Vẻ đẹp tình cha con qua Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng

  1. Tác giả: LTTK CTV
    Đánh giá: ✪ ✪ ✪ ✪ ✪

    • Mở bài:
    Vấn đề đời sống tình cảm gia đình luôn được quan tâm dù là trong nền kháng chiến hay sau khi đất nước hòa bình, bởi đó là vấn đề có liên quan sâu sắc đối với mỗi con người. Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng là một câu chuyện cảm động đầy nước mắt về tình cha con bị chia cách trong chiến tranh. Tác phẩm đều đem lại cho người đọc những nhận thức sâu sắc, làm toát lên vẻ đẹp trong sáng, thiêng liêng của tình cảm gia đình, gây cho ta những cảm thông mạnh mẽ, có giá trị thanh lọc tâm hồn.

    • Thân bài:
    Có thể nói nền văn học kháng chiến đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình khi đã có những tác phẩm phản ánh chân thực và sinh động về cuộc sống và chiến đấu của nhân dân ta. Các nhà văn đã trực tiếp đi vào cuộc chiến, bám sát hiện thực nên đã có những trang viết vô cùng cảm động.

    Với truyện ngắn “Chiếc lược ngà” – không miêu tả những trận chiến ác liệt, không lựa chọn những người anh hùng vĩ đại, Nguyễn Quang sáng chủ động đi vào mảng đời nhỏ bé bị khuất lấp, những câu chuyện bình dị phía sau cuộc chiến, những mâu thuẫn nhẹ nhàng nhưng không kém phần gây cấn, từ đó toát lên vẻ đẹp của nhân vật, làm sáng ngời lý tưởng cách mạng.

    Câu chuyện kể về nhân vật ông Sáu – một cán bộ kháng chiến. Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến lúc đứ con gái đầu lòng chưa tròn một tuổi. Đến khi con gái lên tám tuổi, ông mới có dịp trở về thăm nhà, thăm con. Nhưng trớ trêu thay, bé Thu – con gái ông, chỉ vì vết sẹo trên mặt làm ông giống như trong hình khiến bé thu không chịu gọi ông là ba, ông vô cùng đau khổ. Ông kiên nhẫn và cố gắng thuyết phục nhưng bé Thu vẫn kiên quyết không gọi.

    Ba ngày phép trôi qua nặng nề, có lúc quá bực tức vì sự bướng bỉnh của con, ông đã đánh bé Thu. Nhờ ngoại giải thích nên bé Thu đã hiểu ra tất cả, cha con nhận ra nhau cũng là lúc ông Sáu phải trở về chiến khu. Buổi sáng chia tay trên bến sông đẫm đầy nước mắt.

    Câu chuyện sảy ra nhự nhàng nhưng đã gây xúc động lòng người. Người đọc nhận ra đâu đó cuộc chiến ác liệt len lỏi vào tận trong đời sống gia đình, nó gây nên chia cách, gây nên hiểu nhầm, gây nên biết bao mất mát, đau thương. Nó cướp đi của con người cuộc sống hạnh phúc, cướp đi của con người thời gian để yêu thương, để sum vầy đoàn tụ.

    Bảy năm xa cách, đủ để nỗi nhớ con của ông Sáu lên đến cực điểm. Bao nhiêu năm qua, ngày nào ông cũng nhớ, cũng mong được gặp con và ôm nó vào lòng. Mấy lần chị Sáu lên cứ thăm ông, kể về con càng khiến ông thêm mong nhớ, tình yêu con gái dâng lên mãnh liệt vô cùng. Đó cũng là tình cảm cần có của con người, giúp con người cân bằng tâm hồn và các giá trị sống. Vì cuộc chiến, ông Sáu đã sẵn sàng hi sinh lợi ích nhưng bây giờ được trở về, dù chỉ ba ngày ngắn ngủi vậy mà cuộc đời lại tiếp tục thử thách ông.

    Nhà văn đã khéo léo giấu đi cái nguyên nhân làm cho bé Thu không chịu nhận ông Sáu là ba. Ông cứ kể, cứ diễn đạt, cứ để cho nhân vật tự diễn biến. Ông Sáu, với bản lĩnh của người lính, người cán bộ kháng chiến cũng không thể vượt qua được uẩn khúc này.

    Đôi khi, người lớn quá tỉnh táo còn trẻ con thì quá ngây thơ. Bé Thu thì vẫn giữ khư khư cái lập trường của mình, thấy khác một xíu thì không chịu nhận còn ông Sáu, vì quá yêu con, quá mong nhớ, qua áp lực bởi thời gian ngắn ngủi nên đã không thể ngờ đến cái lí do hồn nhiên ấy. Nhà văn cũng đã khéo léo kéo người đọc ra xa, làm người đọc chú ý vào cảm xúc của nhân vật mà quên đi tình tiết truyện khiến người đọc cũng không khỏi bất ngờ khi tình huống truyện được tháo gỡ.

