Trong bài viết này: Chuẩn bị cho mèo, Mang mèo về nhà, Cho người thân làm quen với mèo, Cho mèo mới làm quen với mèo hiện tại, Cho mèo làm quen với chó Khi đã nuôi sẵn thú cưng trong nhà, cách bạn giới thiệu thêm một chú mèo nữa sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ sau này của chúng. Tuy nhiên, có cách đúng và cũng có cách sai khi thực hiện việc này. Để mèo cảm thấy được chào đón nhưng không làm phiền hay có thái độ thù địch với thú cưng trong nhà, bạn phải mất nhiều thời gian và kiên nhẫn. Bạn có thể tìm hiểu cách thức hành xử và lên kế hoạch chu toàn khi cho mèo làm quen với gia đình mới. Phần 1: Chuẩn bị cho mèo 1. Chuẩn bị trước khi đưa mèo về nhà. Mèo khám phá môi trường xung quanh bằng mùi hương. Trước khi mang mèo về nhà, bạn cần cho chúng làm quen với mùi hương. Lấy chiếc áo có mùi cơ thể bạn để lót ổ nệm cho mèo. Ngoài ra, bạn có thể lấy tấm chăn mà mèo mới sử dụng ở trại để lót ổ cho chú mèo đang được nuôi từ trước. Điều này giúp chú mèo hiện tại làm quen với sự xuất hiện của chú mèo mới mà không bị sự hiện diện của chú mèo mới làm phiền.[1] 2. Cân nhắc sử dụng bộ khuếch tán Feliway. Thiết bị này tiết ra pheromone tổng hợp ở loài mèo có tác dụng giúp mèo cảm thấy an tâm và giảm căng thẳng. Chất này có khả năng trấn an tinh thần cho con mèo hiện tại để chúng cảm thấy thoải mái trước mọi sự thay đổi. Hiện nay có loại thiết bị dành cho chó có tên gọi Adaptil có chứa pheromone ở loài chó. Nếu bạn đang nuôi chó và muốn nuôi thêm mèo, Adaptil sẽ giúp chú cún cảm thấy an toàn và yên tâm.[2] 3. Chuẩn bị phòng cho mèo. Để mèo làm quen với nhà mới, bạn nên chuẩn bị sẵn phòng kín cho chúng. Mèo có thể cảm thấy choáng ngợp với khung cảnh, mùi hương, và âm thanh của nơi ở mới, vì thế bạn nên sắp xếp một phòng dành riêng cho chúng để lấy lại tinh thần.[3] Bạn cần chuẩn bị trong phòng những vật dụng sau đây: Nhiều thức ăn và nước uống. Khay vệ sinh. Đặt khay tránh xa đồ ăn nước uống để mèo phân biệt rõ ràng giữa khu vực ăn uống và vệ sinh trong nhà. Đồ chơi. Chuẩn bị chuột giả, đồ treo, bóng nhỏ, đồ chơi có gắn lông và những loại khác giúp mèo luôn hoạt động và được tiêu khiển. Trụ mài vuốt. Mèo có bản năng thích cào đồ vật để đánh dấu lãnh thổ, vì thế món đồ này sẽ giúp chúng cảm thấy dễ chịu trong môi trường mới và ngăn ngừa hành vi cào xước đồ đạc trong nhà. Chăn, ổ nệm, hoặc đồ chơi mang theo từ nhà cũ. Những món này giúp mèo cảm thấy như ở nhà và cố định được chỗ ngủ cho mình.[4] Nhiều vị trí ẩn nấp. Mèo muốn ẩn mình để cảm thấy an toàn, củng cố sự tự tin và mạnh dạn đi khám phá.