Trong bài viết này: Tìm hiểu Hành vi của Thỏ, Huấn luyện Thỏ Thực hiện Mệnh lệnh, Huấn luyện Thỏ Sử dụng Khay vệ sinh, Xử lý Tính hung hăng ở Thỏ Thỏ là loài động vật rất thông minh và hòa đồng cũng như khá dễ dàng huấn luyện. Tuy nhiên, nhiều người nuôi thỏ không thể huấn luyện thú cưng của mình vì áp dụng sai phương pháp tiếp cận hoặc không sắp xếp đủ thời gian huấn luyện. Nếu muốn phát triển mối quan hệ tốt đẹp với thỏ và huấn luyện đúng cách, bạn chỉ cần đọc bài viết dưới đây và bắt đầu áp dụng! Phương pháp 1: Tìm hiểu Hành vi của Thỏ 1. Nhận biết yếu tố thúc đẩy thỏ của bạn. Thỏ có trí thông minh cao và phản ứng nhanh nhẹn với sự khuyến khích. Điều này có nghĩa là những hình phạt khắt khe như là đánh đập hoặc la mắng sẽ không bao giờ có tác dụng. Tuy nhiên, nếu bạn khích lệ đúng cách, thì gần như mọi chú thỏ sẽ đáp lại một cách tích cực. Thức ăn thường là yếu tố thúc đẩy phổ biến, nhưng đồ chơi cũng có thể đóng vai trò làm phần thưởng cho thỏ. Thỏ là loài động vật bị săn đuổi, cho nên khi sợ hãi chúng sẽ chạy trốn và cố tìm chỗ ẩn nấp. Nếu chúng thực hiện hành vi này, bạn nên tìm cách để giúp thỏ cảm thấy an toàn và thoải mái trước khi bắt đầu huấn luyện. 2. Tìm hiểu cách thỏ sử dụng thị giác và khứu giác. Thỏ không nhìn rõ vật thể ở sát trước mặt. Hai mắt của thỏ nằm ở vị trí cách xa trên đầu và do đó chúng có thể nhìn rõ vật ở hai bên với khoảng cách xa hơn là vật thể đối diện ở khoảng cách gần. Thỏ hay dùng mùi và ria mép để phát hiện vật thể trong môi trường lân cận thay vì mắt, vì thế bạn nên đặt thức ăn dưới mũi và miệng của thỏ. Bạn có thể nhận thấy rằng thỏ điều chỉnh vị trí của đầu khi bạn tiến lại gần. Chúng thực hiện hành vi này để nỗ lực quan sát bạn tốt hơn, giống như khi một người mang kính hai tròng nâng kính cho đúng tầm mắt lên để nhìn. Thỏ là loại động vật bị săn đuổi nên cần phải phát hiện kẻ thù từ xa để chạy trốn và ẩn nấp kịp thời nhằm bảo vệ bản thân khỏi nguy hiểm rình rập.[1] Vì lý do này, trước khi muốn chạm vào thỏ, bạn nên lại gần phạm vi quan sát và để thỏ đánh hơi trước. Bước này giúp bạn có thể tiếp cận thỏ dễ dàng hơn. Khi thỏ nhìn thấy và đánh hơi bạn, chúng có thể xác định rằng đây không phải là kẻ thù cho nên sẽ không gây hại. 3. Bạn cần nhớ rằng sự tử tế có tác dụng tốt đối với thỏ. Thỏ có phản ứng với sự ân cần và sẽ trở thành người bạn đồng hành lý tưởng và sẽ phản ứng tích cực khi nghe giọng nói và sự hiện diện của bạn nếu bạn đối xử tốt với thỏ. Dù rằng nếu muốn huấn luyện thỏ bạn cần thỏ phải tôn trọng bạn, nhưng nếu thỏ yêu bạn và cảm thấy thoải mái ở bên bạn thì đó mới là thành công lớn nhất. Không phải chú thỏ nào cũng thích được vuốt ve, nhưng một số lại thích hành động này đến nỗi xem đây như là động lực thúc đẩy hơn cả thức ăn. Bạn nên dành nhiều thời gian âu yếm thỏ, và đáp ứng mọi nhu cầu cơ bản để chúng cảm thấy an toàn và thoải mái khi ở trong nhà của bạn. Không bao giờ được xách tai thỏ lên! Đừng làm thỏ đau. Hãy tử tế và nhẹ nhàng với người bạn có lông mềm mại của mình và rồi bạn sẽ nhận được phản ứng thái độ tích cực khi huấn luyện.
