Tóm tắt lý thuyết 1. Khái niệm virut: a. Khái niệm virut Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, có kích thước siêu nhỏ. Đặc điểm cơ bản của virut: Kích thước siêu nhỏ, chỉ quan sát được dưới kính hiển vi điện tử. Cấu tạo rất đơn giản, chỉ chứa một loại axit nuclêic là ADN hay ARN. Kí sinh nội bào bắt buộc. Ví dụ: hình ảnh virut H1N1 dưới kính hiển vi điện tử b. Phân loại virut: Dựa vào Axitnucleic: Virut được chia làm: Virut ADN. VD: virut đậu mùa, virut viêm gan B, virut Hecpet... Virut ARN. VD: virut cúm, virut viêm não Nhật Bản, HIV… Dựa vào cấu trúc vỏ capsit: gồm virut có vỏ và virut không có vỏ. Dựa vào hình dạng: gồm virut xoắn, virut khối, virut hỗn hợp. Dựa vào vật chủ: virut động vật, thực vật và virut vi sinh vật. 2. Cấu tạo của virut Cấu tạo đơn giản gồm 2 thành phần: Lõi Axit nucleic: Cấu tạo: Chỉ gồm 1 ADN hoặc 1 ARN chuỗi đơn hoặc chuỗi kép. Chức năng: Hệ gen giúp virut nhân lên, tổng hợp thành phần cấu tạo đặc trưng của nó trong tế bào chủ. Vỏ bọc prôtêin (capsit): Cấu tạo từ các đơn vị prôtein gọi là capsôme. Chức năng: Bảo vệ virut. Một số virut có thêm vỏ ngoài. Cấu tạo vỏ ngoài là lớp kép lipit và prôtêin. Mặt vỏ ngoài có các gai glicôprôtein làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virut bám lên bề mặt tế bào. Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần. 3. Hình thái của virut Dựa vào cách sắp xếp của các capsome người ta chia virut thành 3 dạng: Cấu trúc xoắn: capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic. Có hình que, hình sợi, hình cầu… VD: Virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại, virut cúm, sởi… Cấu trúc khối: capsôme sắp xếp theo hình khối đa diệngồm 20 mặt tam giác đều VD: Virut bại liệt Cấu trúc hổn hợp: Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn. VD: Phagơ Bài tập minh họa Ví dụ: So sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn? Gợi ý trả lời:
