I – Kiến thức cơ bản 1. Tác giả Chu Quang Tiềm (1897 – 1986): nhà mĩ học và lý luận văn học nổi tiếng tại Trung Quốc. 2. Xuất xứ Bàn về đọc sách trích trong Doanh nhân Trung Quốc, bàn niềm vui và nỗi buồn của việc đọc sách. 3. Thể loại: Nghị luận xã hội 4. Nội dung Tầm quan trọng, ý nghĩa cần thiết của việc đọc sách: – Sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng trên con đường phát triển của nhân loại bởi nó chính là kho tàng kiến thức quý báu, là di sản tinh thần mà loài người đúc kết được trong hàng nghìn năm. – Đọc sách là một con đường quan trọng để tích lũy và nâng cao vốn tri thức. Các khó khăn, các thiên hướng sai lạc dễ mắc phải của việc đọc sách hiện nay. ít nhất có 2 cái hại thường gặp: – Một là sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, dễ sa vào “ăn tươi nuốt sống”, chứ không kịp tiêu hóa, không kịp nghiền ngẫm. – Hai là sách nhiều khiến người đọc lạc hướng, lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn sách không thực có ích. Bàn về phương pháp đọc sách: – Cách lựa sách cần đọc: không tham đọc nhiều, quan trọng nhất là phải lựa chọn cho tinh, đọc cho kĩ. – Cách đọc sách cho hiệu quả: + Cần đọc kĩ các cuốn sách, tài liệu cơ bản thuộc lĩnh vực chuyên môn của mình. + Song, bên cạnh đó cũng rất cần thiết đọc các loại sách kiến thức phổ thông và các lĩnh vực khác. 5. Nghệ thuật – Hệ thống lập luận chặt chẽ, tính thuyết phục cao. – Lối viết hình tượng, cách ví von cụ thể và thú vị. Ghi nhớ: Đọc sách là một con đường quan trọng để tích lũy, nâng cao học vấn. Ngày nay sách nhiều, phải biết chọn sách mà đọc, đọc ít mà chắc còn hơn đọc nhiều mà rỗng, cần kết hợp với đọc rộng và đọc sâu, giữa đọc sách thường thức với sách chuyên môn. Việc đọc sách phải có kế hoạch, có mục đích kiên định chứ không thể tùy hứng, phải vừa đọc vừa nghiền ngẫm. Qua bài viết Bàn về đọc sách, Chu Quang Tiềm đã trình bày những ý kiến xác đáng ấy một cách có lí lẽ và bằng những dẫn chứng sinh động. II. Luyện tập 1. Nhận thức và định hướng của em về sách và việc đọc sách sau khi học Bàn về đọc sách. 2. Phát biểu điều mà em thấm thìa nhất khi đọc văn bản trên.
Bài tham khảo: Mở bài: Chu Quang Tiềm là nhà mĩ học, lí luận văn học nổi tiếng Trung Quốc. Văn bản Bàn về đọc sách là kết quả của quá trình tích lũy kinh nghiệm, dày công suy nghĩ, là những lời tâm huyết của người đi trước muốn truyền lại cho các thế hệ sau. Tác phẩm chỉ ra rằng đọc sách là con đường quan trọng để tích lũy, nâng cao học vấn, đọc sách có những khó khăn và phải có phương pháp đọc hiệu quả. Thân bài: Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách: – Sách đã cô đúc, ghi chép và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà loài người đã tìm tòi, tích lũy qua từng thời đại. – Sách là kho tàng quí báu của di sản tinh thần mà loài người thu lượm, suy ngẫm suốt mấy ngàn năm. – Những cuốn sách có giá trị được coi là những cột mốc trên con đường phát triển học thuật của nhân loại. Ý nghĩa của việc đọc sách: – Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn – con đường tích lũy và nâng cao tri thức cho bản thân. – Coi thường không đọc sách là xóa bỏ quá khứ, lạc hậu, làm cho xã hội thụt lùi. – “Đọc sách là trả món nợ đối với thành quả nhân loại trong quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại tích lũy mấy nghìn năm trong mấy chục năm ngắn ngủi, là một mình hưởng thụ các kiến thức…” – Mỗi cuốn sách đã tích tụ kinh nghiệm và tư tưởng của cha ông hàng nghìn năm