Phương pháp 2: Huấn luyện Thỏ Thực hiện Mệnh lệnh 1. Dành nhiều thời gian huấn luyện. Để đạt hiệu quả tốt nhất, ban đầu bạn cần lên kế hoạch sắp xếp thời gian mỗi ngày để huấn luyện thỏ. Mỗi ngày dành ra từ hai đến ba buổi huấn luyện với mỗi buổi kéo dài từ 5 đến 10 phút để thỏ cảm thấy hứng thú với việc học.[2] 2. Sử dụng món ăn thỏ thích nhất. Quá trình huấn luyện được dựa trên sự khuyến khích, vì thế bạn cần tìm loại thức ăn khiến thỏ có phản ứng tích cực nhất. Nếu không biết chúng thích ăn loại nào, bạn có thể thử nghiệm vài món. Cho thỏ ăn một loại thức ăn mới với lượng nhỏ để không làm rối loạn tiêu hóa, một lần một ngày và quan sát phản ứng của thỏ. Nếu thỏ không đụng tới thức ăn, thì đây không phải món ưa thích của thỏ. Còn khi thỏ nhai ngấu nghiến thức ăn thì bạn đã tìm được đúng loại thực phẩm. Nếu không chắc về loại thực phẩm an toàn đối với thỏ, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y (người có kinh nghiệm về thỏ). Bạn không nên cho thỏ ăn bất cứ thứ gì ngoài củ quả, rau xanh, hoặc trái cây. Nếu thỏ không quen ăn nhiều trái cây hoặc rau tươi, bạn có thể cho ăn từ từ trong vài tuần để chúng không bị tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.[3] Thỏ thường thích ăn vặt bằng quả Việt quất (blueberry) hoặc Cải xoăn hay Cà rốt (hãy bào sợi nhỏ trước).[4] 3. Cho thỏ ổn định vị trí để huấn luyện. Bạn nên tiến hành huấn luyện ở địa điểm và tình huống mà bạn muốn thỏ thực hiện hành vi. Ví dụ như nếu muốn dạy thỏ nhảy lên người khi được gọi, bạn nên đưa thỏ lại gần ghế sôfa. Nếu muốn huấn luyện thỏ đi vào chuồng khi trời tối, thì bạn nên tiến hành trong khoảng thời gian đó và đặt chuồng ở một vị trí cố định. 4. Lên kế hoạch. Bắt đầu với các bước đơn giản. Bạn cần lên kế hoạch hành vi của thỏ theo mong muốn thật cẩn thận và chia thành các bước nhỏ. Sau khi thỏ hoàn thành từng bước bạn sẽ thưởng cho chúng. Một khi thỏ thực hiện mệnh lệnh thường xuyên và mạnh dạn, bạn có thể đặt tên cho mệnh lệnh này. 5. Thưởng cho thỏ ngay sau khi thực hiện hành vi mà bạn muốn khen ngợi. Ví dụ nếu thỏ ngồi lên khi bạn giơ tay phía trên đầu thỏ, bạn cho thỏ phần thưởng ngay lập tức để cổ vũ động tác “ngồi lên”. Bạn nên thưởng cho thỏ trong vòng 2 đến 3 giây sau khi làm động tác. Nếu thỏ thực hiện thêm hành vi khác trước khi bạn thưởng, thì bạn sẽ củng cố nhầm hành vi. Nếu muốn huấn luyện thỏ lại gần khi được gọi, bạn cần bắt đầu bài học bằng cách cho thỏ ở vị trí gần với bạn. Khi thỏ tiến lại gần, bạn cho thỏ phần thưởng. Bạn cần phải kiên trì để người bạn lông mượt này hiểu