Tóm tắt lý thuyết I. Kéo vật lên theo phương thẳng đứng: 1. Đặt vấn đề: Nếu chỉ dùng dây, liệu có thể kéo vật lên theo phương thẳng đứng với lực nhỏ hơn trọng lượng của vật được không? 2. Thí nghiệm Dùng hai lực kế kéo vật lên theo phương thẳng đứng Qua thí nghiệm cho thấy lực kéo vật lên tương đương với trọng lượng của vật. Như vậy có nghĩa là ta không thể đưa vật lên cao khi lực kéo nhỏ hơn trọng lượng của vật. 3. Rút ra kết luận Khi kéo vật lên theo phương thẳng đứng cần phải dùng lực ít nhất bằng trọng lượng của vật. Khó khăn trong việc kéo đứng là phải tập trung nhiều người, tư thế kéo không thuận lợi, dễ ngã II. Các máy cơ đơn giản Trong thực tế, người ta sử dụng các dụng cụ như tấm ván đặt nghiêng, xà beng, ròng rọc… để di chuyển hoặc nâng các vật lên cao một cách dễ dàng. Những dụng cụ này được gọi là các máy cơ đơn giản Có ba loại máy cơ đơn giản là: mặt phẳng nghiêng (MPN), ròng rọc và đòn bẩy Hình 32: Một số loại máy cơ đơn giản thường dùng trong thực tế. Mặt phẳng nghiêng là một tấn ván đặt nghiêng dùng đưa vật nặng lên cao. Hệ thống gồm một xà beng tỳ trên điểm tựa cố định dùng để bẩy vật nặng gọi là đòn bẩy. Ròng rọc là bánh xe có rãnh ở giữa để luồn dây kéo vật lên, hệ thống nhiều ròng rọc ghép với nhau cho lợi nhiều lần về lực gọi là palăng. Bài tập minh họa Bài 1: Nếu khối lượng của ống bêtông là 200kg và lực kéo của mỗi người là 400N thì những người này có kéo được ống bêtông lên hay không? Vì sao? Hướng dẫn giải: Quy đổi 200kg ra trọng lượng, tính tổng lực của 4 người kéo sau đó so sánh với trọng lượng của ống bê tông. Trọng lượng của ống bê tông là: \({\rm{ }}P = 10m = 10.200 = 2000N\) Hợp lực của 4 người: \(400\left( N \right).4 = 1600{\rm{ }}\left( N \right)\) Vậy không thể kéo ống lên được vì lực kéo nhỏ hơn trọng lượng của ống bê tông. Bài 2: Nêu một số các máy cơ đơn giản có trong vật dụng và thiết bị thông thường và tác dụng của nó. Hướng dẫn giải: Các máy cơ đơn giản có trong các vật dụng thường gặp: Mặt phẳng nghiêng: Tấm ván dày đặt nghiêng so với mặt nằm ngang, dốc... Đòn bẩy: Búa nhổ đinh, kéo cắt giấy, Ròng rọc: Máy tời ở công trường xây dựng, ròng rọc kéo gầu nước giếng, Tác dụng của các máy cơ: Giúp con người di chuyển hoặc nâng các vật nặng dễ dàng hơn
