A. Kiến thức trọng tâm 1. Vai trò của pháp luật đối với sự phát triển bền vững của đất nước a. Trong lĩnh vực kinh tế Tạo khung pháp lí cho hoạt động sản xuất kinh doanh Pháp luật thừa nhận và đảm bảo quyền tự do kinh doanh của CD Các quy định của pháp luật về thuế, tác động mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất kinh doanh, là động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. =>Tóm lại, trong quá trình tăng trưởng KT đất nước, PL giữ vai trò quan trọng, tác động đến toàn bộ nền KT để mọi CD, mọi thành phần KT và doanh nghiệp được tự do kinh doanh theo quy định của PL, nhằm khơi dậy mọi tiềm năng của các nhà sản xuất, kinh doanh vào công cuộc phát triển nền KT đất nước. b. Trong lĩnh vực văn hóa Pháp luật giữ vai trò chủ đạo, tác động tích cực vào sự nghiệp xây dựng nền văn hóa tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc của nền văn hóa Việt Nam. c. Trong lĩnh vực xã hội Pháp luật giữ vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của xã hội, góp phần tích cực vào việc bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội trên đất nước ta Pháp luật giải quyết những vấn đề: Dân số và việc làm. Bất bình đẳng xã hội. Khoảng cách giàu nghèo. Nâng cao dân trí. Đạo đức và lối sống không lành mạnh. Tai, tệ nạn xã hội……. d. Trong lĩnh vực môi trường Điều 29 Hiến pháp 1992 quy định “Cơ quan NN, đơn vị vũ trang, tỏ chức KT, tổ chứ XH, mọi cá nhân phải thực hiên các quy định của NN về sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Nghiêm cấm mọi hành động làm suy kiệt tài nguyên và hủy hoại môi trường e. Trong lĩnh vực quốc phòng an ninh xã hội Điều 13 Hiến pháp năm 1992 quy định : “Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Mọi âm mưu và hành động chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN đều bị nghiêm trị theo pháp luật” Khoản 2, điều 6 luật quốc phòng quy định : “CD phải trung thành với Tổ quốc, làm nghĩa vụ quân sự, được giáo dục về quốc phòng và huấn luyện quân sự, chấp hành nghiêm chỉnh các biện pháp của NN và người có thẩm quyền khi đất nước có tình trạng chiến tranh hoặc tình trạng khẩn cấp về quốc phòng…” 2. Nội dung cơ bản của pháp Luật Với Sự Phát Triển KT đất nước a. Nội dung cơ bản về sự phát triển kinh tế * Quyền tự do kinh doanh của CD: Có nghĩa là mọi CD khi có đủ điều kiện do PL quy định đều có quyền tiến hành họat động kinh doanh sau khi được cơ quan NN có thẩm quyền chấp nhận đăng kí kinh doanh * Nghĩa vụ của CD khi thực hiện các họat động kinh doanh: Kinh doanh đúng ngành nghề ghi trong giất phép kinh doanh, nộp thuế đầy đủ theo quy định của PL, bảo vệ môi trường, bảo vệ quền lợi người tiêu dùng, tuân thủ các quy định về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội… trong đó nghĩa vụ nộp thuế là rất quan trọng. b. Nội dung cơ bản về sự phát triển văn hóa PL về sự phát triển văn hóa được quy định trong Hiến pháp, bộ luật dân sự, luật di sản văn hóa, luật xuất bản, luật báo chí… PL về sự phát triển văn hóa nghiêm cấm những hành vi truyền bá tư tưởng và văn hóa phản động, lối sống đồi trụy, tệ nạn H, mê tín dị đoan, các hành vi xâm phạm đến di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh… c. Nội dung cơ bản về sự phát triển các lĩnh vực xã hội Nhà nước ban hành nhiều bộ luật để thực hiện sự tiến bộ và công bằng xã hội: Pháp luật với việc giải quyết dân số và việc làm. Pháp luật với việc xóa đói giảm nghèo. Pháp luật với việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Pháp luật với việc phòng và chống tệ nạn xã hội. d. Nội dung cơ bản của pháp luật về bảo vệ môi trường Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của nhà nước và của mỗi công dân Phải bảo vệ, khai thác sử dụng hợp lí, tiết kiệm và có hiệu quả để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế của đất nước. Việc khai thác rừng phải đúng pháp luật, bảo vệ và phát triển rừng, chống cháy rừng. Có trách nhiệm trồng cây gây rừng…. Nghiêm cấm các hành vi làm suy thoái môi trường, gây ô nhiễm môi trường. Các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm vảo vệ các loại động thực vật và hệ sinh thái… e. Nội dung cơ bản của pháp luật về quốc phòng an ninh. Nhà nước ban hành hệ thống pháp luật để tạo nên hành lang pháp lí như luật quốc phòng, luật an ninh quốc gia… Ban hành nghĩa vụ quân sự, thực hiện giáo dục quốc phòng trong các cơ quan, tổ chức, trường học. Củng cố quốc phòng, an ninh quốc phòng là nhiệm vụ của toàn dân. