A. Kiến thức trọng tâm 1. Ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bao vệ môi trường. a. Ô nhiễm môi trường Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi các thành phần môi trường không phù hợp với tiêu chuẩn môi tường, gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật. Thực trạng môi trường hiện nay: Tài nguyên đất, nước, không khí bị ô nhiễm nặng nề. Tài nguyên rừng, biển, khoáng sản bị khai thác ngày càng cạn kiệt Thời tiết, khí hậu thay đổi thất thường, hạn hán, lũ lụt, mưa axit, tầng ôzôn vị chọc thủng, trái đất có xu hướng nóng lên. =>Mất cân bằng sinh thái và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của con người. b. Trách nhiệm của công dân trong bảo vệ môi trường Trách nhiệm học sinh: Giữ gìn trật tự vệ sinh lớp học, nơi ở, công cộng Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên: Bảo vệ nguồn nước, các giống loại động thực vật… Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường trồng cây dọn vệ sinh Phê phán các hành vi làm ảnh hưởng không tốt đến môi trường, tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. 2. Sự bùng nổ dân số và trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế bùng nổ dân số. a. Bùng nổ dân số Bùng nổ dân số là sự gia tăng dân số quá nhanh trong một thời gian ngắn, gây ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt của đời sống xã hội. Hậu quả bùng nổ dân số: Mất cân bằng tự nhiên và xã hội Cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường Kinh tế nghèo nàn Tỉ lệ thất nghiệp ngày càng cao Tệ nạn xã hội gia tăng. b. Trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế sự bùng nổ về dân số. Nghiêm chỉnh thực hiện tuyên truyền và vận động mọi người thực hiện luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình của nhà nước. Không kết hôn sớm, không sinh con ở tuổi vị thành niên, mỗi gia đình chỉ nên có từ 1 đến 2 con Tích cực tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện 3. Những dịch bệnh hiểm nghèo và trách nhiệm của công dân trong việc đẩy lùi các dịch bệnh hiểm nghèo. a. Những dịch bệnh hiểm nghèo Các loại dịch bệnh: Lao, tim, phổi, dịch tả, sốt rét, dịch, cúm gia cầm…đặc biệt là HIV/AIDS. Nguyên nhân: Do môi trường sống ô nhiễm Người dân và nhà nước ít quan tâm và đề phòng dịch bệnh Trình độ khoa học y tế chưa phát triển Khả năng ngăn ngừa dịch bệnh kém. b. Trách nhiệm công dân Rèn luyện sức khỏe Tránh xa các tệ nạn xã hội Tuyên truyền các biện pháp Phòng tránh dịch bệnh. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Vì sao ô nhiễm môi trường, bùng nổ dân số, các dịch bệnh hiểm nghèo,... là những vấn đề cấp thiết của nhân loại hiện nay? Hướng dẫn giải: Hiện nay, ô nhiễm môi trường, bùng nổ dân số, các dịch bệnh hiểm nghèo là những vấn đề cấp thiết của nhân loại. Bởi đây là những vấn đề kéo theo nhiều hậu quả lớn mà người gánh chịu chính là con người. Cuộc sống của con người luôn gắn bó mật thiết với tự nhiên. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, con người đã vi phạm nghiêm trọng các yếu tố cân bằng của tự nhiên một cách liên tục và ngày càng lớn. Môi trường đất, nước, khí quyển,… đều bị ô nhiễm nặng nề. Các loại tài nguyên đã dần bị cạn kiệt, . . . Các nhà khoa học đã cảnh báo rằng nếu tiếp tục hủy hoại môi trường sống, loài người có nguy cơ tự hủy diệt mình. Bùng nổ dân số đã trở thành nỗi lo của nhiều nước trên thế giới, của cả cộng đồng quốc tế, làm cạn kiệt tài nguyên, suy thoái trầm trọng nền kinh tế quốc dân, gây ra nạn đói, dịch bệnh, thất học, thất nghiệp, suy thoái nòi giống, ô nhiễm môi trường,… Các dịch bệnh hiểm nghèo như lao, dịch tả, tim mạch, huyết áp, ung thư,… đặc biệt là HIV/AIDS đang uy hiếp đến sự sống của toàn nhân loại. Vì thế, đây trở thành những vấn đề nóng của toàn nhân loại. Các quốc gia, dân tộc và cộng đồng quốc tế phải hợp tác, đầu tư trí tuệ, sức lực, của cả để giải quyết, ngăn chặn và đẩy lùi các căn bệnh hiểm nghèo… giảm bớt sự đe dọa đối với con người. Câu 2: Hãy tìm hiểu và giới thiệu với các bạn trong lớp về một hoạt động của trường em, địa phương em, của nước ta hoặc quốc tế để tham gia giải quyết một trong các vấn đề trên Em và các bạn có thể làm gì để góp phần vào việc giải quyết các vấn đề đó? Hướng dẫn giải: Nước ta đã ban hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2005; tham gia các công ước quốc tế về môi trường; đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục về vấn đề dân số kế hoạch hóa gia đình; ban hành Luật Phòng chống ma túy,… Để góp phần vào việc giải quyết các vấn đề của nhân loại, em và các bạn có thể: Giữ gìn vệ sinh trường lớp, nơi mình sinh sống. Không vứt rác bừa bãi ra ao hồ sông suối hoặc khu dân cư nơi em ở mà bỏ rác đúng nơi quy định. Tích cực tuyên truyền đến mọi người ý thức bảo vệ môi trường, Rèn luyện thể dục thể thao để có sức khỏe tốt, tránh xa các tệ nạn của xã hội….
