Chúng ta đều biết cây dùng nước để quang hợp và sử dụng cho một số hoạt động sống khác nên hằng ngày rễ phải hút rất nhiều nước. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học cây chỉ giữ lại một phần rất nhỏ. Còn phần lớn nước đi đâu? I. THÍ NGHIỆM XÁC ĐỊNH PHẦN LỚN NƯỚC CỦA CÂY ĐI ĐÂU 1. Thí nghiệm của nhóm Dũng và Tú * Các bước thí nghiệm: + Bước 1: Trồng hai cây tươi vào chậu: chậu A: cắt bỏ lá, chậu B: không cắt bỏ lá. + Bước 2: chùm túi ni lông vào cả 2 cây. + Bước 3: để sau 1 giờ và quan sát. - Kết quả: + Thành túi ni lông ở chậu A vẫn trong + Thành túi ni lông ở chậu B mờ đi, không nhìn rõ lá nữa. - Giải thích: + Do ở chậu B cây có hiện tượng thoát hơi nước làm cho túi ni lông bị mờ đi. Chậu A không có. - Kết luận: + Thí nghiệm đã chứng minh được ở cây có lá đã có hiện tượng thoát hơi nước, cây không có lá không có hiện tượng đó. + Tuy nhiên, thí nghiệm chưa chứng minh được lượng nước thoát ra là do rễ hút lên. 2. Thí nghiệm của Tuần và Hải * Tiến hành thí nghiệm - Lấy 2 lọ thủy tinh A và B có mức nước bằng nhau trên phủ 1 lớp dầu. + Lọ A: cây tươi có rễ, thân, lá + Lọ B: cây tươi có rễ, thân, không có lá - Đặt cả 2 lọ lên bàn cân sao cho cân thăng bằng - Quan sát hiện tượng xảy ra sau 1 giờ. - Kết quả: sau 1 giờ, mực nước ở lọ A giảm hẳn, mực nước ở lọ B giữ nguyên. Cán cân lệch về đĩa có lọ B. - Giải thích: do cây ở lọ A có hiện tượng thoát hơi nước qua lá và nước đó là do rễ hút lên. Làm cho nước trong lọ A giảm đi. Lọ B không có hiện tượng đó → cân nghiêng về phía lọ B. - Kết luận: thí nghiệm chứng minh được nước do rễ hút lên đã được thoát ra ngoài qua lá. * Lưu ý: trong cả 2 thí nghiệm các bạn đều dùng 2 cây tươi. Một cây cắt bỏ lá, 1 cây còn lá để chứng minh được vai trò của lá trong thí nghiệm (vai trò thoát hơi nước). - Từ thí nghiệm trên ta rút ra được kết luận + Thí nghiệm 2 của Tuấn và Hải đầy đủ hơn kiếm tra được sự đoán ban đầu ở đề bài đó là: chứng minh được phần lớn nước do rễ hút sẽ được thải ra ngoài qua hiện tượng thoát hơi nước ở lá qua lỗ khí ở lá. II. Ý NGHĨA CỦA SỰ THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ - Tạo ra sức hút giúp vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên lá - Có tác dụng làm cho lá được dịu mát để cây khỏi bị ánh nắng và nhiệt độ cao đốt nóng. III. NHỮNG ĐIỀU KIỆN BÊN NGOÀI ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ - Các điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước qua lá như: ánh áng, nhiệt độ, độ ẩm không khí … - Ví dụ: + Khi thời tiết nắng nóng và những ngày khô hanh, có gió thổi mạnh → độ ẩm không khí giảm → lượng nước thoát ra nhiều hơn → phải tưới nước cho cây nhiều hơn những ngày râm mát, nồm ẩm.