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Tại sao nói, thông qua các quy định về quyền tự do kinh doanh của công dân và các quy định về thuế, pháp luật tác động đến sự phát triển bền vững của đất nước? Hướng dẫn giải: Pháp luật ghi nhận và bảo đảm quyền tự do kinh doanh của công dân để khơi dậy và phát huy mọi tiềm năng trong xã hội, làm cho mọi công dân phát huy đầy đủ nhất khả năng, tận dụng tốt nhất mọi điều kiện của mình nhằm làm ra nhiều sản phẩm khác nhau, tạo ra nhiều của cải vật chất cho xã hội, làm giàu cho mình và cho đất nước. Thông qua các quy định về quyền tự do kinh doanh của công dân, pháp luật tác động mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh và là động lực thúc đẩy kinh doanh phát triển. Từ đó, pháp luật chính là cơ sở mở đường để tăng trưởng kinh tế đất nước. Thông qua các quy định về thuế, pháp luật khuyến khích các hoạt động kinh doanh trong những ngành, nghề có lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần thúc đẩy kinh doanh phát triển. Như vậy, thông qua các quy định về quyền tự do kinh doanh của công dân và các quy định về thuế, pháp luật tác động đến sự phát triển bền vững của đất nước. Câu 2: Theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008, doanh nghiệp thành lập mới từ dự án đầu tư thuộc lĩnh vực công nghệ cao, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đặc biệt quan trọng của Nhà nước, sản xuất sản phẩm phần mềm; doanh nghiệp thành lập mới hoạt động trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao và môi trường được miễn thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 9 năm tiếp theo. Theo em, tại sao pháp luật lại quy định ưu đãi miễn thuế và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các cơ sở kinh doanh này? Các quy định ưu đãi về thuế có mối liên hệ gì với sự tăng trưởng kinh tế đất nước? Hướng dẫn giải: Pháp luật quy định ưu đãi miễn thuế và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các cơ sở kinh doanh này vì những ngành, nghề, lĩnh vực này phục vụ những điều kiện sống cơ bản, cấp thiết của người dân, được nhà nước khuyến khích phát triển, tạo cơ hội kêu gọi đầu tư từ bên ngoài. Các ưu đãi về thuế giúp các doanh nghiệp có thể sớm quay vòng vốn, hạ gía thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, tạo cơ hội liên kết, đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, từ đó thúc đẩy kinh doanh phát triển, đặc biệt ở những ngành mũi nhọn được nhà nước khuyến khích, giúp kinh tế đất nước tăng trưởng theo đúng định hướng của Đảng và Nhà nước. Câu 3: Em hiểu thế nào về quyền tự do kinh doanh của công dân? Hướng dẫn giải: Quyền tự do kinh doanh của công dân hiểu đơn giản là công dân thích mua gì bán gì, kinh doanh gì là quyền của công dân. Công dân có thể kinh doanh riêng lẻ, lập công ty, cửa hàng…chỉ cần không buôn bán, làm những điều trái với pháp luật, nhà nước. Câu 4: Tại sao để phát triển bền vững đất nước, cần phải quan tâm xây dựng pháp luật về lĩnh vực văn hóa, xã hội? Hướng dẫn giải: Để phát triển bền vững đất nước, cần phải quan tâm xây dựng pháp luật về lĩnh vực văn hóa, xã hội bởi vì: Một đất nước không thể phát triển bền vững nếu nó chỉ phát triển về một lĩnh vực nhất định. Mà nó cần phải kết hợp hài hòa phát triển các yếu tố khác như văn hóa, xã hội, giáo dục… Những quy định của pháp luật về văn hóa góp phần phát huy giá trị văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, xây dựng đạo đức và lối sống tốt đẹp của người Việt Nam, góp phần tích cực vào việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nền kinh tế thị trường mở ra nhiều cơ hội để tăng trưởng kinh tế đất nước nhưng cũng làm thay đổi sâu sắc đời sống xã hội. Nhiều vấn đề xã hội phát sinh, cần phải được giải quyết như: dân số và việc làm, bất bình đẳng xã hội và tăng khoảng cách giàu nghèo, sức khỏe của nhân dân, nạn đói nghèo, tệ nạn xã hội, đạo đức và lối sống không lành mạnh,... Tất cả những vấn đề xã hội này cần phải được giải quyết để thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước là “tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường”. Và