được lý do nhận thưởng. Sử dụng câu lệnh chính xác, như là “Ngồi xuống, (Tên của thỏ),” hoặc “Đứng lên, (Tên của thỏ),” mỗi lần như vậy để thỏ học cách nhận biết mệnh lệnh của bạn và liên kết những từ đó với phần thưởng. Thêm lời lẽ ca ngợi khi trao phần thưởng. Ví dụ như là “Ngồi giỏi lắm” hoặc “Đứng giỏi lắm.” 6. Tiếp tục trao thưởng cho đến khi thỏ phản ứng chính xác gần như mọi lúc. Khi tiến hành dạy kỹ năng mới, bạn đừng quên tặng phần thưởng cho chúng. Bạn cần bảo đảm huấn luyện thỏ thật kỹ lưỡng. Nếu bạn muốn huấn luyện thỏ chịu mang dây dắt, bạn có thể bắt đầu bằng cách thưởng cho thỏ khi bước vào vòng dây dắt trên sàn và đánh hơi hoặc chạm vào dây. Tiếp theo là đeo dây dắt lên lưng thỏ và thưởng khi thỏ chịu đứng yên. Sau đó thưởng tiếp cho thỏ để thỏ bình tĩnh để bạn nâng chân trước lên rồi cố định hai chân vào bộ phận của dây dắt. Tiếp tục thưởng và dắt thỏ đi từ từ. Không nên dọa hoặc thúc chúng đi nhanh. Mỗi một lần đã cố định được bộ dây dắt, bạn để yên trên cơ thể của thỏ trong vài phút rồi cởi ra. Để thỏ tự kéo bộ dây dắt quanh nhà trước khi bạn kiểm soát dây để dắt thỏ . 7. Cân nhắc dùng clicker để huấn luyện thỏ. Có nhiều ý kiến đề nghị sử dụng clicker (nút bấm) để củng cố mối tương quan.[5] Mỗi lần cho thỏ ăn, bạn nhấn clicker để thỏ liên kết âm thanh của clicker với thức ăn. Đến khi bạn tiến hành huấn luyện, âm thanh của clicker sẽ cho thỏ biết rằng sắp được thưởng đồ ăn. Bấm clicker ngay khi thỏ thực hiện hành vi bạn mong muốn để thỏ biết rằng hành động này đi kèm với phần thưởng. Cho thỏ ăn thức ăn vặt hoặc thứ khác mà chúng thích trong vòng vài giây sau khi phát ra âm thanh, ngay cả khi bạn chỉ vô tình bấm clicker. Thỏ sẽ hiểu rằng âm thanh chính là báo hiệu thức ăn và sẽ cố gắng để có được âm thanh này. 8. Cắt giảm từ từ phần thưởng dành cho thỏ. Sau khi thỏ đã thành thạo kỹ năng, bạn có thể bắt đầu giảm tần suất thưởng đồ ăn cho thỏ. Xen kẽ một lần thưởng và một lần không thưởng, hoặc thỉnh thoảng mới thưởng một lần. Sau cùng bạn sẽ không cần dùng đến thức ăn nữa. Theo thời gian, bạn có thể thưởng cho thỏ bằng cách vuốt ve và cung cấp đồ chơi cũng như chỉ thỉnh thoảng sử dụng thức ăn để củng cố hành vi lâu dài. Thỏ thích được vuốt ve phần đầu thật nhẹ nhàng. Không nên vuốt phần cơ thể vì hành động này có thể gây hoang mang cho thỏ. Bạn cần kiên nhẫn và thực hiện từ từ để không làm cho thỏ sợ hãi. 9. Củng cố quá trình huấn luyện nếu cần thiết. Sau một thời gian thỏ cần được huấn luyện lại kỹ năng. Điều này có nghĩa là bạn phải khích lệ lại, tuy nhiên đừng e ngại thực hiện điều này. Không được la mắng, trừng phạt, hét to hoặc thậm chí là nói "không" với thỏ trong khi huấn luyện. Điều này chỉ gây phản tác dụng và sẽ làm cho thỏ cảm thấy sợ hãi cũng như trì hoãn việc huấn luyện.
