Thuyết minh: Cây đàn ghita Mở bài: Cây đàn Ghi-ta là một nhạc cụ phổ biến trên khắp thế giới. Ở Việt Nam, đàn Ghi-ta xuất hiện vào khoàng thế ki 19. Từ đó đến nay, Ghi-ta đã có những ước phát triển mạnh mẽ, trở thành nhạc cụ không thể thiếu trong các ban nhạc hôi và đời sống con người bình dân. Thân bài: * Nguồn gốc: Ra đời cách nay khoảng 5000 năm, đàn ghi ta đã không ngừng phát triển và ngày càng trở nên gần gũi với nhân dân khắp thế giới. Đàn ghi ta là một loại nhạc cụ có phím và dây, thường được dùng để đệm hát, hòa tấu hoặc độc tấu. Đàn ghi ta trong tiếng pháp là guitare, còn được biết đến với cái tên Tây Ban Cầm bởi do người Tây Ban Nha cải tiến và phát triển rộng rãi nhất. Ghita bắt nguồn từ chữ Cithara. Có lẽ ý tưởng ban đầu bắt nguồn từ thanh âm của chiếc dây cung. Từ những tiếng bật với nhiều cung âm khác nhau, người ta đã nghĩ đến việc làm ra một chiếc đàn dây như ghi ta. Đến thế kỉ 15, chiếc đàn ghi ta đã khá hoàn thiện. Nhưng phải đến thế kỉ 19, từ những cải biến của nhạc công ví đại Jurado, cây đàn ghi ta mới thực sự trở thành nhạc cụ phổ biến, tiện lợi và hoàn hảo như ngày nay. Có thể nói cho đến ngày nay khó ai có thể vượt qua sự mẫu mực về thanh âm và hình dáng của cây đàn của ông. * Phân loại: Từ lúc mới ra đời cho đến ngày nay, cây đàn ghi ta đã có những bước tiến đáng kể. Tùy thuộc vào sở thích hay cách chơi đàn của từng khu vực, người ta đã sáng tạo ra rất nhiều loại đàn ghi ta khác nhau: Xét về cấu tạo có: đàn ghi ta phím lõm, ghi ta điện, ghi ta hai cần, ghi ta thùng, ghi ta Hawai, ghi ta 4 dây, ghi ta 12 dây,… * Cấu tạo: Cây đàn ghi ta có cấu tạo khá đơn giản bao gồm 4 phần cơ bản: bộ dây, cần phiếm, bộ điều chỉnh dây và thùng. Ngoài ra, một vài loại đàn ghi ta khác còn có các phần phụ như: bộ phận cắm điện, bộ phận tăng âm, dây đeo,… Mỗi cây đàn ghi ta thường có 6 dây căn bản. Đôi khi cũng có loại 4 dây hoặc 12 dây. Dây đàn được làm bằng kim loại mỏng, có âm vực cao để thoát âm khi gãy. Dây đàn còn được làm bằng nhựa, sợi cacbon hoặc sợi tự nhiên. Đây đàn có loại lơn, nhỏ tùy theo vị trí của nó trên cây đàn. Dây nhỏ có âm vực cao, dây lớn có âm vực thấp hơn. Do liên tục bị tác động lực, dây dàn dễ bị dãn hoặc đút. Bởi thế, để có âm thanh chính xác phải thường xuyên điều chỉnh hoặc thay dây. Bộ cần phím là bộ phận điều chỉnh âm trên cây đàn. Cần phím bao gồm: đầu đàn, lược đàn, bộ trục lên dây, dấu ngăn mặt phím, bộ phận cảm ứng âm, lưng ngựa, bàn phím âm. Bộ cần phím giúp người chơi điều chỉnh âm thanh dây đàn như mong muốn. Dựa trên tầng số phát âm của dây đàn, bàn phím được chia làm nhiều cung, bậc khác nhau. Bộ cần phím cồn giúp người chơi giữ cây đàn đúng tư thế, thuận lợi khi biểu diễn. Bộ điều chỉnh là những nút vặn (thường là 6 nút vặn tương ứng với 6 dây đàn) được gắn trên đầu cần phím. Bộ điều chỉnh được làm bằng kim loại hoặc gỗ, gắn kết với dây. Bộ điều chỉnh giúp người chơi điều chỉnh độ căng của dây để phát ra âm vực chuẩn. Nhờ các ren giữ và khớp, bộ điều chỉnh không bị tuôn bật trở lại khi lên dây cho cây đàn. Thùng đàn có tác dụng cộng hưởng và khuếch đại âm thanh. Khi ta gãi dây đàn lập tức làm cho dây rung động