Tóm tắt lý thuyết 1. Giâm cành Hình 1: Giâm cành A- Đoạn cành Lan hồ điệp được cắm xuống đất ẩm B- Đoạn cành Lan hồ điệp đó sau một thời gian Đoạn cành có đủ mắt, đủ chồi đem cắm xuống đất ẩm, sau một thời gian sẽ có hiện tượng từ các mắt sẽ mọc ra rễ và mầm non mới, từ đó có thể phát triển thành cây mới. Giâm cành là cắt một đoạn cành có đủ mắt, chồi cắm xuống đất ẩm cho cành đó bén rễ, phát triển thành cây mới. Một số cây được trồng bằng cách giâm cành: khoai lang, rau muống, sắn, dâu tằm, mía, rau ngót… Cành của những cây này có khả năng ra rễ phụ rất nhanh nên có thể trồng bằng cách giâm cành. 2. Chiết cành Hình 2: Cách chiết cành 1- Lột một đoạn vỏ 2- Làm bầu đất Hình 3: Chiết cành đã ra rễ 1- Cành mới ra rễ 2- Cắt cành đã ra rễ đem trồng xuống đất Chiết cành là làm cho cành ra rễ ngay trên cây rồi mới cắt đem trồng thành cây mới. Rễ chỉ có thể mọc ra từ mép vỏ phía trên của vết cắt vì khoanh vỏ đã cắt bỏ gồm cả mạch rây của cành đó, chất hữu cơ do lá chế tạo ở phần trên không thể chuyển qua mạch rây đã bị cắt xuống dưới, nên tích lại ở đó. Do có độ ẩm của bầu đất bao quanh đã tạo điều kiện cho rễ hình thành ở đó. Những cây thường được trồng bằng cách chiết cành: cam, chanh, bưởi, na, hồng, nhãn, vải, cà phê…. Những cây này thường không được trồng bằng cách giâm cành vì chúng rất chậm ra rễ phụ nên nếu giâm xuống đất cành dễ bị chết. 3. Ghép cây Hình 4: Ghép cây 1- Rạch vỏ gốc ghép 2- Cắt lấy mắt ghép 3- Luồn mắt ghép vào vết rạch 4- Buộc dây để giữ mắt ghép Ghép cây là dùng một bộ phận sinh dưỡng ( mắt ghép, chồi ghép, cành ghép) của một cây gắn vào một cây khác (gốc ghép) cho tiếp tục phát triển. Ví dụ: hoa hồng, hồng… 4. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm Hình 5: Các giai đoạn nhân giống vô tính trong ống nghiệm Lấy một phần rất nhỏ của mô phân sinh ở cây, nuôi trong ống nghiệm có môi trường dinh dưỡng đặc vô trùng để tạo thành một mô non có thể chia nhỏ và tái sinh nhiều lần liên tiếp. Sau đó dùng chất kích thích thực vật làm các mô non này phân hoá thành vô số cây con có đủ mọi đặc tính của cây gốc ban đầu. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm là cách nhân giống cây nhanh nhất và tiết kiệm nhất, vì từ một mảnh nhỏ của một loại mô bất kì của cây thực hiện kĩ thuật nhân giống trong một thời gian ngắn là có thể tạo ra vô số cây giống cung cấp cho sản xuất. Bằng phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm, chỉ trong 8 tháng từ một củ khoai tây, người ta có thể thu được 2000 triệu cây khoai tây con, đủ giống để trồng trên 40 ha đất. Bài tập minh họa Bài 1: Thế nào là giâm cành , chiết cành, ghép cây? Hướng dẫn: Giâm cành là cắt một đoạn cành có đủ mắt, chồi cắm xuống đất ẩm cho cành đó bén rễ phát triển thành cây mới. Chiết cành là làm cho cành ra rễ ngay trên cây rồi mới cắt đem trồng thành cây mới. Ghép cây là dùng một bộ phận sinh dưỡng ( mắt ghép, chồi ghép, cành ghép) của một cây gắn vào một cây khác (gốc ghép) cho tiếp tục phát triển. Bài 2: Chiết cành khác với giâm cành ở điểm nào? Hướng dẫn: BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: Trang 91 - sgk Sinh học 6 Tại sao cành giâm phải có đủ mắt, chồi? Hướng dẫn giải: Câu 1: Sau khi cắm cành có đủ mắt, chồi xuống đất ẩm từ các mắt sẽ mọc ra rễ mới. Tiếp đó các mầm non sẽ mọc lên từ chồi và để phát triển thành cây mới. Câu 2: Trang 91 - sgk Sinh học 6 Chiết cành khác với giâm cành ở điểm nào? Người ta thường chiết cành với những loại cây nào? Hướng dẫn giải: Câu 2: Giâm cành là rễ được hình thành sau khi cắm xuống đất. Chiết cành là rễ đã hình thành trên cây mẹ trước khi trồng. Người ta thường chiết cành với những loại cây thân gỗ chậm mọc rễ phụ. Những cây ăn quả thường hay được chiết cành: Cây quýt, cây cam , cây bưởi, cây vải, cây nhãn, cây ổi, cây hồng xiêm. Câu 3: Trang 91 - sgk Sinh học 6 Hãy cho một vài ví dụ về ghép cây thường được nhân dân ta thực hiện trong trồng trọt. Hướng dẫn giải: Câu 3: Ghép cây là đem cành hay mắt của cây này ghép lên cây khác cho chúng tiếp tục phát triển. Nhân dân ta thường áp dụng phương pháp này để ghép loại cây này với loại cây khác (như cam với bưởi) hoặc ghép những cây trong cùng một loài với nhau (như táo với táo). Câu 4: Trang 91 - sgk Sinh học 6 Cách nhân giống nào nhanh nhất và tiết kiệm cây giống nhất? Vì sao? Hướng dẫn giải: Nhân giống vô tính trong ống nghiệm là cách nhân giống tiết kiệm và rẻ tiền nhất bởi vì kĩ thuật này có ưu điểm lớn: Đòi hỏi nguồn nguyên liệu rất dễ kiếm, rẻ tiền: một mảnh nhỏ của một loại mô bất kì của cây mẹ. Đạt hiệu quả rất cao: trong một thời gian ngắn có thể tạo ra một số lượng rất lớn (hàng vạn đến hàng triệu) cây con làm giống.
