1. Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 4 và các ví dụ dưới đây, hãy lập bảng tống kết về tác dụng của dấu gạch ngang: a) Chú hề vội tiếp lời : - Tất nhiên rồi. Khi một con hươu mất sừng, cái sừng mới sẽ mọc ra. Sau khi đêm thay thế cho ngày, ngày lại thế chỗ của đêm. - Mặt trăng cũng như vậy, mọi thứ đều như vậy... - Giọng công chúa nhỏ dần, nhỏ dần. Nàng đã ngủ. Chú hề đắp chăn cho công chúa rồi rón rén ra khỏi phòng. Theo PHƠ-BO b) Đứng ở đây, nhìn ra xa, phong cảnh thật là đẹp. Bên phải là đình Ba Vì vời vợi, nơi Mị Nương - con gái vua Hùng Vương thứ 18 - theo Sơn Tinh về trấn giữ núi cao. Theo ĐOÀN MINHTUẤN c) Thiếu nhỉ tham gia công tác xã hội : - Tham gia tuyên truyền, cổ động cho các phong trào. - Tham gia Tết trồng cây, làm vệ sinh trường lóp, xóm làng. - Chăm sóc gia đình thương binh, liệt sĩ; giúp đỡ người già neo đơn, người có hoàn cảnh khó khăn. Gợi ý: * Tác dụng của dấu gạch ngang: 1) Đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật trong đối thoại. Ví dụ: Đoạn a - Tất nhiên rồi - Mặt trăng cũng như vậy, mọi thứ đều như vậy... 2) Đánh dấu phần chú thích trong câu. Ví dụ: Đoạn b: Bên trái là đỉnh Ba Vì vời vợi, nơi Mị Nương - con gái vua Hùng Vương thứ 18 - theo Sơn Tinh về trấn giữ núi cao. (Giải thích Mị Nương là con gái Vua Hùng thứ 18). Đoạn a: - Mặt trăng cũng như vậy, mọi thứ đều như vậy... - Giọng công chúa nhỏ dần, nhỏ dần. (Giải thích đây là lời công chúa) 3) Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê. Ví dụ: Đoạn c: Thiếu nhi tham gia công tác xã hội: - Tham gia tuyên truyền, cổ động... - Tham gia Tết trồng cây, làm vệ sinh... - Chăm sóc gia đình thương binh, liệt sĩ, giúp đỡ... 2. Tìm dấu gạch ngang trong mẩu chuyện dưới đây và nêu tác dụng của nó trong từng trường hợp: Cái bếp lò Gợi ý: Tác dụng (2) đánh dấu phần chú thích trong câu: Trong truyện chỉ có 2 chỗ gạch ngang được dùng với tác dụng (2). Chào Bác - Em bé nói vói tôi. (giải thích lời chào ấy là của em bé, em chào “tôi”). Cháu đi đâu vậy? - Tôi hỏi em (giải thích lời hỏi đó là lời “tôi”) Tác dụng (1) (đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật trong đối thoại): Trong tất cả các trường hợp còn lại, dấu gạch ngang được sử dụng với tác dụng (1). Tác dụng (3) (đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê không có trường hợp nào).
