Soạn bài: Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận) I. Tác giả, tác phẩm: Bài thơ Đoàn thuyên đánh cá của tác giả Huy Cận, rút từ Tuyển tập Huy Cận, tập I, NXB Văn học, Hà Nội, 1986. II. Nội dung kiến thúc cơ bản 1. Cảnh ra khơi và tâm trạng con người: “Mặt trời …. đêm sập cửa” – Mặt trời xuống biển như hòn lửa; Sóng – cài then, đêm – sập cửa: so sánh, nhân hoá, ẩn dụ. – Hai vần trắc “lửa – cửa” liền nhau gợi sự liên tưởng, cảnh rộng lớn mà gần gũi với con người: Vũ trụ như là một ngôi nhà lớn, màn đêm buông xuống như một tấm cửa khổng lồ.Cảnh đoàn thuyền đánh cá khởi hành: “… Lại ra khơi”: Công việc hằng ngày, diễn ra thường xuyên, đểu đặn. – Câu hát căng buồm cùng gió khơi: Hình ảnh khoẻ, lạ: gắn kết ba sự vật, hiện tượng: cánh buồm, gió khơi, câu hát -> Niềm vui, sự phấn chấn của người lao động. Đoạn thơ mang cảm hứng lãng mạn, thể hiện niềm tin, niềm vui trước cuộc sống. 2 .Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển Thuyền ta lái gió/ Lướt giữa mây cao/Đoàn thuyền chạy đua…. Thủ pháp phóng đại, liên tưởng mạnh bạo, bất ngờ. -» Hình ảnh người lao động và công việc của họ được đặt vào không gian rộng lớn của biển trời trăng sao để làm tăng thêm kích thước và tầm vóc, vị thế của con người. – Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé -> con thuyền kì vĩ khổng lổ, hoà nhập với kích thước rộng lớn của thiên thiên: lái gió, buổm trăng, mây cao, biển bằng, dò bụng biển, dàn đan thế trận – Ta hát bài ca…Gõ thuyên đã có nhịp… Sao mờ, kéo lưới… Ta kéo xoăn tay…: Bút pháp lãng mạn, trí tưởng tượng và tả thực: vẻ đẹp của cảnh đánh cá giữa biển đêm trong niềm vui phơi phới, khoẻ khoắn của người lao động -> Công việc lao động nặng nhọc của người đánh cá đã thành bài ca đầy niềm tin, nhịp nhàng với thiên nhiên. – Hình ảnh các loài cá trên biển: Cá thu, cá song…; Vẩỵ bạc đuôi vàng; Mắt cá huy hoàng: vẻ đẹp của bức tranh sơn mài, lung linh, huyền ảo.”Vẩy bạc đuôi… đón nắng hồng”: hình ảnh ẩn dụ, hoán dụ – hình ảnh lãng mạn, tình tứ – Những con người lao động khẩn trương với công việc nặng nhọc nhưng vui vẻ, hồ hởi. 3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về – Câu hát căng buồm cùng gió khơi: điệp khúc tràn đẩy niềm vui. – Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời: con người khẩn trương, chạy đua tốc độ với thời gian để hoàn thành công việc. Thủ pháp nhân hoá, phóng đại. – Hai câu cuối “Mặt trời đội biển…Mắt cá… ” -> Tưởng tượng độc đáo. 4. Âm hưởng, giọng điệu bài thơ: – Âm hưởng khoẻ khoắn, sôi nổi, phơi phới, bay bổng; lời thơ dõng dạc, điệu thơ như khúc hát say mê, hào hứng. Thể hiện niềm cảm hứng lãng mạn ngợi ca biển cả lớn lao, giàu đẹp, ngợi ca sự nhiệt tình lao động vì sự giàu đẹp của đất nước, của những người lao động mới. III. Tổng kết: Nội dung: Khắc hoạ hình ảnh đẹp, tráng lệ, thể hiện sự hài hoà giữa thiên nhiên và người lao động, bộc lộ niềm tự hào của tác giả trước đất nước và cuộc sống. Nghệ thuật: Liên tưởng, tưởng tượng phong phú, cảm hứng lãng mạn, giọng thơ khoẻ khoắn,… Yêu cầu tiếp nhận: – Phân tích được một số chi tiết trong bài thơ. – Cảm nhận được cảm hứng thiên nhiên và cuộc sống lao động của người dân. – Giáo dục học sinh tình yêu lao động, quê hương đất nước, ý thức bảo vệ môi trường biển.
