Tóm tắt lý thuyết I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động 1. Thí nghiệm 1: Quan sát dao động và lắng nghe âm phát ra từ đầu thước. Nâng đầu tự do của thước lệch ra khỏi vị trí cân bằng rồi thả tay cho thước dao động trong hai trường hợp: a) Đầu thước lệch nhiều (H12.1a) b) Đầu thước lệch ít (H12.1b) 2. Nhận xét Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động. Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng nhiều (ít), biên độ dao động càng lớn (nhỏ), âm phát ra càng to (nhỏ) 3. Kết luận Âm phát ra càng to (nhỏ ) khi biên độ dao động của nguồn âm càng lớn (nhỏ). II. Độ to của một số âm Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (kí hiệu dB) Để đo độ to của âm người ta dùng máy đo độ to. Đề xi ben – Kế Những âm phát ra có độ to từ 130dB trở lên làm đau nhức tai (ngưỡng đau) Độ to của một số âm: Bài tập minh họa 1. Bài tập tự luận Bài 1: Khi máy thu thanh phát ra âm to, âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa khác nhau như thế nào? Hướng dẫn giải: Khi máy thu thanh phát ra âm to thì biên độ của màn loa lớn. Khi máy thu thanh phát ra âm nhỏ thì biên độ của màn loa nhỏ. Bài 2: Bạn Thanh thích chơi đàn ghi ta, bạn Thanh muốn thay đổi độ to của nốt nhạc bằng cách nào? Em hãy nghĩ cách giúp bạn Thanh. Hướng dẫn giải: Thay đổi độ to của nốt nhạc bằng cách gảy mạnh dây đàn. Vì có biên độ dao động lớn. 2. Bài tập trắc nghiệm Bài 1: Chọn câu nói đúng Âm do một vật phát ra càng nhỏ khi : A. Vật dao động càng chậm. B. Biên độ dao động càng nhỏ. C. Tần số dao động càng nhỏ. D. Vật dao động càng nhỏ. Hướng dẫn giải: Chọn đáp án B. Âm phát ra càng to (nhỏ ) khi biên độ dao động của nguồn âm càng lớn (nhỏ). Bài 2: Bản thân các em có thể là nguồn âm và có thể điều chỉnh độ to của một số nguồn âm sao cho phù hợp không ảnh hưởng xấu đến người xung quanh. Theo em việc nào sau đây nên làm? A. Nói chuyện riêng trong giờ học; B. Phát biểu to rõ trong giờ học; C. Mở lớn máy phát thanh vào ban trưa; D. Nói to khi đi ngang qua lớp đang học; E. Nói quá nhỏ trong giao tiếp. F. Mở lớn nhạc và nghe thường xuyên bằng tai nghe. Hướng dẫn giải: Chọn đáp án B. Phát biểu to rõ trong giờ học.
