A. Lý thuyết I. Nguyên tắc chung 1. Phải sử dụng sóng điện từ cao tần Sóng dùng để tải thông tin là các sóng mang. 2. Phải biến điệu các sóng mang. Để biến điệu được sóng mang, ta làm như sau: Dùng micro biến dao động âm thành dao động điện có cùng tần số (Sóng âm tần). Dùng một bộ phận khác để “trộn” sóng âm tần với sóng mang. Vậy, biến điệu sóng mang chính là việc trộn lẫn sóng âm tần hoặc thị tần với sóng cao tần. Có nhiều cách để biến điệu như biến điệu biên độ, biến điệu tần số hay biến điệu pha của dao động cao tần. Biến điệu biên độ được mô tả như sau: Chú ý: Bộ phận trộn sóng gọi là mạch biến điệu. 3. Tách sóng Dùng mạch tách sóng âm tầm ra khỏi sóng cao tần để đưa ra loa tại nơi thu. Loa biến dao động điện thành dao động âm có cùng tần số. 4. Khuếch đại Nếu tín hiệu thu được có cường độ nhỏ thì ta phải khuếch đại chúng bằng cách sử dụng mạch khuếch đại. II. Sơ đồ khối của máy phát và máy thu đơn giản 1. Sơ đồ khối của một máy phát đơn giản 2. Sơ đồ khối của một máy thu đơn giản 3. Công dụng của các phần tử trong sơ đồ Micro: Biến dao động âm thành dao động điện có cùng tần số (Sóng âm tần). Mạch phát sóng điện từ cao tần: nguồn tạo sóng mang có tần số lớn. Mạch biến điệu: trộn sóng âm tần với sóng mang. Mạch khuếch đại: Cung cấp thêm năng lượng cho các sóng. Anten: Bức xạ hoặc thu các sóng điện từ trong không gian. Mạch tách sóng: Tách sóng âm tần ra khỏi sóng mang. Loa, màn hình: Phát tín hiệu âm tần sau khi được tách ra khỏi sóng mang. B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Bài 1 trang 119 - sgk vật lí 12. Hãy nêu bốn nguyên tắc cở bản của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến. Hướng dẫn: Bốn nguyên tắc cơ bản của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến là: a) Phải dùng các sóng điện từ cao tần làm sóng mang để tải các thông tin. b) Phải biến điệu sóng mang. c) Phải khuếch tán được dao động điện từ âm tần ra khỏi dao động điện từ cao tần d) Phải khuếch đại tín hiệu Bài 2 trang 119 - sgk vật lí 12. Sóng mang là gì? thế nào là biến điệu một sóng điện từ cao tần ? Hướng dẫn: Sóng mang là một sóng điện từ cao tần có thể truyền được đi xa và dùng để tải thông tin về âm thanh hoặc hình ảnh Biến điệu một sóng điện từ cao tần là làm cho sóng điện từ này tải được thông tin mà người ta cần truyền đi. Vì thông tin này thường có tần số âm nên người ta thường nói sự biến điệu là sự " trộn" sóng âm với sóng cao tần. Bài 3 trang 119 - sgk vật lý 12. Vẽ sơ đồ khối của một máy phát thanh đơn giản và giải thích tác dụng của từng bộ phận trong sơ đồ. Hướng dẫn: Bài 4 trang 119 - sgk vật lý 12. Vẽ sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản và giải thích tác dụng của từng bộ phận trong sơ đồ. Hướng dẫn: Bài 5 trang 119 - sgk vật lý 12. Trong dụng cụ nào dưới đây có cả một máy phát và một máy thu sóng vô tuyến? A. Máy thu thanh. B. Máy thu hình. C. Chiếc điện thoại di động D. Cái điều khiển ti vi. Hướng dẫn: Đáp án: C Bài 6 trang 119 - sgk vật lý 12. Chọn câu đúng. Trong " máy bắn tốc độ" xe cộ trên đường A. Chỉ có máy phát sóng vô tuyến. B. Chỉ có máy thu sóng vô tuyến. C. Có cả máy phát và máy thu sóng vô tuyến. D. Không có máy phát và máy thu sóng vô tuyến Hướng dẫn: Đáp án: C Bài 7 trang 119 sgk vật lí 12. Biến điệu sóng điện từ là: A. Biến đổi sóng cơ thành sóng điện từ. B. Trộn sóng điện từ tần số âm với sóng điện từ tần số cao. C. Làm cho biên độ sóng điện từ tăng lên. D. Tách sóng điện từ tần số âm ra khỏi sóng điện từ tần số cao. Hướng dẫn: Đáp án : B