[5] 4. Chọn loại cát vệ sinh phù hợp. Mèo thích các loại cát có hạt nhỏ, vì thế bạn nên chọn loại cát này để mèo không cảm thấy khó chịu với mùi hương hoặc cấu trúc của cát. Đặt khay vệ sinh ở nơi yên tĩnh nhưng dễ tiếp cận trong phòng để mèo cảm thấy an toàn khi sử dụng. Nếu mèo đã lớn tuổi, chúng có thể thích một loại cát vệ sinh nào đó. Hỏi chủ nhân trước đây về loại cát mà mèo hay dùng. Nếu không, chúng có thể sẽ không dùng loại cát mới. Nếu mèo không thích loại cát vệ sinh hiện có và đi bậy ra ngoài, hoặc nếu chúng đi vòng quanh khay vệ sinh với thái độ căng thẳng và tỏ ra không thích, bạn cần đổi loại cát mới. Không trừng phạt mèo vì không dùng khay vệ sinh. Nếu mèo nghĩ rằng thảm trải sàn là chỗ vệ sinh mới, bạn không nên dí sát mặt chúng vào khay hoặc phạt bằng cách đặt mèo vào khay vệ sinh. Điều này chỉ khiến mèo càng không muốn dùng khay vệ sinh mới.
Phần 2: Mang mèo về nhà 1. Không thả mèo đi lang thang. Để mèo đi lang thang trong nhà ngay khi vừa mang về là phương pháp sai lầm. Không nên để chúng tiếp cận và khám phá ngôi nhà như vậy. Điều này không những khiến chúng cảm thấy bị ngợp và căng thẳng mà còn khiến cho thú cưng trong nhà coi mèo là kẻ xâm phạm lãnh thổ và có khả năng đuổi đánh nó. Tình huống này sẽ làm gia tăng căng thẳng và sợ hãi đối với chú mèo mới.[6] Khi đưa mèo về nhà, bạn cần mang chúng vào phòng ngay lập tức để chúng làm quen trước khi tiếp xúc với toàn bộ ngôi nhà. 2. Trao thật nhiều tình yêu thương cho mèo. Nếu muốn thú cưng cảm thấy như ở nhà, bạn nên yêu thương chúng thật nhiều. Không nên vuốt ve mèo liên tục, đặc biệt nếu chúng không thích. Thay vào đó bạn nên dành thời gian ở trong phòng cùng với thú cưng. Điều này giúp mèo cảm thấy dễ chịu và bớt lo âu hơn. Cho phép mèo khám phá bạn. Nằm trên sàn để giảm chiều cao tránh làm mèo sợ hãi. Chơi đùa xung quanh thú cưng và để chúng đánh hơi, đi bộ vòng quanh, cạ vào người, hoặc thậm chí là leo lên bạn. Việc tìm hiểu bạn giúp chúng thích nghi với môi trường xung quanh. Thực hiện điều này trước khi bắt đầu ôm ấp hoặc bế mèo. Chuẩn bị thức ăn vặt. Khi mèo tiếp cận, bạn có thể cho chúng ăn bằng cách ném đồ ăn xuống sàn gần phạm vi của mèo, hoặc đặt thức ăn lên bàn tay và đưa lại gần chúng.[7] Chơi đùa với mèo càng nhiều càng tốt bằng món đồ đung đưa hoặc di chuyển tia laze xung quanh phòng. Chờ vài ngày trước khi bắt đầu sử dụng đồ chơi tương tác, nếu không chúng sẽ cảm thấy bị áp lực. Tránh nhìn trực tiếp vào mắt mèo vì đây là hành động gây hấn đối với chúng. Đảo mắt trong lúc quan sát mèo và nháy mắt thường xuyên sẽ giúp mèo cảm thấy thoải mái.[8] 3. Đánh giá mức độ tự tin của mèo. Nếu mèo thường xuyên ẩn nấp, bạn cần cho chúng nhiều thời gian trước khi đưa chúng ra ngoài khám phá khu vực ngoài phạm vi căn phòng. Nếu mèo có vẻ mạnh dạn và thường xuyên chở trước cửa, bạn có thể mở hé cửa sau một tuần để chúng có thể tiếp cận khu vực bên ngoài.