A. Lý thuyết I. Điện trường và từ trường Điện trường có các đường sức là đường cong kín gọi là điện trường xoáy. Dòng điện xuất hiện trong khung dây khi từ trường qua nó biến thiên làm xuất hiện một điện trường xoáy. Nếu tại một nơi có một từ trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường xoáy. Xung quanh mỗi dây dẫn mang điện xoay chiều tồn tại một từ trường xoáy. Nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín. Kết luận: Điện trường biến thiên theo thời gian sinh ra từ trường, từ trường biến thiên theo thời gian sinh ra điện trường xoáy II. Điện từ trường – Thuyết điện từ Mắc-xoen 1. Điện từ trường Điện trường biến thiên và từ trường biến thiên liên quan mật thiết với nhau và là hai thành phần của một trường thống nhất gọi là điện từ trường. Nó là một dạng vật chất đặc trưng cho tương tác giữa các hạt mang điện. Trường điện từ cũng do các hạt mang điện sinh ra, và là trường thống nhất của điện trường và từ trường. 2. Thuyết điện từ Măc-xoen Thuyết điện từ của Mắc-xoen là hệ thống 4 phương trình Măc-xoen nêu lên mối quan hệ giữa: Định luật Gauss: Mối liên hệ giữa điện tích và điện trường (điện tích tạo ra điện trường như thế nào) Sự không tồn tại của vật chất từ tích (Khác với điện trường có điện tích). Định luật Ampere: Mối liên hệ giữa dòng điện và từ trường. Định luật Faraday: Mối liên hệ giữa từ trường và điện trường. Các định luật và các phương trình này các em sẽ được học ở cấp học cao hơn. Thuyết điện từ lấy 4 phương trình Măc-xoen làm hạt nhân, khẳng định sự tồn tại của một trường thống nhất đó chính là điện từ trường. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Bài 1 trang 111 - sgk vật lý 12. Phát biểu mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của từ trường và điện trường xoáy. Hướng dẫn: Nếu tại một nơi có từ trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một điện trường xoáy. Bài 2 trang 111 - sgk vật lý 12. Phát biểu mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của điện trường và từ trường. Hướng dẫn: Nếu tại một nơi có sự biến thiên theo thời gian của điện trường thì nơi đó suất hiện từ trường Bài 3 trang 111 - sgk vật lý 12. Điện từ trường là gì? Hướng dẫn: Điện từ trường là một dạng vật chất tồn tại khách quan trong đó từ trường và điện trường cùng tồn tại trong không gian, chúng có thể chuyển hóa lẫn nhau. Bài 4 trang 111 - sgk vật lý 12. Ở đâu xuất hiện điện từ trường? A. Xung quanh một dòng điện đứng yên. B. Xung quanh một dòng điện không đổi C. Xung quanh một ống dây điện D. Xung quanh chỗ có tia lửa điện. Hướng dẫn: Đáp án: D Bài 5 trang 111 - sgk vật lý 12. Hãy chọn câu đúng. Đặt một hộp kín bằng sắt trong điện từ trường. Trong hộp kín sẽ A. Có điện trường B. có từ trường. C. Có điện từ trường. D. Không có các trường nói trên. Hướng dẫn: Đáp án: D Bài 6 trang 111 - sgk vật lý 12. Điểm nào dưới đây không thuộc về nội dung của thuyết điện từ Mắc - xoen? A. Tương tác giữa các điện tích hoặc giữa điện tích với điện trường và từ trường. B. Mối quan hệ giữa điện tích và sự tồn tại của điện trường và từ trường. C. Mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của từ trường và điện trường xoáy D. Mối quan hệ giữa sự biến thiên theo thời gian của điện trường và từ trường. Hướng dẫn: Đáp án: A