các vấn đề này chỉ có thể được giải quyết một cách hiệu quả nhất thông qua các quy định của pháp luật. Cùng với những chủ chương, chính sách của Nhà nước, pháp luật giữ vai trò chủ đạo, tác động tích cực vào sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam, góp phần tích cực vào việc đảm bảo tiến bộ và công bằng xã hội trên đất nước ta. Câu 5: Em có suy nghĩ gì về mối liên hệ giữa pháp luật về kinh tế, văn hóa, xã hội với sự phát triển bền vững của đất nước? Hướng dẫn giải: Kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường quốc phòng an ninh là những bộ phận cấu thành không thể tách nhau trong quá trình phát triển bền vững của đất nước. Pháp luật có vai trò thúc đẩy kinh tế tăng trưởng và phát triển, đảm bảo cho sự phát triển về văn hóa và xã hội, tạo điều kiện để phát triển bền vững đất nước. Do đó, các yếu tố này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đất nước. Câu 6: Tại sao pháp luật nước ta quy định nghĩa vụ công dân là xây dựng quy mô gia đình ít con? Quy định này có ý nghĩa gì đối với yêu cầu phát triển bền vững của đất nước? Hướng dẫn giải: Pháp luật nước ta quy định nghĩa vụ công dân là xây dựng quy mô gia đình ít con là bởi vì: Dân số không chỉ là vấn đề quốc gia mà nó còn là vấn đề của toàn cầu. Ở nước ta, nền kinh tế còn kém phát triển, do đó dân số tăng nhanh không chỉ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế mà còn kéo theo các vấn đề xã hội như nạn đói nghèo, việc làm, trật tự an ninh… Vì vậy, trong bối cảnh đất nước đang trên đà phát triển, mỗi gia đình chỉ nên sinh 1 đến 2 con. Nó không chỉ góp phần hạn chế các vấn đề xã hội mà còn để đảm bảo hơn trong việc nuôi dạy. Câu 7: Theo em, việc khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên của con người có liên quan gì đến hiện tượng thiên nhiên bất thường trong những năm gần đây ở Việt Nam? Hướng dẫn giải: Cuộc sống con người gắn liền với môi trường. Những việc làm của con người đều có tác động đến môi trường. Những năm gần đây, do hoạt động khai thác quá mức của con người dẫn đến môi trường đang bị tàn phá ngày càng nặng nề, khó có thể khắc phục được. Một ví dụ điển hình nhất ở nước ta mà hầu như ai cũng thấy được đó chính là: Việc khai thác và chặt phá rừng quá mức đã khiến cho lũ lụt, lũ quét xảy ra liên tục gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho con người. Câu 8: Tại sao để phát triển bền vững đất nước, Nhà nước phải quan tâm xây dựng và hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường? Hướng dẫn giải: Pháp luật là công cụ quan trọng của Nhà nước để xây dựng và hoàn thiện môi trường pháp lí cần thiết , tạo ra sự phối hợp giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Các quy định của pháp luật có tác dụng ngăn ngừa, hạn chế những tác động xấu của con người trong quá trình khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên nhằm bảo vệ có hiệu quả môi trường… Pháp luật xác định trách nhiệm bảo vệ môi trường của các cá nhân, tổ chức; hướng dẫn giáo dục công dân xử sự đúng pháp luật về bảo vệ môi trường; xử lí nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường... Pháp luật còn thúc đẩy hoạt động bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao nhận thức đồng thời khuyến khích người dân tham gia bảo vệ môi trường. => Để phát triển bền vững đất nước, Nhà nước phải quan tâm xây dựng và hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường. Câu 9: Hãy phân tích vai trò của pháp luật đối với việc bảo đảm quốc phòng, bảo vệ an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội Hướng dẫn giải: .Để tăng cường quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, Nhà nước ban hành hệ thống các văn bản pháp luật nhằm tạo hành lang pháp lí như: Luật Quốc phòng, Luật An ninh quốc gia, Luật Công an nhân dân, Luật Nghĩa vụ quân sự,... Nguyên tắc họat động quốc phòng và bảo vệ an ninh quốc gia là huy động sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và tòan dân tộc, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng và bảo vệ an ninh quốc gia; phối hợp có hiệu quả hoạt động an ninh, quốc phòng và đối ngoại; chủ động phòng ngừa, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và họat động xâm phạm an ninh quốc