[9] Khoảng thời gian có thể không cố định. Nếu mèo làm ầm ĩ và cào cửa chỉ sau vài ngày, bạn không nên nhốt chúng trong phòng mà nên thả ra ngoài. Tuy nhiên, nếu thú cưng vẫn tỏ ra sợ sệt môi trường lạ và không có ý định rời khỏi phòng sau hơn một tuần, bạn nên cho chúng thời gian để thích nghi. 4. Tránh cho mèo làm quen trong thời điểm căng thẳng. Nếu bạn đưa mèo mới về nhà trong thời gian bận rộn, chẳng hạn như mùa lễ, chúng sẽ bị áp đảo bởi âm thanh và mùi hương của người và các hoạt động diễn ra. Nếu mang mèo về nhà trong lúc bạn đang bị căng thẳng hoặc không có thời gian chơi đùa, chúng sẽ cảm thấy rất cô đơn.[10]
Phần 3: Cho người thân làm quen với mèo 1. Hướng dẫn trẻ em tìm hiểu thú cưng mới. Khi lần đầu tiên đưa mèo về nhà, bạn nên giải thích với con cái rằng chúng cần thời gian và không gian để ổn định cuộc sống. Cho phép trẻ em tiếp xúc với chú mèo mới dưới sự giám sát của bạn và trong thời gian ngắn. Đưa đồ ăn vặt để trẻ đặt lên sàn nhà cho mèo hoặc đổ thức ăn vào bát. Cách này giúp con trẻ có cơ hội làm quen với mèo. Khuyến khích chúng giữ yên lặng và ở yên trong phòng của mèo, ngồi trên sàn, và kiên nhẫn quan sát xem thú cưng có tiến lại gần hay không. Không để con trẻ giật đuôi, tai, chân, hoặc ria mèo hay đối xử hung bạo với thú cưng. Không để trẻ em nhìn trừng trừng khi mèo đang ẩn nấp vì chúng sẽ cảm thấy bị đe dọa. Ngoài ra, bạn cần dạy trẻ hiểu ngôn ngữ cơ thể của mèo. Nếu mèo kêu rít lên, uốn cong người, hoặc mở to mắt và tròng đen giãn nở, đây là dấu hiệu chúng đang sợ hãi. Nếu trẻ thấy điều này cần phải lùi lại và không ngăn cản mèo tìm chỗ nấp.[11] 2. Cho mèo thích nghi với gia đình. Đầu tiên, bạn nên mang đồ đạc ở phòng khác vào để mèo làm quen với mùi hương và khung cảnh khác nhau. Cho phép chúng đánh hơi gối ôm trên ghế bành hoặc chăn trải trong phòng nghỉ của khách. Sau đó mở cửa và chờ mèo bước ra ngoài để khám phá toàn bộ khung cảnh và mùi hương của ngôi nhà. Bạn nên kèm cặp nhưng không gây xao nhãng cho chúng. Bạn nên mở cửa phòng vài lần vào ban đêm khi trong nhà yên tĩnh và mèo có thể xác định phương hướng. Nếu thú cưng tự rời khỏi phòng, chúng có thể quay về nếu cảm thấy sợ hãi. Nếu không ở nhà, bạn nên cho mèo vào phòng an toàn. Chờ cho đến khi chúng cảm thấy thoải mái hoàn toàn với toàn bộ ngôi nhà rồi sau đó để thú cưng tiếp cận khu vực khác khi bạn vắng nhà. [12] 3. Di chuyển thức ăn và khay vệ sinh. Khi mèo làm quen với toàn bộ ngôi nhà, bạn có thể từ từ di chuyển thức ăn và khay vệ sinh đến vị trí cố định. Bảo đảm rằng mèo biết địa điểm mới để ăn uống và đi vệ sinh, nếu không chúng sẽ cảm thấy lo âu. Tất cả phương pháp này có tác dụng cho mèo làm quen với nhà mới cho dù bạn có nuôi sẵn thú cưng hay không.[13]
