Tìm hiểu Chiến thắng Mtao Mxây (trích sử thi Đăm Săn) I. Tiểu dẫn – Sử thi dân gian Việt Nam có hai loại: Sử thi thần thoại và sử thi anh hùng. Sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê Đê là sử thi anh hùng tiêu biểu . – Tóm tắt sử thi Đăm Săn: (SGK) – Giá trị tác phẩm: Xây dựng hình ảnh người anh hùng Đăm Săn từ đó thể hiện hình ảnh cộng đồng thị tộc Ê Đê trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động. II. Đọc -hiểu 1. Xuất xứ của đoạn trích. – Đoạn trích được trích trong hồi thứ 5 của sử thi Đăm Săn – Đăm Săn đánh Mtao Mxây cứu vợ về. 2. Phân tích: a. Cuộc chiến giữa hai tù trưởng: – Tuyên chiến: – Vào cuộc chiến – Kết quả: giết chết MM – Nghệ thuật: + Đối lập (MM kém cỏi, hèn nhát >< ĐS dũng mãnh, tự tin, quyết liệt) + miêu tả phóng đại: ~MM: rung khiên múa, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô; bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông; Vung dao chém nhưng chỉ trúng chão cột trâu ~ Đăm Săn: Rung khiên múa, một lần xốc tới vượt một đồi tranh, một lần xốc tới nữa, vượt một đồi lồ ô… Chạy vun vút qua phía Đông, phía Tây… Múa trên cao như gió bão, múa dưới thấp như gió lốc… Đăm Săn được miêu tả với sức mạnh phi thường, với tài năng xuất chúng. Cuộc chiến của ĐS mang tính chính nghĩa hợp với ý trời => Ngợi ca người anh hùng. b. Đăm Săn với cộng đồng thị tộc: Ba lần đối thoại của Đăm Săn với dân làng thể hiện: – Sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi và khát vọng của cá nhân với cộng đồng. – Sự yêu mến, tuân phục của cộng đồng với người anh hùng. – Thái độ trân trọng với chiến thắng của Đăm Săn. c. Mừng chiến thắng: – Lễ cúng thần linh, tổ tiên: + Tạ ơn + cầu sức khỏe + cầu bình an + cầu thịnh vượng => Tuy kể về chiến tranh nhưng lòng vẫn hướng về cuộc sống no đủ, thịnh vượng giàu có; sự đoàn kết thống nhất và lớn mạnh của cộng đồng người. – Hình ảnh ĐS trong lễ mừng chiến thắng: + Tổ chức tiệc linh đình suốt mùa khô + mời tất cả dân làng, tôi tớ và tù trưởng các vùng + ĐS ăn uống, trò chuyện với tất cả mọi người => thân thiện, cởi mở (Cả 1 vùng nhão ra như nước… inh ỏi suốt ngày đêm) + Ngoại hình: Ngực quấn chéo….tiếng tăm lừng lẫy… từ trong bụng mẹ => vẻ đẹp kì vĩ, lồng lộng của người anh hùng chiến trận – Nghệ thuật: miêu tả, so sánh, cường điệu III. Tổng kết: Với ngôn ngữ trang trọng giàu hình ảnh, nhịp điệu; với phép so sánh và phóng đại được sử dụng có hiệu quả cao đoạn trích đã khắc họa sinh động nhân vật người anh hùng Đăm Săn trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với cuộc sống bình yên của thị tộc. Vẻ đẹp của nhân vật sử thi.
