Phân tích ý nghĩa và giá trị truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long Mở bài: Nguyễn Thành Long là cây bút chuyên viết về truyện ngắn và ký. Nét đặc sắc trong truyện ngắn của ông là luôn tạo được hình tượng đẹp, ngôn ngữ giàu chất thơ, trong trẻo, nhẹ nhàng. Lặng lẽ Sa Pa là tác phẩm thành công nhất của Nguyễn Thành Long trong cuộc vận động viết về đời sống xây dựng và kiến thiết đất nước của nhân dân miền Bắc sau giải phóng. Thân bài: Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là kết quả của chuyến đi lên Lào Cai mùa hè năm 1970. Qua hình ảnh nhân vật anh thanh niên làm khí tượng thủy văn kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh cao Yên Sơn, nhà văn đã ca ngợi những con người lao động thầm lặng cống hiến cho đất nước. Không quá khoa trương, Nguyễn Thành Long nhẹ nhàng để cho nhân vật anh thanh niên hiện dần lên qua lời kể của bác lái xe, người đã gặp gỡ anh nhiều lần, với đoàn khách. Từ lời kể của bác lái xe, các vị khách bước đầu hình dung về chàng trai thú vị ấy. Thật không ngờ, bác lái xe nhiệt tình còn dẫn đoàn khách gặp gỡ anh thanh niên. Cuộc gặp gỡ tình cờ trên đỉnh Yên Sơn đã để lại trong lòng mọi người biết bao tình cảm tốt đẹp về anh thanh niên, về những con người đang thầm lặng cống hiến cho đất nước bằng đôi tay lao động và sự hi sinh của mình trên mọi miền đất nước. Trước hết, anh thanh niên hiện len với những suy nghĩ đẹp giản dị mà sâu sắc của anh về công việc mà anh gắn bó. Một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, quanh năm chỉ “bốn bề cây cỏ” và núi rừng SaPa. Công việc của anh là “đo gió, đo mưa, đo nắng, đo chấn động mặt đất” nhằm phục vụ sản xuất, phục vụ chiến tranh. Công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao. Anh đã vượt qua hoàn cảnh bằng lòng yêu nghề. Anh thấy được ý nghĩa cao quí của cồn việc thầm lặng. Khi kể về công việc, không tô đậm cái gian khổ mà lại nhấn mạnh niềm hạnh phúc khi công việc của mình gắn bó với cuộc sống sôi động dưới xuôi. Anh suy nghĩ: “khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi làm một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với công việc của bao anh em đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn chết mất”. Công việc là niềm vui, là người bạn của anh. Anh quan niệm về hạnh phúc thật giản dị nhưng hết sức cao đẹp. Đó là được lao động, được cống hiến hết mình cho đất nước. Anh thường nghĩ mình sinh ra làm gì? Mình đẻ ở đâu? Mình vì ai mà làm việc?… Công việc của anh là câu trả lời cho những câu hỏi đó. Chính công việc đã làm cho anh được hạnh phúc. Dù đang sống một mình, nhưng anh tự hiểu mình cùng bao người khác làm việc, làm việc vì con người, vì cuộc sống, nên không còn thấy cô đơn. Âm thầm, anh đã gửi những thông số kỹ thuật chính xác về đài để góp phần dự báo thời tiết. Nhờ những con số đấy là mùa màng miền Bắc thuận lợi hơn. Đặc biệt anh thật sự hạnh phúc khi chiến công bộ đội biên phòng bắn rơi máy bay Mỹ tại Cầu Hàm Rồng có sự góp phần nhỏ bé của mình. Anh là người có ý chí, nghị lực, tinh thần tự giác cao trong công việc. Công việc của anh là làm bạn với rừng xanh, mây trắng, gió tuyết, sương rơi để đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo trấn động mặt đất. Công việc ấy tuy đơn giản, tẻ nhạt nhưng anh phải làm việc trong những giờ giấc khó chịu. Có những đêm mưa tuyết và gió lạnh “nghe tiếng chuông báo thức reo, chỉ muốn đưa tay tắt đi”. Nhưng anh đã vùng dậy, chiến thắng chính bản thân mình để gửi về đài những con số chính xác. Anh là tấm gương về ý thức trách nhiệm, sự tự giác và tính kỷ luật lao động cao. Làm việc độc lập không ngừoi kiểm tra, anh đã chiến thắng chính bản thân. Một mình anh âm thầm lập chiến công về ý chí và nghị lực. Sự cơi mở, chân thành thể hiện trong tình thân của anh đối với bác lái xe. Anh đào củ tam thất làm quà cho vợ bác lái xe vừa ốm dậy. Anh vui mừng đến luống cuống khi tiếp đón những ngừoi khách quí. Anh chân thành bộc lộ niềm vui một cách hồn nhiên, thành thật đến cảm động. “Anh nói to những điều lẽ ra người ta chỉ nghĩ”. Anh đếm từng phút vì sợ mất hết 30′ gặp gỡ quí báu: ” trời ơi chỉ còn có 5 phút”. Khi chia tay, anh xúc động đến nổi “phải quay mặt đi, không dám tiễn khách ra xe dù chưa đến giờ “ốp”. Anh còn là người khiêm tốn và thành thực. Anh tự nhận thấy công việc và sự đóng góp của mình vô cùng bé nhỏ. Khi ngừoi hoạ sĩ vẽ chân dung anh, anh nói: “không, bác đừng vẽ cháu. Để cháu giới thiệu cho bác những ngừoi xứng đáng hơn cháu rất nhiều”. Anh kể về ông kĩ sư vườn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét, ngừoi thanh niên trên đỉnh Pan- xi – phăng,… Anh kể về họ với tất cả sự say mê hào hứng và lòng cảm phục, chân thành. Mỗi suy nghĩ của anh đều thấm đẫm tình yêu con người, cuộc sống, mến yêu và tự hào với mảnh đất mà mình đang sống. Kết bài: Nguyễn Thành Long đã rất thành công khi xây dựng cốt truyện đơn giản, xoay quanh một tình huốngkhông có gì gây cấn nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc. Từ câu chuyện về anh thanh niên, ta còn biết được nhiều câu chuyện của bao người khác, sự nảy nỏ tình cảm mới trong lòng các vị khác. Ý nghĩa câu chuyện có sức lan tỏa mãnh liệt không chỉ đối với đoàn khách mà cả trong lòng người đọc. Cách xây dựng nhân vật chân dung, nhân vật được ghi lại được đánh giá qua những cảm nhận trực tiếp nhưng không hề nhạt nhòa bởi được khắc họa qua nhiều điểm nhìn và miêu tả tinh tế. Ngôn ngữ giản dị, có kết hợp giữa yếu tố trữ tình, nghị luận và tự sự, đi sâu vào đọc thoại nội tâm của nhân vật (ông họa sĩ) đã tạo nên sức cuốn hút và độ trầm sâu của tác phẩm này.