Phần 4: Cho mèo mới làm quen với mèo hiện tại 1. Tách riêng đàn mèo. Trong tuần đầu tiên, bạn cần cho mèo mới ở trong phòng riêng và những con khác ở phòng khác. Phòng riêng của mèo mới không phải là địa điểm ưa thích của thú cưng hiện tại, nếu không chúng sẽ cố gắng vào phòng và cảm thấy lo lắng nếu không được phép vào trong.[14] Để mỗi con mèo ở khu vực riêng. Chúng sẽ từ từ thích nghi với âm thanh và sự hiện diện của nhau. 2. Cho từng con mèo làm quen mùi của nhau. Để thú cưng thích nghi với mùi của vật nuôi khác trước khi gặp mặt trực tiếp. Chải lông cho đàn mèo bằng một bàn chải, vuốt ve con này sau đó chuyển sang âu yếm con kia, hoặc cho mèo làm quen với chăn hoặc đồ chơi của con khác. Ban đầu mèo có thể cảm thấy sợ mùi hương mới, nhưng chúng sẽ làm quen với điều này. Mở hé cửa phòng của chú mèo mới để mỗi con có thể đánh hơi nhau. Dùng khăn chà lên tuyến mùi hương của thú cưng mới nằm ở phần gò má và đưa cho con mèo hiện tại đánh hơi. Thực hện bước tương tự với tuyến mùi hương của con mèo bạn đã nuôi trước đó. Điều này giúp từng con làm quen với mùi hương của nhau ở dạng cô đặc.[15] 3. Cho phép đàn mèo gặp gỡ nhau. Cho mèo mới vào lồng và mang sang phòng khác trong nhà. Chúng vẫn cần phòng riêng, vì thế bạn nên giữ lãnh thổ của mèo trong thời gian này. Đặt lồng mèo lên ghế để những con mèo khác đánh hơi và tìm hiểu nhau mà không xảy ra tình trạng đuổi bắt hoặc đánh nhau Nâng lồng mèo lên trên bề mặt sàn để thú cưng mới không cảm thấy dễ bị tấn công.[16] Đàn mèo hiện tại sẽ tiếp cận chú mèo mới bằng trí tò mò để đánh hơi và làm quen người bạn mới. Nếu chú mèo mới hoặc đàn mèo hiện tại có thái độ gây hấn, bạn nên chấm dứt cuộc tiếp xúc giữa chúng. Không nên thực hiện một cách vội vã. Chỉ cần tách riêng từng con và thử lại vào ngày hôm sau. Nếu không có tiến triển thì bạn nên chơi đùa với mỗi con mèo riêng biệt trước khi cho chúng gặp gỡ vì lúc đó thú cưng sẽ mệt và không còn sức lực để chiến đấu. 4. Cho mỗi con mèo ăn gần với nhau. Bạn có thể cho mèo ăn gần hàng rào để chúng thấy nhưng không thể tiếp cận được nhau. Bạn có thể dùng cổng mắc lưới dành cho trẻ em để cho đàn mèo tiếp xúc với nhau nhưng không gây áp lực và chấp nhận sự hiện diện của đối phương và không cảm thấy căng thẳng. Bạn nên kèm cặp trong mỗi cuộc tiếp xúc của thú cưng vì chúng có thể trở nên bạo lực hoặc gây hấn.[17] Nếu thú cưng vẫn có hành vi thô bạo, bạn nên cho chúng ăn cách xa nhau. Sau đó từ từ đưa chúng lại gần cho đến khi vật nuôi thích nghi với việc ăn gần nhau. 5. Cho đàn mèo dành nhiều thời gian bên nhau. Cho phép thú cưng tiếp xúc thật lâu mỗi ngày khi chú mèo mới đã thích nghi với nhà mới hoàn toàn. Hằng ngày bạn nên bảo đảm rằng đàn mèo thích và muốn ở cạnh nhau. Nếu có chuyển biến xấu, bạn nên mang chú mèo mới về lại phòng riêng. Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị riêng từng khay vệ sinh cho mỗi con mèo. Chúng cần sử dụng không gian riêng bao gồm khay vệ sinh, bát thức ăn nước uống, và ổ nệm. Việc ép buộc mèo chia sẻ nguồn sống ngay lập tức sẽ gây nên bất đồng giữa đàn thú cưng. Bảo đảm rằng mỗi con mèo cảm thấy vui vẻ và dễ chịu khi tiếp xúc với nhau. Khi đàn mèo tiếp cận nhau, bạn nên cho chúng ăn, thưởng đồ ăn vặt, chơi đùa, và trao thật nhiều yêu thương cho chúng. Đàn mèo sẽ liên kết khoảng thời gian gặp mặt với thật nhiều niềm vui.[18] 6. Cho làm quen với từng con một. Nếu nuôi thú cưng khác, bạn nên cho chú mèo mới làm quen lần lượt từng con mèo hiện tại, và để cho vật nuôi mới làm quen với đàn mèo trước khi cho tiếp xúc với chó. Mèo sẽ nghe tiếng chó và biết rằng có thú cưng khác trong nhà, nhưng nếu bạn cho mèo làm quen với chú cún trước, chúng sẽ cảm thấy bối rối và căng thẳng. Nếu nuôi nhiều mèo, bạn nên cho chú mèo mới làm quen với con đầu đàn trước. 7. Nhận biết khi nào thì không có tác dụng. Nếu đã thử những phương pháp này hơn một tháng nhưng đàn mèo vẫn không làm quen với nhau, bạn cần tìm chủ khác cho chú mèo mới. Nếu thú cưng liên tục đánh nhau, kêu rít và gầm gừ, cũng như không thể ở gần nhau, đây là dấu hiệu chúng không bao giờ hòa hợp được với nhau. Mặc dù sẽ khá thất vọng, nhưng bạn cần ghi nhớ rằng tốt hơn là không nên sống chung với đàn thú cưng gây hấn với nhau hay để hai con mèo trong môi trường bạo lực. Chú mèo mới cần được an toàn và sống vui vẻ, bất kể là ở nhà bạn hay nơi khác.
Phần 5: Cho mèo làm quen với chó 1. Ôn lại nội dung huấn luyện của chó. Trước khi đưa mèo về nhà vài tuần, bạn nên nhắc lại nội dung huấn luyện cơ bản của chú cún. Bạn cần đảm bảo chúng nghe theo lệnh liên tục chẳng hạn như "Ngồi" và "Ở yên". Khi đó bạn sẽ kiểm soát được chú cún nếu có hành vi đuổi bắt vật nuôi mới.[19] 2. Tách riêng mèo và chó ít nhất một tuần. Cho mèo thời gian làm quen với môi trường mới trước khi tiếp xúc với chú cún. Sau khi thích nghi với căn phòng riêng, bạn có thể cho mèo và chó gặp gỡ nhau.[20] 3. Cho mèo làm quen với chó. Dắt chó đi dạo thật lâu trước khi diễn ra cuộc gặp để chúng tiêu hao bớt năng lượng khi gặp thú cưng mới. Đeo dây xích cho chó khi tiếp cận mèo để chú cún không tỏ thái độ gây hấn và mèo cảm thấy bớt sợ hãi hơn. Tiến hành cuộc gặp khi có bạn bè hoặc người thân ở nhà để mỗi người kiểm soát từng con vật nuôi. Bảo đảm rằng mèo có thể tìm nơi ẩn nấp nếu chúng cảm thấy quá căng thẳng. Khi chó và mèo ở cùng một