Tóm tắt lý thuyết 1. Phản ứng của kim loại với phi kim 1.1. Tác dụng với Oxi Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây: Video 1: Phản ứng giữa Sắt và Oxi Hiện tượng: Sắt cháy sáng trong oxi Giải thích: Fe (r) + O2(k) → Fe3O4(r) (trắng xám) (không màu) (đen) Nhiều kim loại khác như Al, Zn, Cu ...phản ứng với oxit tạo thanh các oxít Al2O3, ZnO, CuO... 1.2. Tác dụng với phi kim khác Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây: Video 2: Phản ứng giữa Natri và khí Clo Hiện tượng: Natri cháy sáng trong khí Clo (vàng lục) Giải thích: Do phản ứng xảy ra giữa Natri và Clo như sau: 2Na + Cl2 → 2NaCl vàng lục trắng Hầu hết kim loại(trừ Ag, Au, Pt...) phản ứng với oxi ở nhiệt độ thường hoặc nhiệt cao tạo thành oxít(thường là oxít bazơ), ở nhiệt độ cao kim loại phản ứng với nhiều phi kim khác tạo thành muối. 2. Phản ứng của kim loại với dd axít Ví dụ: Phản ứng của Kẽm và dung dịch axit clohidric Video 3: Phản ứng của Kẽm và dung dịch axit clohidric Hiện tượng: Có thoát khí, khí này làm căng phồng quả bong bóng. Giải thích: Khí thoát ra là khí H2 với phương trình phản ứng là Zn+2HCl→ ZnCl2 + H2 Một số kim loại phản ứng với dd axít tạo thành muối và giải phóng khí H2 3. Phản ứng của kim loại với dd muối 3.1. Phản ứng của đồng với dd AgNO3 Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây: Video 4: Phản ứng của đồng với dd AgNO3 Hiện tượng: Xuất hiện một lớp màu xanh bám lên đoạn đồng. Giải thích: Do Ag sinh ra cùng muối đồng intrat có màu xanh do phản ứng tạo ra Cu+2AgNO3 → Cu(NO3)2+2Ag Kết luận: Đồng đã đẩy bạc ra khỏi dd muối, ta nói đồng hoạt động hoá học mạnh hơn bạc 3.2. Phản ứng của kẽm với dd CuSO4 Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây: Video 5: Phản ứng của kẽm với dd CuSO4 Hiện tượng: Miếng kẽm tan ra một phần, một thời gian sau thfi dung dịch nhạt màu xanh, có lớp kim loại màu nâu đỏ bám ngoài miếng kẽm Giải thích: Lớp kim loại màu nâu đỏ bám bên ngoài miếng kẽm là Cu sinh ra từ phản ứng Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu Kết luận: Kẽm hoạt động hoá học mạnh hơn đồng Kim loại hoạt động hoá học mạnh hơn(trừ Na, K, Ca..) có thể đẩy kim loại hoạt động hoá học yếu hơn ra khỏi dd muối, tạo thành kim loại mới và muối mới. Bài tập minh họa Bài 1: Cho 5,60 gam Fe tác dụng với dung dịch HCl vừa đủ thu được dung dịch X. Cho dung dịch X tác dụng với dung dịch AgNO3 thì thu được m gam kết tủa. Biết các phản ứng là hoàn toàn, giá trị của m là Hướng dẫn: Fe+ 2HCl → FeCl2 + H2 FeCl2 + 3AgNO3 → 2AgCl + Ag + Fe(NO3)3 m↓ =mAg + mAgCl = 0,1. 108 + 0,2. 143,5 = 39,5 gam Bài 2: Cho 8 gam hỗn hợp X gồm Mg và Cu tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng dư. Đến khi kết thúc phản ứng thu được 4,48 lít khí H2 (đktc). Phần trăm khối lượng của Mg trong X là: Hướng dẫn: Chỉ có Mg phản ứng với H2SO4 => nMg = nH2 = 0,2 mol => %mMg = 60%
