A. Kiến thức trọng tâm 1. Đọc truyện: Em Thủy Gợi ý trả lời câu hỏi: a. Hãy kể lại những việc làm của Thủy khi khách đến nhà? Thủy chào khách nhẹ nhàng Giới thiệu bà nội với khách Kéo ghế mời khách ngồi Pha trà, rót nước trà bưng hai tay mời bà trước rồi mời khách sau Xin phép bà ngồi tiếp chuyện với khách Khi khách về Thủy tiễn khách ra tận ngõ. b. Em có nhận xét gì về cách cư xử của bạn Thủy trong truyện? Bạn Thủy trong truyện là một người ngoan ngoãn, lễ phép với những người lớn tuổi. Thủy cư xử có lễ độ với mọi người. c. Cách cư xử ấy, biểu hiện đức tính gì? Cách cư xử trên thể hiện Thủy là một người rất lễ độ. 2. Nội dung * Khái niệm lễ độ: Lễ độ là cách cư xử đúng mực của mỗi người trong khi giao tiếp với người khác. * Biểu hiện đức tính lễ độ: Sự tôn trọng, quý mến, niềm nở của mình đối với mọi người xung quanh. Biết chào hỏi, thưa gửi, cảm ơn, xin lỗi đối với người khác * Ý nghĩa: Lễ độ là biểu hiện của người có văn hóa, có đạo đức, giúp cho mối quan hệ giữa người với người thêm tốt đẹp hơn. Cùng chung tay góp phần làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn. * Thành ngữ, tục ngữ liên quan: Đi thưa, về gửi Trên kính, dưới nhường… Kính lão đắc thọ Lời chào cao hơn mâm cỗ. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Bài tập a: Đánh dấu X vào cột trống mà em cho là thích hợp? Hành vi, thái độ Có lễ độ Thiếu lễ độ Đi xin phép, về chào hỏi Nói leo trong giờ học Gọi dạ, bảo vâng Ngồi vắt vẻo trên ghế trước mọi người. Nhường chỗ ngồi cho người tàn tật, người già…trên ô tô Kính thầy, yêu bạn Nói trống không Ngắt lời người khác Hướng dẫn giải: Hành vi, thái độ Có lễ độ Thiếu lễ độ Đi xin phép, về chào hỏi X Nói leo trong giờ học X Gọi dạ, bảo vâng X Ngồi vắt vẻo trên ghế trước mọi người. X Nhường chỗ ngồi cho người tàn tật, người già…trên ô tô X Kính thầy, yêu bạn X Nói trống không X Ngắt lời người khác X Bài tập b: Bạn Thanh có mẹ là giám đốc doanh nghiệp. Một hôm đi học về, Thanh rẽ vào cơ quan của mẹ để lấy chìa khóa. Khi qua cổng, chú bảo vệ gọi Thanh lại và hỏi : “Cháu muốn gặp ai?”. Bạn Thanh dừng lại và trả lời: “Cháu vào chỗ mẹ cháu! Thế chú không biết cháu à?”. - Theo em, tại sao chú bảo vệ gọi bạn Thanh lại và hỏi như vậy? - Em có nhận xét gì về cử chỉ và cách trả lời của bạn Thanh? - Nếu em là Thanh em sẽ nói như thế nào với chú bảo vệ? Hướng dẫn giải: - Theo em, chú bảo vệ gọi bạn Thanh lại và hỏi như vậy là do bạn Thanh tự ý đi vào cổng công ty mà chưa thông qua ý kiến của bác bảo vệ. Do đó, theo luật là bác bảo vệ phải gọi lại hỏi rõ ràng thông tin về người đó. - Cử chỉ và cách trả lời của bạn Thanh trong trường hợp này là vô lễ. Thanh là học sinh ít tuổi hơn nhiều so với chú bảo vệ nhưng Thanh lại trả lời cộc lốc, không có dạ, thưa. Thanh thể hiện mình là con của của giám đốc nên tỏ ra hơi kiêu ngạo và hoạnh họe. - Nếu là em thì em sẽ nói: “Dạ thưa bác, cháu là Thanh, cháu là con gái của mẹ …., nay mẹ bảo cháu qua lấy chìa khóa. Xin phép bác cho cháu vào trong một lúc để lấy chìa khóa ạ!”. Bài tập c: Em hiểu như thế nào là : “Tiên học lễ, hậu học văn”. Hướng dẫn giải: * Em hiểu câu: “Tiên học lễ, hậu học văn” như sau: - Tiên học lễ : Tiên chính là đầu tiên, là trước hết Lễ chính là lễ nghi, là lễ phép. Ý nghĩa của vế thứ nhất là muốn khuyên răn chúng ta điều trước tiên là phải học học tập và trau dồi lễ nghĩa, cách ứng xử đối với người khác làm sao cho đúng mực, cho được lòng mọi người trong xã hội. - Hậu học văn: Hậu chính là sau Văn chính là các môn học văn hóa, các kiến thức từ bên ngoài xã hội Ý nghĩa chính của vế thứ hai là sau khi đã học được lễ phép thì hãy bắt đầu học các kiến thức văn hóa, trau dồi và rèn luyện kiến thức của mình khi đã biết cách ứng xử với những người xung quanh. => Như vậy, ý nghĩa của cả câu nói chính là khuyên chúng ta nên học cách ứng xử, đối nhân xử thế với người khác trước; rồi sau đó mới bàn đến vấn đề học hỏi những kiên thức văn hóa.
