây bỏng rát, ngứa... BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Trang 154 sgk Sinh học 6 Thực vật có vai trò gì đối với động vật? Hướng dẫn giải: Thực vật đóng vai trò quan trọng trong đời sống động vật. Chúng cung cấp thức ăn cho nhiều động vật. Cung cấp ôxi dùng cho quá trình hô hấp, cung cấp nơi ở và nơi sinh sản của một số động vật. Câu 2: Trang 154 sgk Sinh học 6 Kể tên một số loài động vật ăn thực vật. Hướng dẫn giải: Ngựa, trâu, bò, thỏ, cừu, dê ... Câu 3: Trang 154 sgk Sinh học 6 Trong các chuỗi liên tục sau đây : hãy thay thế các từ động vật, thực vật bằng tên con vật hoặc cây cụ thể. Hướng dẫn giải: Cây cỏ là thức ăn của con nai, con nai là thức ăn của con hổ. Cây rau muống là thức ăn của con lợn, con lợn là thức ăn của con người. Câu 1: Trang 156 sgk Sinh học 6 Con người sử dụng thực vật để phục vụ đời sống hằng ngày của mình như thế nào ? Cho một vài ví dụ cụ thể Hướng dẫn giải: Câu 2: Trang 156 sgk Sinh học 6 Tại sao người ta nói nếu không có thực vật thì cũng không có loài người? Hướng dẫn giải: Không có thực vật thì không có nguồn cung cấp ôxi cho người và động vật. Không có thực vật thì không có nguồn thức ăn cung cấp cho động vật. Không có thực vật thì con người không tồn tại được. Câu 3: Trang 156 sgk Sinh học 6 Ở địa phương em có những cây Hạt kín nào có giá trị kinh tế? Hướng dẫn giải: Nói chung ở các địa phương đều có rất nhiều cây Hạt kín có giá trị kinh tế. Ví dụ: lúa, ngô, đậu, lạc, cam, quýt, mít, dừa, dưa, nhãn, vải, hồng, táo, mận ... Câu 4: Trang 156 sgk Sinh học 6 Hút thuốc lá và thuốc phiện có hại như thế nào? Hướng dẫn giải: Trong thuốc lá có nhiều chất độc, đặc biệt là chất nicôrin dùng để chế thuốc trừ sâu. Nếu ta hút thuốc lá, nhất là hút nhiều, thì có hại do chất nicôtin thấm vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến bộ máy hô hấp, dễ gây ung thư phổi. Vì vậy ta không nên hút thuốc lá, đặc biệt khi còn nhỏ tuổi. Trong nhựa tiết ra từ quả của cây thuốc phiện chứa moocphin và herôin là những chất độc nguy hiểm, khi sử dụng dễ gây nghiện. Khi đã mắc nghiện thì rất khó chữa. Nghiện thuốc phiện có hại đến sức khỏe và gây hậu quả xấu không những cho bản thân mà cho cả gia đình và xã hội.
