Đề bài : Phân tích tâm trạng của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường qua truyện ngắn "Tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh Bài làm: Thanh Tịnh sinh năm 1911 tại xóm Gia Lạc, ngoại ô thành phố Huế. Ông là một nhà văn, nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam thời kỳ kháng chiến. Những tác phẩm nổi tiếng của ông phải kể đến như Hận chiến trường, Quê mẹ, Chị và em, Đi từ giữa mùa sen….Sáng tác của ông mang tính sáng tạo và có hình thức diễn tả sâu sắc. Trong đó, truyện ngắn “ Tôi đi học” là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện rõ diễn biến tâm lý của nhân vật “ tôi”, khi được mẹ đưa đến trường vào ngày đầu tiên của năm học mới. Buổi tựu trường của nhân vật “ tôi” diễn ra vào “ một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh”. Hôm ấy, chú bé mặc một chiếc áo vải dù đen dài, mang lại cảm giác trang trọng và đứng đắn. Chú được mẹ âu yếm nắm tay nên cảm thấy vô cùng tưng bừng rộn rã. Hai mẹ con đi trên con đường làng thân thuộc dài và hẹp. Chú bé bỗng nhiên cảm thấy lạ, cảm thấy bỡ ngỡ, dường như mọi vật thân thuộc xung quanh cũng như con đường làng đều thay đổi. Và có lẽ sự bỡ ngỡ ấy là bởi “vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”. Có lẽ trong giờ phút ấy, chú bé cảm thấy mình đã lớn khôn, không còn nhỏ bé, tinh nghịch như khi đi chơi lêu lổng ngoài đồng với lũ bạn nữa. Chú bé cảm thấy thèm cảnh mấy cậu học trò bằng tuổi “ quần áo tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem”. Trên tay chú bé chỉ cầm có hai quyển vở mới, nhưng vẫn cảm thấy nặng. Ấy vậy mà mấy cậu bạn ôm sách vở nhiều lại còn kèm cả bút thước, chú ngây thơ nghĩ rằng “ chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước. Nghĩ vậy nhưng ý nghĩ đó chỉ thoáng qua trong tâm trí của nhân vật “ tôi” một cách nhẹ nhàng “ như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi”. Rồi khi đến cổng trường, đứng trước ngôi trường mình sắp bước vào, nhân vật “ tôi” càng hồi hộp. Chú bé bỡ ngỡ khi nhìn thấy cảnh đông vui đầy đặc cả người trước sân trường, ai cũng áo quần sạch sẽ, vui tươi sáng sủa. Chú đã từng được thấy ngôi trường khi đi bẫy chim quyên, nhưng khi đó chỉ cảm thấy ngôi trường xa lạ, cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng. Nhưng ngày hôm nay, chú bé lại cảm thấy ngôi trường mình đang nhìn thấy vừa xinh xắn oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp. Tự nhiên chú lại đâm ra lo sợ vẩn vơ khi đứng giữa sân trường, có lẽ đây là tâm lý bình thường của mỗi đứa trẻ khi bước vào ngày đầu tiên đi học của cuộc đời. Chú bé “ bỡ ngỡ đứng nép bên người thân; đi từng bước nhẹ, như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ.” Đến lúc này, chú cảm thấy ngày càng hồi hộp, khi nghe tiếng trống trường thúc vang dội. Chú thấy mình chơ vơ, chân không đi được như bị một sức mạnh kéo dìu lại, cứ dềnh dàng mãi. Chắc hẳn chú cũng như những cô cậu học trò khác, run run theo nhịp bước rôn ràng trong các lớp vào buổi đầu khai trường. Đến khi nghe ông đốc đọc tên từng người, nhân vật “ tôi” hồi hộp xúc động tưởng như quả tim ngừng đập, giật mình lúng túng, quên cả mẹ đang đứng đằng sau mình. Nhiều cô cậu học trò ôm mặt khóc, chú cũng dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc theo, mặc cho bàn tay của mẹ nhẹ vuốt mái tóc, chú vẫn cảm thấy cô đơn, loi khi bước vào lớp. Cũng có thể vì “ chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này.” Khi được ngồi vào trong lớp, chú bé cảm thấy “ một mùi hương lạ xông lên”. Những hình treo trên tường khiến chú “ thấy lạ và hay hay.” Bàn ghế xung quanh được chú tạm nhận “ vật riêng của mình”. Người bạn bên cạnh không cảm giác xa lạ mà “ quyến luyến tự nhiên”. Khi chú lầm nhẩm đánh vần bài viết tập “ Tôi đi học”, tiếng phấn viết bảng của thầy giáo đã đưa chú về với thực tại. Quả thật, nhà văn Thanh Tịnh đã miêu tả diễn biến tâm lý của nhân vật “ tôi” một cách vô cùng xuất sắc. Từ tâm trạng hồi hộp, bỡ ngỡ trong buổi sớm mai trên con đường làng, đến lúc bước vào sân trường và khi được đưa vào lớp đều vô cùng chân thật và sống động. Có lẽ không chỉ với nhân vật “ tôi” mà với tất cả chúng ta, ngày tựu trường đầu tiên là một kỷ niệm không thể nào quên, đến độ “ hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bang bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường”.