Phương pháp 3: Huấn luyện Thỏ Sử dụng Khay vệ sinh 1. Xác định vị trí thỏ sử dụng để "giải quyết nỗi buồn". Theo bản năng thỏ thường chọn một vị trí cụ thể trong chuồng để đi vệ sinh. Thỏ hay đi vệ sinh một chỗ nhất định, cho nên bạn có thể tận dụng lợi thế này. 2. Rải một ít gỗ bào lót chuồng bị dính bẩn và phân lên khay vệ sinh. Bước này có tác dụng khuyến khích thỏ sử dụng chiếc khay. Nhưng nhớ cần dọn sạch sẽ phần còn lại của chuồng và chỉ để lại một ít cho khay vệ sinh thôi. 3. Đặt khay ở địa điểm mà thỏ hay đi vệ sinh. Có một số loại khay dành cho thỏ được thiết kế cho vừa để ở góc chuồng hoặc bạn có thể dùng khay hình chữ nhật nếu chuồng đủ rộng. Nếu bạn đặt khay đúng chỗ, thỏ sẽ tiếp tục đi vệ sinh ở vị trí đó, nhưng lần này là ở trong khay. Tất nhiên là bạn có thể dùng khay vệ sinh lớn hơn khi thỏ tận hưởng khoảng thời gian “tung tăng” bên ngoài chuồng .
Phương pháp 4: Xử lý Tính hung hăng ở Thỏ 1. Bạn cần cho thỏ biết rằng ai là người kiểm soát. Có thể thỏ muốn cai trị ngôi nhà của bạn. Mặc dù không thể có được sự phục tùng giống như chó, nhưng bạn cần nhận được sự tôn trọng từ thỏ để có thể huấn luyện chúng. Cách phổ biến để khẳng định vai trò đứng đầu mà thỏ dùng đó là cắn bạn để dồn bạn đi hoặc khiến bạn phải rời khỏi vị trí. Nếu hành động này xảy ra, bạn nên la một tiếng to và ngắn với giọng thật cao và đặt thỏ xuống sàn nhà (nếu thỏ nhảy lên chỗ bạn ngồi) hoặc bế thỏ lên và di chuyển ra xa (nếu thỏ đang ở dưới sàn nhà). Bạn cần thực hiện một cách dứt khoát nhưng vẫn nhẹ nhàng. Không nên làm tổn thương hoặc khiến thỏ sợ hãi, đơn giản chỉ là khẳng định cho chúng biết rằng bạn là chủ trong ngôi nhà này. Nếu thỏ tiếp tục thực hiện hành vi này, bạn nên nhốt thỏ trong chuồng để thỏ “nghỉ giải lao.” 2. Xử lý tính hung hăng ở thỏ. Đầu tiên, bạn nên tiếp cận thỏ một cách từ tốn để thỏ không cảm thấy sợ hãi. Chơi đùa với thỏ ở dưới sàn nhà. Chuẩn bị sẵn đồ ăn vặt ở dưới sàn. Thưởng đồ ăn khi thỏ lại gần bạn. Giữ tay duỗi xuống. Nếu thỏ lại gần và không có vẻ sợ hãi hay có ý muốn cắn, thì bạn chỉ cần xoa đầu thỏ thật nhẹ trong vài giây. Nếu bạn không lùi lại và không có phản ứng “tự vệ” khi thỏ tấn công bạn, thì thỏ sẽ dần hiểu rằng hành vi này không thể làm bạn khiếp sợ.[6] Không được đánh thỏ. Bạn chỉ nên sử dụng đôi tay để cho thỏ ăn và mang lại sự thư giãn, như là xoa nhẹ đỉnh đầu của thỏ. Nếu sợ bị thương, bạn nên mặc quần dài, mang giày, áo tay dài và găng tay nếu cần để bảo vệ khỏi bị cắn.[7] 3. Tìm hiểu tính hung hăn của thỏ xem có liên quan đến nguyên nhân tiềm ẩn hay không. Sự thay đổi trong hành vi của thỏ, bao gồm trở nên hung hăng, cần phải được kiểm tra, phòng trường hợp chuyện này xảy ra là do thỏ đang gặp vấn đề về sức khỏe.