phát ra âm thanh, thùng đàn sẽ cộng hưởng với tần số rung động của dây đàn., làm cho lớp khí quanh mặt đàn dao động như tai ta nghe được. Tùy theo tầng số dao động của dây đàn mà tai ta nghe được các âm thanh trầm bổng khác nhau. * Vai trò cây đàn ghi ta trong đời sống: Đàn ghi ta vốn là sáng tạo độc đáo của người bình dân. Nó được sử dụng rộng rãi nhất trong các loại nhạc cụ bởi tính đơn giản và tiện lợi của nó. Tiếng đàn nhộn nhiệp, phóng khoáng hòa lẫn trong những bước dậm nhảy, từ lâu đàn ghi ta đã tạo nên cuộc sống bình dị, tươi vui của người nông dân hồn hậu. Đó cũng là tiền đề đầu tiên tạo nên dòng nhạc flamenco vô cùng quyến rũ, đặc trưng của người Tay Ban Nha sau này. Đến thế kỉ 20, cây đàn ghi ta 6 dây thực sự đã tạo nguồn cảm hứng lớn cho các nhà sáng tạo. Cây đàn ghi ta phát triển mạnh mẽ và rẽ hướng sang lĩnh vực mới như Rock, Jazz, với cách chơi táo bạo, biểu lộ những cảm xúc hào hứng, mãnh liệt nhất của con người. Rất nhiều tên tuổi vĩ đại gắn với tiếng đàn ghi ta đáng để nhân loại ngưỡng mộ như: Ferdinando Carulli, Fernando Sor, Mauro Giuliani, Matteo Carcassi và đặc biệt là Francisco Tarrega đã góp phần đưa tiếng đàn ghi ta trở lại đời sống âm nhạc hàn lâm với đầy đủ sức quyến rũ của nó. * Cây đàn ghita ở Việt Nam: Cây đàn ghi ta theo chân các cố đạo sĩ truyền giáo vào Việt Nam khoảng từ đầu thế kỉ 19. Nhưng phải đến đầu thế kỉ 20, mới bắt đầu xuất hiện người Việt Nam chơi đàn chuyên nghiệp.Sự chậm trễ này một phần do tính bảo thủ của nền văn hóa, một phần do tính phóng khoáng của tiếng đàn chưa được chấp nhận trong đời sống tinh thân của đông đảo người Việt Nam lúc bấy giờ. Những người chơi đàn ghi ta đầu tiên chính là các nghệ sx cải lương. Nhận thấy tiếng đàn phù hợp với kiểu trình diễn, họ đã tạo ra cây đàn ghi ta phím lõm, bổ sung vào hệ thống nhạc cụ cải lương. Trước năm 1945, cây đàn ghi ta phím lõm từng bước chinh phục người nghe qua bàn tay tài hoa của các nghệ sĩ Nam Bộ như: Tư Chơi, Ba Kéo, Chín Hòa, Phùng BÁ, Năm Phỉ, Văn Vĩ,… Phong trào chơi ghi ta từ đây nổi lên khắp nơi, đặc biêt là với trí thức, học sinh ,sinh viên và nhiều người yêu âm nhạc. Bên cạnh dòng nhạc cổ điển, kiểu chơi ghi ta mới cũng phát triển rầm rộ. Chiếc đàn ghi ta do người Việt Nam chế tạo cũng ra đời trong giai đoạn này. Nhiều người đã tỏ ra say mê trước sức thu hút của nó. Nhiều cơ sở sản xuất ra đời. Nhiều nghệ nhân với óc sáng tạo tuyệt vời đã tạo ra những cây ghi ta phù hợp với lối chơi nhạc của dân tộc, quyết tâm sống chết với nghề. Do hoàn cảnh chiến tranh chia cách, cách chơi và quan điểm ở hai miền Bắc, Nam phát có phần khác nhau. Tuy nhiên, khi hòa bình lập lại, các nghệ sĩ đã tìm được tiengs nói chung, đua trình độ chơi đàn ghi ta của nước ta phát triển rực rỡ, gặt hái được nhiều thành công trong các cuộc thi ghi ta quốc tế. Kết bài: Ngày nay, ghi ta là một nhạc cụ không thể thiếu trong các đại nhạc hộ hòa tấu và trong đời sống nhân dân khắp thế giới. Có thể nói, cây đàn ghi ta đã chuyển tải được đời sống tinh thần của con người, giúp nhân dân khắp thế giới, không phân biệt chủng tộc, ngôn ngữ, tín ngưỡng tìm được một tiếng nói chung sâu sắc nhất.