gia; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân. Pháp luật quy định củng cố quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia là nhiệm vụ của toàn dân mà nòng cốt là Quân đội nhân dân và Công an nhân dân. Câu 10: Điều 41 Hiến pháp năm 1992 quy định: “Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là sự nghiệp của toàn dân”. Em hiểu thế nào về quy định này? Hướng dẫn giải: Nhà nước củng cố và tăng cường nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân mà nòng cốt là lực lượng vũ trang nhân dân; phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc Tổ quốc, góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới. Cơ quan, tổ chức, công dân phải thực hiện đầy đủ nhiệm vụ quốc phòng và an ninh. Vấn đề quốc phòng trở thành hoạt động của cả nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng nhằm giữ vững hòa bình, đẩy lùi, ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù và sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược dưới mọi quy mô, hình thức. Ngày nay, chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa khủng bố và các thế lực phản động quốc tế vẫn đang triển khai hàng loạt hoạt động chống lại nền hòa bình khu vực và thế giới, chống độc lập dân tộc và CNXH. Đấu tranh giữ gìn hòa bình của đất nước, khu vực và thế giới là một nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam. Vì vậy, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc Tổ quốc, góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới theo như Hiến pháp quy định là đúng thực tiễn và quy luật khách quan. Vì vậy, bất kỳ ai, ở cương vị nào, là công dân Việt Nam cần hiểu bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN là quyền lợi, nghĩa vụ, vinh dự và trách nhiệm của mình. Mỗi tổ chức, cá nhân ở cương vị nào, trong hay ngoài nước cần có những việc làm thiết thực phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, điều kiện hoàn cảnh, góp phần vào nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Câu 11: Điều 10 Luật Xuất bản quy định các hành vi bị cấm trong hoạt động xuất bản gồm: ...tuyên truyền phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền kích động chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước; kích động bạo lực; truyền bá tư tưởng phản động, hành vi tội ác,... Theo em, pháp luật quy định như vậy nhằm mục đích gì? Hướng dẫn giải: Tại điều 10 Luật Xuất bản quy định các hành vi bị cấm trong hoạt động xuất bản gồm: ...tuyên truyền phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền kích động chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước; kích động bạo lực; truyền bá tư tưởng phản động, hành vi tội ác,... Nhà nước lập ra những quy định như vậy nhằm mục đích: - Ngăn chặn tất cả mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch, chống đối. - Đảm bảo ổn định xã hội, chính trị, văn hóa, an ninh quốc phòng. - Tạo điều kiện phát triển nền kinh tế đất nước và ngày càng nâng cao đời sống của nhân dân. Câu 12: Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau đây: Quyền tự do kinh doanh của công dân có nghĩa là: a. Mọi công dân đều có quyền thực hiện hoạt động kinh doanh. b. Mọi công dân được hoạt động kinh doanh khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp nhận đăng kí kinh doanh. c. Công dân có thể kinh doanh bất kì ngành, nghề nào theo sở thích của mình. d. Công dân có quyền quyết định quy mô và hình thức kinh doanh. e. Chỉ được kinh doanh những mặt hàng đăng kí trong giấy phép kinh doanh. Hướng dẫn giải: Đáp án đúng là: Quyền tự do kinh doanh của công dân có nghĩa là: b. Mọi công dân được hoạt động kinh doanh khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp nhận đăng kí kinh doanh. d. Công dân có quyền quyết định quy mô và hình thức kinh doanh. e. Chỉ được kinh doanh những mặt hàng đăng kí trong giấy phép kinh doanh. Câu 13: Chọn một câu trả lời đúng trong các câu sau: Luật Nghĩa vụ quân sự quy định độ tuổi gọi nhập ngũ trong thời bình là: a. Từ 18 tuổi đến 27 tuổi. b. Từ đủ 18 tuổi đến hết 27 tuổi. c. Từ 17 tuổi đến 27 tuổi d. Từ đủ 17 tuổi đến 25 tuổi. Hướng dẫn giải: Đáp án đúng là: b. Từ đủ 18 tuổi đến hết 27 tuổi Câu 14: Hãy sắp xếp các văn bản quy phạm pháp luật sau đây theo các lĩnh vực khác nhau? Hướng dẫn giải:
