Từ ấy – Tố Hữu

  1. Tác giả: LTTK CTV01
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪

    Từ ấyTố Hữu


    08.jpg
    Từ ấy – Tố Hữu​


    I. Tìm hiểu chung

    1. Tác giả

    Tố Hữu tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê ở Thừa Thiên – Huế. Ông giác ngộ cách mạng năm 1937 và trở thành nhà thơ cộng sản.
    Tố Hữu đến với thơ và cách mạng cùng một lúc, con đường thơ của ông luôn gắn liền và song hành với các chặng đường cách mạng Việt Nam.

    2. Tác phẩm: Từ ấy

    Hoàn cảnh sáng tác

    Tháng 7/1938 khi tác giả giác ngộ lí tưởng cộng sản. Sau đó, Tố Hữu được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.

    Xuất xứ bài thơ:

    Từ ấy là bài thơ mở đầu cho phần Máu lửa trong tập thơ “Từ ấy” của Tố Hữu. Đây là tập thơ đầu tay, sáng tác giai đoạn 1937 – 1946, là tiếng hát của người thanh niên say mê lý tưởng, chất lãng mạn trong trẻo, tâm hồn nhạy cảm, sôi nổi trẻ trung của một cái tôi trữ tình mới.

    Thể thơ: thất ngôn

    Nội dung và nghệ thuật (ghi nhớ)

    Bài thơ Từ ấy là lời tâm nguyện của người thanh niên yêu nước giác ngộ lý tưởng Cộng sản. Sự vận động của tâm trạng nhà thơ được thể hiện sinh động bằng những hình ảnh tươi sáng, các biện pháp tu từ và ngôn ngữ giàu nhạc điệu.

    II. Tìm hiểu văn bản
    1. Niềm vui sướng, say mê khi gặp lý tưởng của Đảng (khổ thơ 1):


    Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

    Mặt trời chân lý chói qua tim
    Hồn tôi là một vườn hoa lá
    Rất đậm hương và rộn tiếng chim…

    Hai câu đầu: nhà thơ kể lại một kỉ niệm không quên của đời mình “Từ ấy trong tôi… qua tim”
    “Từ ấy”
    là cái mốc thời gian có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong cuộc đời cách mạng của Tố Hữu, nhà thơ được tác giả ngộ cách mạng và được kêt nạp vào Đảng.
    Những hình ảnh “nắng hạ”, “mặt trời chân lý chói qua tim”: ẩn dụ cho lý tưởng cách mạng như nguồn sáng mới làm bừng sáng tâm hồn nhà thơ.
    Cách dùng hình ảnh ẩn dụ và so sánh trực tiếp: so sánh ánh sáng của lý tưởng Đảng như “nắng hạ”“mặt trời chân lý”. Lời thơ thể hiện thái độ thành kính, ân tình, biết ơn của nahf thơ với Đảng: chính ánh sáng của lý tưởng Đảng đã xua tan màn sương mù của ý thức tiểu tư sản và mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời mới của nhận thức, tư tưởng và tình cảm.
    Bút pháp tự sự (trần thuật) thể hiện tình cảm chân thành, tha thiết của nhà thơ với cách mạng.
    Hai câu sau: nhà thơ tiếp tục bày tỏ niềm vui sướng vô hạn của mình trong buổi đầu đến với Cách mạng. Hàng loạt các hình ảnh ẩn dụ được sử dụng: Hồn tôi – vườn hoa lá, đậm hương, rộn tiếng chim…
    Hình ảnh so sánh gợi tả một thế giới tràn đầy sức sống (có hoa lá, có âm thanh…)
    Tố Hữu đón nhận lý tưởng như cỏ cây hoa lá đón nhận ánh sáng mặt trời. Cỏ cây xanh tươi nhờ ánh nắng mặt trời còn nhà thơ thêm yêu đời và thấy cuộc đời có ý nghĩa là nhờ ánh sáng của lý tưởng Đảng.
    Nhân xét: bằng bút pháp tự sự kết hợp với bút pháp trữ tình lãng mạn, đoạn thơ đã thể hiện tình cảm chân thành, trong trẻo và hết sức nồng nhiệt của một thanh niên lần đầu tiên được tiếp nhận lí tưởng của Đảng, tìm được hướng đi đúng đắn cho cuộc đời mình.

