Sinh học 7 Bài 24: Đa dạng và vai trò của lớp Giáp xác

  1. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪

    Tóm tắt lý thuyết

    1. Một số giáp xác khác

    Lớp giáp xác đa dạng về:
    • Số lượng loài
    • Cấu tạo cơ thể
    • Lối sống và môi trường sống
    [​IMG]
    Hình 1: Mọt ẩm​
    Râu ngắn, các đôi chân đều bò được,
    là giáp xác thở bằng mang ở cạn nhưng chúng cần môi trường ẩm ướt.
    [​IMG]
    Hình 2: Con sun​
    Sống ở biển, con trưởng thành sống cố định, thường bám vào các vỏ tàu,
    thuyền làm giảm tốc độ di chuyển của phương tiện giao thông đường thủy
    [​IMG]
    Hình 3: Rận nước​
    Sống ở nước, có kích thước khoảng 2 mm.
    Di chuyển nhờ vận động của đôi râu lớn.
    Rận nước mùa hạ chỉ sinh toàn con cái, là thức ăn chủ yếu của cá
    [​IMG]
    Hình 4: Chân kiếm​
    A- Loài chân kiếm sống tự do, có kích thước và vai trò giống rận nước.
    B- Loài chân kiếm kí sinh ở cá: phần phụ tiêu giảm, râu biến thành móc bám.
    [​IMG]
    Hình 5: Cua đồng​
    Phần bụng tiêu giảm (I) dẹp mỏng gập vào
    mặt bụng của mai (là giáp đầu ngực)
    Cua bò ngang, thích nghi với lối sống ở hang hốc.
    [​IMG]
    Hình 6: Cua nhện​
    Sống ở biển, được coi là có kích thước lớn nhất trong giáp xác, nặng tới 7 kg.
    Chân dài giống chân nhện. Sải chân dài 1,5 m.
    Thịt ăn ngon.
    [​IMG]
    Hình 7: Tôm ở nhờ​
    Có phần bụng mỏng và mềm (A), thường ẩn dấu vào chiếc vỏ rỗng (B)
    Khi di chuyển chúng kéo vỏ ốc theo.
    Chúng sống cộng sinh với hải quỳ, hay sống ở ven vùng biển nước ta.
    Đặc điểm
    Đại diện
    Kích thước
    Cơ quan di chuyển
    Lối sống
    Đặc điểm khác
    1- Mọt ẩmNhỏChânở cạnThở bằng mang
    2- SunNhỏCố địnhSống bám vào vỏ tàu
    3- rận nướcRất nhỏĐôi râu lớnSống tự doMùa hạ sinh toàn con cái
    4- Chân kiếnRất nhỏChân kiếmTự do, kí sinhkí sinh: phần phụ tiêu giảm
    5- Cua đồngLớnChân bòHang hốcPhần bụng tiêu giảm
    6- Cua nhệnRất lớnChân bòđáy biểnChân dài giống nhện
    7- Tôm ở nhờLớnChân bòẩn vào vỏ ốcPhần bụng vỏ mỏng, mềm
    Bảng 1: Đặc điểm của một số loài giáp xác​
    2. Vai trò thực tiễn
    • Có lợi
      • Thực phẩm: Khô, tươi sống, đông lạnh.
      • làm mắm
      • xuất khẩu
      • Làm thức ăn cho cá
    [​IMG]
    Hình 8: Dùng làm thực phẩm​
    • Có hại:
      • Giao thông đường thủy
      • Kí sinh gây hại cho cá
      • Là vật chủ trung gian truyền bệnh
    [​IMG]
    Hình 9: Gây cản trở giao thông đường thủy​
    Các mặt có ý nghĩa thực tiễnTên các loài ví dụTên các loài có mặt ở địa phương
    Thực phẩm đông lạnhTôm sú, tôm he, tôm càng xanh, tôm nương
    Thực phẩm khôTôm he, tôm nương, tôm đỏTép
    Nguyên liệu để làm mắmTôm, tép, cáy, còngTôm
    Thực phẩm tươi sốngTôm, cua, ghẹ, ruốcTôm, cua
    Có hại cho giao thông thủySun
    Kí sinh gây hại cáChân kiếm kí sinh

    Bài tập minh họa


    Bài 1:

    Do ích lợi trên mà hiện nay nhiều loài giáp xác bị khai thác quá mức. Điều này sẽ dẫn đến hậu quả gì?
    Chúng ta cần làm gì để hạn chế những nguy cơ đó và phát triển mặt có lợi?
    [​IMG]
    Hướng dẫn:

    Hậu quả:
    • Cạn kiệt nguồn thuỷ hải sản có giá trị.
    • Ảnh hưởng tới nguồn thức ăn của các loài khác trong hệ sinh thái.
    • Mất cân bằng sinh thái.
    Biện pháp:
    • Có kế hoạch nuôi và khai thác hợp lí.
    • Bảo vệ môi trường sống, chống gây ô nhiêm môi trường.
    Bài 2:

    Ở nước ta hiện nay đang phát triển nghề nuôi loại giáp xác nào? cho biết vai trò của nghề đó?
    Hướng dẫn:

    Nhiều vùng nước ta đang phát triển nghề nuôi tôm (ở ven biển là tôm sú, tôm hùm; ở nội địa là tôm càng xanh); nuôi cua có vai trò trong nền kinh tế quốc dân.
    Bài 3:

    Thức ăn của tôm, cua, rận nước, chân kiếm là gì?
    Vậy giáp xác có vai trò gì đối với môi trường nước? môi trường biển?
    Hướng dẫn:
    • Thức ăn của tôm, cua, rận nước, chân kiếm là tảo, vụn hữu cơ, xác động vật, thực vật chết.
    • Vai trò của giáp xác trong ao hồ biển là rất lớn, chúng là thức ăn của giai đoạn sơ sinh của tất cả các loài cá(có loài ăn thực vật nhưng giai đoạn sơ sinh phải ăn rận nước). Giáp xác nhỏ còn là thức ăn suốt đời của rất nhiều loài cá kể cả cá voi, làm sạch môi trường nước.