[8] Bạn cần đưa thỏ đi khám bác sĩ thú y (có kinh nghiệm chăm sóc thỏ) để loại bỏ các nguyên nhân ,ví dụ như là cơn đau do bệnh, bởi vì đó mới là yếu tố gây ra hành vi hung hãn ở thỏ. Hoóc-môn cũng ảnh hưởng một phần đến hành vi của thỏ. Vì vậy bạn nên đưa thỏ đi triệt sản vì rất có thể nó sẽ giảm bớt tính tranh giành lãnh thổ điển hình của thỏ. Lời khuyên Nếu thỏ kêu thét lên hoặc quằn quại trong khi bị ẵm, bạn nên thả thỏ xuống một cách an toàn để tránh bị thương. Bạn nên ẵm thỏ với tư thế chắc chắn để thỏ không phải sợ rằng mình sẽ bị rơi. Một số cuốn sách có nội dung nói về việc huấn luyện thỏ mà bạn có thể tham khảo bao gồm: Đập tay với Thỏ của Bernice Muntz, Huấn luyện Thỏ nhà của Patricia Bartlett, và Bắt đầu: Sử dụng Clicker với Thỏ của Joan Orr. Khi bạn ẵm mà thỏ giãy giụa hoặc căng thẳng, bạn có thể dùng khăn bông hoặc chăn cuốn kín nguời thỏ lại. Thỏ sẽ cảm thấy trấn tĩnh xuống một chút. Nên nhẹ nhàng và thông cảm cho người bạn nhỏ vì chúng vừa trải qua sự thay đổi lớn trong cuộc đời khi bị tách khỏi thỏ mẹ. Đối với thỏ con đây là trải nghiệm không mấy tốt đẹp và chúng không muốn phải gặp thêm bất kỳ vấn đề nào nữa, do đó bạn nên đặt mình và vào vị thế của thỏ để thông cảm cho chúng. Bảo đảm rằng thỏ con đánh hơi hoặc biết rõ bạn rồi mới tiến hành huấn luyện. Không nên đối xử mạnh bạo với thỏ. Chúng rất dễ bị gãy xương, và nếu bị hoảng loạn, thỏ sẽ cố giãy giụa và chạy trốn dẫn đến hậu quả tự làm tổn thương bản thân. Không nên dùng dây dắt trong khi huấn luyện hoặc dắt thỏ đi dạo. Nhiều con thỏ đã thiệt mạng vì lý do này. Phần cổ của thỏ rất yếu và chúng sẽ vô tình làm gãy xương cổ nếu cố gắng chạy thoát hay kháng cự. Không bế thỏ theo kiểu chổng bốn chân lên trời (giống em bé). Điều này khiến cho thỏ sợ hãi, phá hỏng mối quan hệ của cả hai, và không tốt cho chúng. Nếu bạn thẫy thỏ nằm oài trên mặt đất và tự chổng chân lên, thì đó lại có nghĩa là thỏ rất vui. Khi huấn luyên bạn nên dùng các câu lệnh có hai âm tiết, thỏ sẽ học nhanh hơn. Cảnh báo Không bao giờ cố tình để thỏ đói bụng và phải chờ tới lúc huấn luyện mới được ăn. Bạn luôn luôn phải chuẩn bị sẵn cỏ khô hoặc tươi cũng như nước sạch cho thỏ. Nếu không thỏ sẽ bị tổn thương. Không cho thỏ ăn quá đà trong thời gian huấn luyện, và tránh sử dụng thức ăn vặt không tốt cho sức khỏe của thỏ. Đặc biệt nên chú ý các loại thức ăn vặt sản xuất công nghiệp dành cho chúng. Nhiều loại có thể gây ảnh hưởng xấu, đặc biệt nếu hấp thụ với số lượng lớn. Trong bất kỳ tình huống nào cũng không được đánh thỏ, vì có thể gây tổn thương nghiệm trọng cho cả bạn lẫn người bạn bé nhỏ này. Không nên trông chờ thỏ sẽ thực hiện mệnh lệnh mỗi khi bạn muốn. Ngay cả khi thỏ đã được huấn luyện bài bản, đôi ba lần thỏ cũng sẽ không muốn thực hiện hành động đó. Bạn không nên giận dữ hay lo rằng việc huấn luyện không thành công. Miễn là thỏ vẫn thường xuyên đáp ứng đa số lần, thì bạn không cần phải quá lo âu mỗi khi thỏ không làm theo.