    2. Nhận thức mới về lẽ sống của người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi (khổ thơ 2):


    Tôi buộc lòng tôi với mọi người

    Để tình trang trải với trăm nơi
    Để hồn tôi với bao hồn khổ
    Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời

    Hai câu đầu: gắn bó hài hòa giữa “cái tôi” cá nhân và “cái ta” chung của mọi người.
    Động từ “buộc” ý thức tự nguyện sống chan hòa với mọi người. Từ “trang trải”: tâm hồn tác giả trải rộng với cuộc đời, tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể. Nhà thơ tự nguyện “buộc” lòng mình với mọi người để hòa nhập cái “tôi” riêng của mình với cái ta chung của toàn dân tộc.
    Câu thơ thể hiện nhận thức về lẽ sống mới của nhà thơ, về mối quan hệ giữa cá nhân bản thân của nhà thơ với mọi người với nhân dân, đặc biệt là với những người lao động nghèo khổ.
    Hai câu sau: tình yêu thương của con người là tình cảm hữu ái giai cấp với quần chúng lao khổ. “khối đời” là chỉ khối người đông đảo cùng chung cảnh ngộ trong cuộc đời, đoàn kết chặt chẽ với nhau cùng phấn đấu vì một mục tiêu chung.
    Nhận xét: Tố Hữu đã tìm thấy niềm vui và sức mạnh mới không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng tình cảm yêu mến và sự giao cảm của trái tim mình với mọi người → khẳng định mối liên hệ sâu sắc giữa văn học và cuộc sống.

    3. Sự chuyển biến trong tình cảm của nhà thơ (khổ thơ 3)


    Tôi đã là con của vạn nhà

    Là em của vạn kiếp phôi pha
    Là anh của vạn đầu em nhỏ
    Không áo cơm, cù bất cù bơ…

    Lý tưởng Cộng sản đã giúp cho nhà thơ không chỉ có lẽ sống mới mà còn vượt qua được những tình cảm ích kỉ hẹp hòi của giai cấp tiểu tư sản để có được tình hữu ái giai cấp với quần chúng lao khổ bằng một yêu thương ruột thịt.
    Những điệp từ “là”, cùng với các từ “con”, “em”, “anh” và số từ ước lệ “vạn”, “vừa” nhấn mạnh và khẳng định tình cảm gia đình đầm ấm, thân thiết.
    Ý thơ vừa biểu hiện sự đồng cảm, tấm lòng xót thương chân thành của nhà thơ vơi những kiếp người nghèo khổ. Đó là nhận thức sâu sắc mối quan hệ cá nhân với quần chúng lao khổ, với nhân loại cần lao.
    • Nghệ thuật
    – Hình ảnh tươi sáng giàu ý nghĩa tượng trưng
    – Ngôn ngữ gợi cảm, giàu nhạc điệu.
    – Giọng thơ sảng khoái, nhịp điệu thơ hăm hở
    • Câu hỏi luyện tập
    1. Cảm nhận anh/chị về khổ đầu bài thơ Từ ấy
    2. Cảm nhận anh/chị về khổ 2 và 3 bài thơ Từ ấy
    3. Tâm trạng của Tố Hữu trong giây phút bắt gặp lí tưởng Cộng sản. Qua hình ảnh “mặt trời chân lý chói qua tim” có thể hiểu quan niệm của nhà thơ về lý tưởng cộng sản như thế nào.
    4. Lí tưởng Cộng sản đã đem đến cho Tố Hữu sự thức tỉnh về mối quan hệ tình cảm mới như thế nào? Vì sao sự thức tỉnh quan hệ tình cảm ấy lại đem đến cho Tố Hữu sức mạnh và niềm vui.
    5. Theo Đặng Thai Mai, tập thơ Từ ấy là “bó hoa rực lửa lộng lẫy, nồng nàn”. Hãy tìm hiểu vẻ đẹp của “bó hoa” ấy qua bài thơ.