Tổng hợp lý thuyết chuyên đề Độ lệch pha của hai điểm trên phương truyền sóng và bài tập rèn luyện

  1. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
  2. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Cho sóng cơ học có bước sóng \(\lambda=2cm\), truyền đi theo một phương qua hai điểm M và N cách nhau 50 cm. Hỏi trong khoảng giữa M, N có bao nhiêu điểm ngược pha với điểm M?
    • có 25 điểm.
    • có 27 điểm.
    • có 26 điểm.
    • có 24 điểm.
    Hướng dẫn giải:

    Độ lệch pha giữa hai điểm cách nhau một khoảng x là
    \(\triangle \varphi = 2\pi \frac{x}{\lambda}\)
    Hai điểm này ngược pha tức là
    \(2\pi \frac{x}{\lambda} = (2k+1)\pi\)=> \(x = \frac{(2k+1)\lambda}{2}\)
    Số điểm dao động ngược pha với điểm M trong khoảng MN chính là số giá trị k thỏa mãn
    \(0 < x = \frac{(2k+1)\lambda}{2} < MN.\)
    \(=> 0 < k < \frac{2MN.}{2\lambda}-\frac{1}{2}\)
    \(=> 0 < k < 24,5.\\ => k = 1,2,...24.\)
    Vậy có 24 điểm dao động ngược pha với điểm M.
     
  3. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
  4. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Một dây đàn hồi rất dài có đầu A dao động với tần số f theo phương vuông góc với sợi dây với tốc độ truyền sóng v = 20 m/s. Hỏi tần số f phải có giá trị nào để một điểm M trên dây và cách A một đoạn 1m luôn luôn dao động cùng pha với A. Cho biết tần số f thỏa mãn\(20 Hz \leq f \leq 45 Hz\)
    • 10 Hz hoặc 30 Hz.
    • 20 Hz hoặc 40 Hz.
    • 25 Hz hoặc 45 Hz.
    • 30 Hz hoặc 50 Hz.
    Hướng dẫn giải:

    Điểm M dao động cùng pha với A khi \(\varphi_A-\varphi_M=k2\pi \Rightarrow 2\pi.\frac{d}{\lambda}=k2\pi \Rightarrow \lambda = \frac{d}{k} \Rightarrow f = \frac{v.k}{d}. \)
    \(20 Hz \leq f \leq 45 Hz \\ \Rightarrow 20 \leq \frac{v.k}{d}\leq 45 \Rightarrow \frac{20.d}{v} \leq k \leq \frac{45.d}{v} \Rightarrow \frac{20.1}{20} \leq k \leq \frac{45.1}{20} \Rightarrow 1\leq k\leq 2.25 \Rightarrow k =1,2. \)
    \(k =1 \Rightarrow f_1 = \frac{v.k}{d}=\frac{20.1}{1}=20Hz.\\ k=2 \Rightarrow f_2 = \frac{v.k}{d}=\frac{20.2}{1}=40Hz.\\\)
     
  5. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Một sóng cơ học có tần số f = 10 Hz, có vận tốc giới hạn từ 2 m/s đến 3 m/s. Biết hai điểm M và N trên phương truyền sóng cách nhau một khoảng 20 cm luôn dao động vuông pha với nhau. Tính vận tốc truyền sóng.
    • v = 2.76 m/s.
    • v = 2.67 m/s.
    • v = 2.38 m/s.
    • v = 2.83 m/s.
    Hướng dẫn giải:

    Độ lệch pha giữa hai điểm M và N là
    \(\triangle \varphi = 2\pi\frac{d}{\lambda}.\)
    Hai điểm luôn dao động vuông pha
    => \(2\pi \frac{d}{\lambda}= \frac{\pi}{2}+k\pi.\)
    => \(v = \frac{2d}{k+\frac{1}{2}}.f (1)\)
    Thay (1) vào \(2 m/s\leq v \leq 3m/s\) ta thu được
    \(2 \leq \frac{2d}{k+\frac{1}{2}}.f \leq 3\)
    => \( \frac{2df}{3} \leq k+\frac{1}{2} \leq \frac{2df}{2}\)
    => \(0,833 \leq k \leq 1,5. \)
    => \(k =1.\) Thay vào (1) ta thu được \(v \approx 2,67 m/s.\)
     
  6. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Một sóng cơ học có tần số f = 20 Hz và bước sóng có giới hạn từ 20 cm đến 30 cm. Biết hai điểm M và N trên phương truyền sóng cách nhau một khoảng 0.5m luôn dao động đồng pha. Tính vận tốc truyền sóng?
    • v = 3.6 m/s.
    • v = 5.4 m/s.
    • v = 4.6 m/s.
    • v = 5 m/s.
    Hướng dẫn giải:

    Hai điểm dao động đồng pha
    \(\triangle \varphi = 2k\pi\)
    \(=> 2\pi.\frac{d}{\lambda}= 2 k \pi\\ => \lambda = \frac{d}{k}(1).\)
    Ta thay (1) vào \(20.10^{-2} \leq \lambda \leq 30.10^{-2}\) thu được
    \(20.10^{-2} \leq \frac{d}{k} \leq 30.10^{-2}\)
    => \(\frac{d}{30.10^{-2}} \leq k \leq \frac{d}{20.10^{-2}}\)
    => \(1,67 \leq k \leq 2,5.\)
    => \(k =2.\) Thay (1) => \(\lambda = \frac{d}{2}= 0,25m.=> v = \lambda.f = 5m/s.\)
     
