Sinh học 7 Bài 29: Đặc điểm chung và vai trò của ngành Chân khớp

Tóm tắt lý thuyết

1. Đặc điểm chung

​

Hình 1: Đặc điểm cấu tạo phần phụ​

Phần phụ chân khớp phân đốt, các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt

​

Hình 2: Cấu tạo cơ quan miệng​

Cơ quan miệng gồm nhiều phần phụ: (Môi trên, hàm trên, hàm dưới) → Bắt, giữ và chế biến mồi.
1- Môi trên, 2- Hàm trên, 3- Hàm dưới

​

Hình 3: Sự phát triển của chân khớp​

Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.
A- Ở giáp xác (Tôm), B- Ở sâu bọ (Ong mật)

​

Hình 4: Lát cắt ngang qua ngực châu chấu​

1- Vỏ kitin, 2- Cơ dọc, 3- Cơ lưng bụng
Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương.

​

Hình 5: Cấu tạo mắt kép​

1- Thể thủy tinh, 2- Dây thần kinh thị giác
Mắt kép gồm nhiều ô mắt ghép lại, mỗi ô mắt có đủ màng sừng, thể thuỷ tinh và các dây thần kinh thị giác.

​

Hình 6: Tập tính ở kiến​

Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn.
⇒ Đặc điểm chung của ngành chân khớp thể hiện ở hình:

• Hình 1: Đặc điểm cấu tạo phần phụ
• Hình 3: Sự phát triển của chân khớp
• Hình 4: Lát cắt ngang qua ngực châu chấu

Kết luận

• Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau.
• Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác.
• Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ.

2. Sự đa dạng ở chân khớp

2.1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống

​

Bảng 1: Đa dạng về cấu tạo và tập tính của Chân khớp​

2.2. Đa dạng về tập tính

​

Bảng 2: Đa dạng về tập tính​

3. Vai trò thực tiễn

3.1. Có lợi

• Trong thiên nhiên:
  • Làm thức ăn cho động vật khác .
  • Làm sạch môi trường.
• Trong đời sống con người:
  • Làm thực phẩm.
  • Làm thuốc chữa bệnh.
  • Thụ phấn cho cây trồng
  • Làm vật trang trí

3.2. Có hại

• Hại cây trồng
• Hại đồ gỗ
• Truyền lan nhiều bệnh nguy hiểm.
• Có hại cho giao thông đường thủy

​

4. Tổng kết

​

Hình 7: Sơ đồ tư duy bài Đặc điểm chung và vai trò của ngành chân khớp
Bài tập minh họa

Bài 1:

Trong số các đặc điểm chung của Chân khớp thì đặc điểm nào ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chúng ?
Hướng dẫn:

Đặc điểm ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chân khớp là:

• Có bộ xương ngoài bằng kitin che chở bên ngoài và làm chỗ bám cho cơ.
• Các chân phân đốt khớp động với nhau.

Bài 2:

Chân khớp có vai trò thực tiễn như thế nào?
Hướng dẫn:

Chân khớp có lợi nhiều mặt như: chữa bệnh, làm thực phẩm, thụ phấn cho cây trồng,...nhưng cũng gây tác hại không nhỏ như: hại cây trồng, hại đồ gỗ trong nhà, truyền lang nhiều bệnh nguy hiểm.