để lại. Đọc sách, lắng nghe và làm theo những lời dạy đó,rút kinh nghiệm và tiếp nối con đường của thế hệ trước là cách đền ơn đáp nghĩa đối với thành quả nhân loại trong quá khứ. – Đọc sách là có thể chuẩn bị cho cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới. Tác giả đã so sánh ngầm ẩn ý nghĩa, tác dụng của việc đọc sách giống như “ làm được cuộc trường chinh vạn dặm”. Việc đọc sách nhằm nâng cao nhận thức, bồi dưỡng trí tuệ, phát triển tâm hồn, tình cảm… để lớn lên, thành công trong cuộc sống vốn là ý niệm trừu tượng,trở nên cụ thể, dễ hiểu, hấp dẫn. Những khó khăn, thiên hướng sai lệch dễ mắc phải của việc đọc sách trong tình trạng hiện nay. Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, dễ sa vào lối ăn tươi, nuốt sống. Để chứng minh cho cái hại này, tác giả đã so sánh cách đọc sách của người xưa và học giả ngày nay. Đó là đọc kỹ, nghiền ngẫm, đọc ít mà tinh còn hơn đọc nhiều mà rối; còn lối đọc của ngày nay không chỉ vô bổ mà còn lãng phí thời gian công sức, thậm chí còn có hại. Cách so sánh đọc sách với ăn uống vô tội vạ đã đem đến cho lời bàn thật trí lí sâu sắc. Sách nhiều khiến người ta khó chọn lựa, dẫn đến lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn sách không có ích. Để chỉ ra cái hại thứ hai, tác giả đã có so sánh rất đặc biệt – so sánh việc đọc sách với việc đánh trận, làm tự tiêu hao lực lượng của mình. Đây là cách so sánh khá mới mà vẫn quen thuộc và lí thú. Bằng những so sánh cụ thể, xác thực, tác giả vừa chỉ ra những nguy hại do lối đọc sách sai lệch; vừa phân tích, lí giải những nguy hại đó một cách thuyết phục. Bàn về phương pháp chọn sách và đọc sách. Chọn sách để đọc là việc làm rất quan trọng. Chọn cho tinh, không cốt lấy nhiều. Tìm đọc những cuốn sách thật sự có giá trị và có ích cho bản thân. Chọn sách phải có mục đích, có định hướng rõ ràng, không nhất thời tùy hứng. Chọn sách nên hướng vào hai loại: sách kiến thức phổ thông, sách kiến thức chuyên sâu. Phương pháp đọc sách quyết định hiệu quả việc đọc sách của chúng ta. Phải đọc cho kỹ, đọc đi, đọc lại nhiều lần cho đến thuộc lòng. Đọc với sự say mê, ngẫm nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích lũy và kiên định mục đích. Đọc có kế hoạch, hệ thống, không đọc tràn lan. Đọc về kiến thức phổ thông và kiến thức chuyên sâu. Đọc sách không chỉ là việc tích lũy tri thức mà còn là việc rèn luyện tư cách, chuyện học làm người, rèn đức tính kiên trì, nhẫn nại. Để nêu bật việc đọc sách hời hợt, tác giả so sánh với việc cưỡi ngựa qua chợ như “trọc phú khoe của”… Cách đọc ấy thể hiện phẩm chất tầm thường, thấp kém… Có nhiều cách để tiếp cận, tiếp nhận tri thức nhưng dọc sách vẫn là con đường quan trọng nhất. Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn, sự chuẩn bị cho cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, phát triển thế giới mới. Kết bài: Vấn đề Bàn về đọc sách không có gì là mới. Đã có nhiều nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ… nói về đọc sách và kinh nghiệm đọc sách. Nhưng cách viết nhẹ nhàng, lí lẽ xác đáng, cách lập luận chặt chẽ của Chu Quang Tiềm có sức thuyết phục sâu sắc. Biết cách đọc sách để xây dựng học vấn là những ý kiến gợi mở cách đọc sách, cách tự học, cách suy nghĩ cho mỗi chúng ta. Đó là bài học, là lời khuyên chí lí, chân thành. Một nét đặc sắc trong bài Bàn về đọc sách là tác giả đã sử dụng khá hóm hỉnh một số so sánh khi nói về phương pháp đọc sách, làm cho lí lẽ thêm phần gợi cảm, thấm thía.
