Hóa học 9 Bài 38: Axetilen

Tóm tắt lý thuyết

1. Tính chất vật lí

Chất khí không màu, không mùi, ít tan trong nước, nhẹ hơn không khí (\(d = \frac{{26}}{{29}}\))

​

Hình 1: Thu khí Axetilen bằng cách đẩy nước​

2. Công thức cấu tạo

• Công thức cấu tạo của axetilen H – C ≡ C – H
• Viết gọn CH ≡ CH
• Trong phân tử C2H2 có liên kết ba (C ≡ C). Có 2 liên kết kém bền dễ đứt lần lược trong các phản ứng hoá học.

​

Hình 2: Công thức cấu tạo của axetilen​

a) Dạng rỗng b) Dạng đặc
3. Tính chất hóa học

3.1. Axetilen có cháy không?

• Các em chú ý quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm dưới đây:

Video 1: Axetilen cháy trong không khí​

• Hiện tượng: Đốt cháy khí thoát ra cho ngọn lửa có nhiều khói đen.
• Giải thích: Khi cháy C2H2 tạo thành CO2 (nguyên nhân ngọn lửa có nhiều khói đen) và H2O. Phản ứng toả nhiệt.
• Phương trình phản ứng: 2C2H2 + 5O2 $\overset{t^0}{\rightarrow}$ 4CO2 + 2H2O

3.2. Axetilen có làm mất màu dung dịch nước Brom không?

• Các em chú ý quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm dưới đây:

Video 2: Axetilen tác dụng với dung dịch nước Brom​

• Hiện tượng: Dung dịch nước Brom bị mất màu
• Giải thích:

C2H2 làm mất màu dd brôm
CH ≡ CH + Br – Br → Br – CH = CH – Br
Sản phẩm sinh ra có liên kết đôi trong phân tử nên có thể ccng tiếp với 1 phân tử Br2 nữa
Br – CH = CH – Br + Br – Br → Br2CH – CHBr2
Trong điều kiện thích hợp C2H2 cũng có phản ứng cộng với H2 và một số chất khác
4. Ứng dụng

Nhiên liệu trong đèn xì oxi-axetilen, là nguyên liệu để sản xuất PVC, cao su, axit axêtic và nhiều hoá chất khác

​

Hình 3: Ứng dụng của axetilen​

5. Điều chế

​

Hình 4: Điều chế và thu khí Axetilen trong phòng thí nghiệm​

• Các em chú ý quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm dưới đây:

Video 3: Điều chế và thu khí axetilen​

• Cho CaC2 phản ứng với nước: CaC2 + 2H2O → C2H2 + Ca(OH)2
• Phương pháp hiện đại là nhiệt phân CH4 ở nhiệt độ cao

6. Tổng kết

​

Hình 5: Sơ đồ tư duy bài axetilen​

Bài tập minh họa

Bài 1:

Hoàn thành bảng so sánh sau:

	Metan (CH4)	Etilen (C2H4)	Axetilen (C2H2)
Đặc điểm cấu tạo
Tính chất hóa học chung
Tính chất hóa học riêng

Hướng dẫn:

	Metan (CH4)	Etilen (C2H4)	Axetilen (C2H2)
Đặc điểm cấu tạo	Liên kết đơn	Một liên kết đôi	Một liên kết ba
Tính chất hóa học chung	Phản ứng cháy	Phản ứng cháy	Phản ứng cháy
Tính chất hóa học riêng	Phản ứng thế	Phản ứng cộng (tác dụng với 1 phân tử Br2)	Phản ứng cộng (tác dụng với 2 phân tử Br2)