Tóm tắt lý thuyết 1. Tóm tắt lý thuyết a. Áp dụng quy tắc nắm tay phải Phát biểu quy tắc: Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây. b. Áp dụng quy tắc bàn tay trái Phát biểu quy tắc: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ. 2. Phương pháp giải a. Cách xác định sự định hướng của kim nam châm thử Xác định chiều dòng điện trong ống dây. Áp dụng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ. Từ đó suy ra định hướng của kim nam châm thử. b. Xác định sự tương tác giữa hai ống dây có dòng điện Áp dụng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ khi biết chiều dòng điện. Xác định các cực của ống dây từ đó suy ra lực tương tác giữa chúng c. Xác định chiều quay của khung dây hay chiều dòng điện trong khung Áp dụng quy tắc bàn tay trái để: Xác định chiều lực từ khi biết chiều dòng điện và chiều của đường sức từ. Từ đó suy ra chiều quay của khung dây. Xác định chiều lực từ tác dụng lên khung dây khi biết chiều quay của nó. Xác định chiều dòng điện trong khung khi biết chiều của lực từ và chiều của đường sức từ. Từ đó suy ra chiều dòng điện trong khung dây dẫn. Bài tập minh họa Bài 1. Một đoạn dây dẫn thẳng AB được đặt ở gần đầu của thanh nam châm thẳng (hình 30.2). Hãy biểu diễn lực điện từ tác dụng lên dây dẫn, biết rằng dòng điện chạy qua dây có chiều từ B đến A. Hướng dẫn giải: Vận dụng quy tắc bàn tay trái, lực điện từ tác dụng lên AB sẽ có chiều như biểu diễn trên hình 30.3 Bài 2. Trên hình 30.6, ống dây B sẽ chuyển động như thế nào khi đóng công tắc K của ống dây A? Vì sao? Biết ống dây A được giữ yên. Hướng dẫn giải: Ống dây B sẽ chuyển động ra xa ống dây A vì hai ống dây này đẩy nhau. Vì: Áp dụng quay tắm nắm tay phải ta thấy: Ở A lực từ có chiều từ A đến B hay từ cực nam tới cực bắc Ở B lực từ có chiều từ B đến A hay từ cực nam tới cực bắc Hai nam châm điện trong trường hợp này cùng cực nên đẩy nhau.