phòng, bạn nên khen thưởng chú cún khi có hành động phớt lờ thú cưng mới. Khen ngợi chú cún và thưởng đồ ăn vặt. Cho phép chú cún nhìn sang con mèo nhưng nếu bắt đầu gầm gừ hoặc biểu hiện hành vi đuổi bắt như là tỏ thái độ hung hăn, bạn nên yêu cầu vật nuôi "Ngồi xuống", và thưởng cho hành động tuân thủ này. [21] 4. Chuyển hướng tập trung của chó. Cân nhắc gây xao nhãng sự tập trung của chú cún bằng thức ăn vặt khi mèo xuất hiện trong phòng. Món ăn hấp dẫn có thể khiến chú cún không còn muốn đuổi theo vật nuôi khác. Ngoài ra, cách này cũng giúp chó liên kết mèo với những thứ dễ chịu như là thức ăn vặt thay vì kích thích hành vi săn mồi.[22] 5. Cho mèo tiếp cận chó một mình. Bạn có thể mở cửa phòng riêng và để mèo tiếp cận với chó. Cho phép chúng đánh hơi và đi vòng xung quanh nhau, nhưng luôn sẵn sàng hành động nếu thú cưng trở nên hung hăn. Quá trình này có thể mất vài tuần, vì thế bạn cần hết sức kiên nhẫn và để mèo di chuyển với tốc độ tự do phù hợp.[23] 6. Cho thú cưng dành thời gian bên nhau nhưng không mang dây xích. Sau khi chúng cảm thấy thoải mái và không có dấu hiệu gây hấn, bạn có thể tháo dây xích cho chó. Tuy nhiên, bạn vẫn phải tiếp tục quan sát hành vi của chúng và không để thú cưng ở riêng với nhau. Nếu vật nuôi có hành động cắn, đuổi bắt, hoặc hung hăn, bạn nên tách riêng chúng ra và kết thúc buổi tiếp xúc hôm nay. Tiếp tục theo dõi thú cưng cho đến khi bạn chắc chắn rằng chúng đã làm quen với nhau. Không để chó và mèo ở riêng trong cùng một phòng cho đến khi bạn hoàn toàn yên tâm với sự tiếp xúc của chúng. Hết sức lưu ý nếu cho mèo con làm quen với chó cỡ lớn.[24] Lời khuyên Hầu hết mèo sẽ cảm thấy thoải mái khi có thêm bạn nếu chúng nhận ra rằng thú cưng mới không làm ảnh hưởng đến nguồn thức ăn của chúng. Bảo đảm rằng đàn mèo hiện tại luôn được cho ăn đúng giờ và không phải tranh giành thức ăn với con mèo mới. Khi đó chúng có thể hòa hợp với nhau một cách nhanh chóng. Cho mèo con làm quen với mèo trưởng thành có vẻ dễ dàng hơn, nhưng bạn cần lưu ý bản tính nghịch ngợm của mèo con làm cho mèo lớn cảm thấy đuối sức. Cho mèo khác giới tiếp xúc với nhau sẽ có hiệu quả hơn vì chúng dễ làm quen với nhau. Việc làm quen có thể trở nên khó khăn đối với chú mèo mới và chú mèo hiện tại. Bạn nên quan tâm đàn thú cưng hiện tại thật nhiều để chúng không cảm thấy bị bỏ mặc và lo âu. Cho phép thú cưng mới khám phá ngôi nhà nhưng không cho vào phòng của những con mèo khác vì chúng sẽ trở nên ganh tị. Đưa thú cưng mới đi khám bác sĩ thú y trước khi mang về nhà. Lưu ý khám bệnh Sida và Bệnh bạch cầu ở mèo có thể lây truyền cho những con mèo khác. Tách riêng mèo đực và mèo cái chưa triệt sản, nếu không bạn sẽ có thêm mèo con.
