Vật lý lớp 9 - Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

  1. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪

    Bài 1 trang 108 sgk vật lí 9. Quan sát hình 40.2 và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng:
    a) Từ S tới I (trong không khí)
    b) Từ I tới K (trong nước).
    c) Từ S đến mặt phân cách rồi tới K.
    Hướng dẫn:
    a) Từ S tới I (trong không khí), ánh sáng truyền theo đường thẳng
    b) Từ I tới K (trong nước), ánh sáng truyền theo đường thẳng
    c) Từ S đến mặt phân cách, ánh sáng truyền thẳng, bị gãy khúc tại mặt phân cách, rồi lại truyền thẳng đến K



    Bài C1 trang 109 sgk vật lí 9. Hình 40.2. Hãy cho biết tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không?
    Góc tới và góc khúc xạ, góc nào lớn hơn?
    Hướng dẫn:
    Trong thí nghiệm ở hình 40.2 sgk, tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
    Góc tới lớn hơn góc khúc xạ.



    Bài C2 trang 109 sgk vật lí 9. Hãy đề xuất phương án thí nghiệm để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không?
    Hướng dẫn:
    Muốn biết những điều trên còn đúng hay không khi ta thay đổi góc tới thì phải thay đổi hướng của tia tới, quan sát tia khúc xạ, độ lớn góc khúc xạ, độ lớn góc tới.




    Bài C3 trang 109 sgk vật lí 9. Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình vẽ.
    Hướng dẫn:
    [​IMG]





    Bài C4 trang 109 sgk vật lí 9. Kết luận trên còn đúng trong trường hợp tia sang truyền từ nước sang không khí hay không? Đề xuất một phương án thí nghiệm để kiểm tra dự đoán đó?
    Hướng dẫn:
    vì ánh sáng có thể truyền ngược lại nên khi ánh sáng truyền từ nước sang không khí chưa chắc góc tới đã lớn hơn góc khúc xạ. Có thể làm theo cách sau để chiếu tia sáng từ nước sang không khí: Đặt nguồn sáng (đền) ở đáy bình nước, hoặc đặt đáy bình lệch ra khỏi mặt bàn, đặt nguồn sáng ở nòoài bình, chiếu tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí.




    Bài C5 trang 110 sgk vật lí 9. Chứng minh rằng: Đường nối vị trí của ba ghim là đường truyền của tia sang từ đỉnh ghim A tới mắt.
    Hướng dẫn:
    Mắt chỉ nhìn thấy A khi ánh sáng từ A phát ra truyền được vào mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã bị B che khuất, không truyền đến được mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy C mà không nhìn thấy A, B có nghĩa là ánh sáng từ A, B phát ra bị C che khuất không đến được mắt. Khi bỏ qua B, C đi ta lại nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến được mắt ta. Vây đường nối các vị trí của ba đỉnh ghim A, B, C biểu diễn đường truyền của tia sáng từ đỉnh ghim A ở trong nước đến mặn phân cạch giữa nước và không khí, rồi tới mắt.



    Bài C6 trang 110 sgk vật lí 9. Nhận xét đường truyền của tia sáng, chỉ ra điểm tới, tia tới, tia khúc xạ, vẽ pháp tuyến tại điểm tới. So sánh độ lớn của góc khúc xạ và góc tới.
    Hướng dẫn:
    Đường truyền của tia sáng từ nước sang không khí bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa nước và không khí.
    Trong trường hợp này, góc khúc xạ lớn hơn góc tới



    Bài C7 trang 110 sgk vật lí 9. Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng
    Hướng dẫn:
    Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng
    Hiện tượng phản xạ ánh sáng​
    Hiện tượng khúc xạ ánh sáng​
    - Tia tới gặp mắt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị hắt trở lại môi trường trong suôt cũ
    - Góc phản xạ bằng góc tới
    - Tia tới gặp mắt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai
    - Góc phản xạ không bằng góc tới




    Bài C8 trang 110 sgk vật lí 9. Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài.
    Hướng dẫn:
    Khi chưa đổ nước vào bát, ta không nhìn thấy đầu dưới A của chiếc đũa. Trong không khí, ánh sáng chỉ có thể đi theo đường thẳng từ A đến mắt. Nhưng những điểm trên chiếc đũa thẳng đã chắn mất đường truyền đó nên tia sáng này không đến được mắt