  7. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Một sóng cơ học có vận tốc truyền sóng v = 500 cm/s và tần số có giới hạn từ 10 Hz đến 20 Hz. Biết hai điểm M và N trên phương truyền sóng cách nhau một khoảng 0.5 m luôn dao động vuông pha. Tìm bước sóng?
    • 40 cm.
    • 38 cm.
    • 33 cm.
    • 23 cm.
    Hướng dẫn giải:

    Độ lệch pha giữa hai điểm M và N cách nhau d là \(\triangle \varphi = 2\pi \frac{d}{\lambda}\)
    Hai điểm luôn dao động ngược pha => \( 2\pi.\frac{d}{\lambda}= \frac{\pi}{2}+k\pi\)
    => \(f = (\frac{1}{2}+k).\frac{v}{2d}(1)\)
    Mặt khác
    \(10 Hz \leq f \leq 20Hz\\ => 10 \leq (\frac{1}{2}+k)\frac{v}{2d} \leq 20 \\ => 10.\frac{2d}{v}-\frac{1}{2} \leq k \leq 20.\frac{2d}{v}-\frac{1}{2}\)
    Thay \( v = 5m/s,d = 0,5m\)
    \( => 1,5 \leq k \leq 3,5\)
    Mà \(k \in Z => k = 2.\)Thay k = 2 vào (1) ta thu được \(f =12,5Hz.=> \lambda = v/f = 40cm.\)
     
  8. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Cho sóng cơ học có bước sóng \(\lambda=2cm\), truyền đi theo một phương qua hai điểm M và N cách nhau 50 cm. Hỏi trong khoảng giữa M, N có bao nhiêu điểm vuông pha với điểm M?
    • có 50 điểm.
    • có 49 điểm.
    • có 52 điểm.
    • có 51 điểm.
    Hướng dẫn giải:

    Độ lệch pha giữa hai điểm M cách N một khoảng x nằm trên phương truyền sóng là
    \(\triangle \varphi = 2\pi \frac{x}{\lambda}\)
    Hai điểm này vuông pha khi
    \(\triangle \varphi =\frac{\pi}{2}+k\pi => 2\pi \frac{x}{\lambda} = \frac{\pi}{2}+k\pi => x = (\frac{1}{2}+k)\frac{\lambda}{2}.\)
    Số điểm dao động vuông pha với điểm M trong khoảng MN ( là số giá trị k )thỏa mãn điều kiện sau
    \(0\leq x \leq MN \leftrightarrow 0 \leq (k+\frac{1}{2}) \frac{\lambda }{2} \leq MN\\ => 0 \leq k \leq \frac{MN.2}{\lambda}- 0,5 \\ => 0 \leq k \leq 49\\ => k = 0,1,...,49.\)
     
  9. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Trên mặt một chất lỏng, tại O có một nguồn sóng cơ dao động có tần số f = 30Hz. Vận tốc truyền sóng là một giá trị nào đó trong khoảng 1,6m/s < v < 2,9m/s. Biết tại điểm M cách O một khoảng 10cm sóng tại đó luôn dao động ngược pha với dao động tại O. Giá trị của vận tốc đó là
    • 2m/s.
    • 3m/s.
    • 2,4m/s.
    • 1,6m/s.
    Hướng dẫn giải:

    Độ lệch pha giữa điểm M và O là: \(\triangle\varphi=2\pi\frac{OM}{\lambda}=(2k+1)\pi \Rightarrow \lambda = \frac{2.OM}{2k+1} \)
    \(v = \lambda.f \Rightarrow 1.6 \leq \frac{2.OM}{2k+1}.f \leq 2.9 \\ \Rightarrow \frac{2.10.10^{-2}.}{1.6}\geq 2k+1\geq\frac{2.10.10^{-2}.30}{2.9}\\ \Rightarrow3.75 \geq 2k+1\geq 2.069 \\ \Rightarrow0.534 \leq k \leq 1.375 \\\Rightarrow k = 1.\)
    \(v=\frac{2.10.10^{-2}.30}{2.1+1}=2m/s.\)
     
  10. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪
    Sóng truyền trên dây với vận tốc 4 m/s tần số sóng thay đổi từ 22 Hz đến 26 Hz. Điểm M cách nguồn một đoạn 28 cm luôn dao động lệch pha vuông góc với nguồn. Bước sóng truyền trên dây là:
    • 160 cm.
    • 1,6 cm.
    • 16 cm.
    • 100 cm.
    Hướng dẫn giải:

    M và nguồn O dao động vuông pha => \(\triangle\varphi_{M,O} = 2\pi\frac{OM}{\lambda} = (2k+1)\frac{\pi}{2} \Rightarrow \lambda = \frac{4.OM}{2k+1}.\)
    \(f = \frac{v}{\lambda} =\frac{v.(2k+1)}{4.OM} \)=> \(22 \leq f\leq 26 \Rightarrow22 \leq \frac{v.(2k+1)}{4.OM}\leq 26\)
    \(\Rightarrow \frac{22.4.OM}{v}\leq 2k+1\leq\frac{26.4.OM}{v}\)
    \(\Rightarrow \frac{22.4.28.10^{-2}}{4}\leq 2k+1\leq\frac{26.4.28.10^{-2}}{4}\)
    \( \Rightarrow 2.58\leq k \leq 3.14 \Rightarrow k =3\)
    \(\Rightarrow f = \frac{4.(2.3+1)}{4.28.10^{-2}}=25 Hz \Rightarrow \lambda = \frac{v}{f} = 0.16m = 16cm.\)