    Tình yêu con sâu nặng của ông Sáu biểu lộ rõ hơn trong ba ngày ở nhà. Suốt ngày ông quấn quýt bên con, trong nhìn nó, chờ đợi nó. Thế mà nó cứ dửng dưng như không, hạm chí là cố xa lánh ông. Vẻ lạnh lùng của nó ẩn chứa một bí mật gì đó. Thế mà ông Sáu không hề để ý. Ông luôn tạo các tình huống để cha con gần gũi hơn, nhưng càng tiếp cận thì bé Thu càng bướng bỉnh, thậm chí là cáu gắt và vô lễ với ông. Như giọt nước làm tràn ly, hành động bé Thu gạt quả trứng là khỏi bát làm bùng nổ sự kiềm chế của ông, ông đã đánh nó.

    Đó là hành động bất lực của người cha, là nỗi tức giận đứa con bướng bỉnh cố chấp. Bởi quá yêu con nên nó đã làm ông khổ. Ông không kịp suy nghĩ hay tìm một hướng suy nghĩ khác đi. Tình yêu và nỗi mong nhớ, khát vọng đoàn tụ chiếm lĩnh, vây kín tâm hồn ông, che lấp trí tuệ ông, khiến ông không thể nghĩ điều gì khác hơn. Tình yêu thương con như nguồn ánh sáng rực rỡ vượt lên trên tất cả

    Bởi thế, khi đnahs con rồi ông hối hận, ông lại đau khổ khi bé Thu vượt sông về nhà ngoại. Vết sẹo trên khuôn mặt ông giật giật, ông như muốn khóc. Nỗi đau đang cào xé trong tâm hồn ông, cuộn thắt như vết thương đang âm thầm rỉ máu. Không phải ông giận con nữa mà ông đang nghĩ về cuộc chiến, nghĩ đến lúc sắp lên đường mà nỗi trống vắng trong tâm hồn bấy lâu chưa được bồi lấp. Ông sẽ tiếp tục sống với nỗi đau thương này sao, sẽ phải xã con trong sự dửng dưng của nó?

    Nhà văn đã hiểu được điều đó, đã không để cho nhân vật tiếp tục mâu thuân, ông gỡ rối tình huống chỉ bằng một chi tiết nhỏ – vết sẹo trên mặt ông Sáu. Vết sẹo ấy là chứng tích của cuộc chiến tranh tàn khốc đã hủy hoại bản thân con người, gây nên cuộc chia cách, hủy hoại hạnh phúc gia đình.

    Bé Thu nhận ra tất cả nhờ có ngoại giải thích. Nó cũng nhận ra sự ngu ngơ và bướng bỉnh của mình bấy lâu khiến nó rất hối hận. Ngày chia tay trên bến sông, để bù đắp lại điều đó, nó đã khóc, đã thét, đã bấu ríu ba nó, không muốn cho ba nó đi nữa. Có thể nói, nỗi nhớ ba, mong được gặp ba và được ôm ấp trong bé Thu cũng lớn không kém gì ông Sáu.

    Có thể lí giải sự bướng bỉnh của bé Thu và hành động không chịu nhận cha xuất phát từ tình yêu thương cha vô hạn. Bé Thu luôn gìn giữ hình ảnh ông sáu như trong tấm hình mà mẹ đã đưa cho nó. Với nó, đó là hình ảnh thiêng liêng, không gì có thể thay thế được. Bảy năm trời, ông Sáu có biết bao thay đổi. Với niềm tin trẻ thơ, nó không thể hiểu được điều đó. Tình yêu thương cha thiêng liêng và thành kính chiếm lĩnh toàn bộ tâm hồn.

    Và khi ông Sáu xuất hiện với một hình dung khác lạ, nó ngờ ngợ nhận ra nhưng lập tức phủ nhận dù đó chỉ là một vết sẹo. Bởi quá yêu kính cha mà nó đã không thèm hỏi mẹ, không thèm kiểm chứng, không thèm nói ra. Hiểu được cái nguyên có ấy, người đọc vừa giận lại vừa thương, vừa trách móc lại vừa rất trân trọng sự hồn nhiên thơ dại ấy. Sự cố chấp, bướng bỉnh của bé Thu chính là nền tảng của tinh thần quả cảm khi cô trở thành người giao liên trực tiếp đi vào cuộc chiến đấu. Đó cũng là phẩm chất đáng quý của người người hùng cách mạng sau này

    Nhà văn đã rất thành công khi ghi lại cuộc chia tay đầy cảm động của hai cha con, từ đó làm sáng ngời lý tưởng cách mạng. Chiến tranh có thể chia cách họ, cũng có thể giết chết họ nhưng không bao giờ làm phai mờ tình yêu thương và sức sống mãnh liệt trong con người. Giọt nước mắt đẫm đầy trên má bé Thu là nỗi hối hận. Tiếng thét xé lòng của bé Thu là khao khát được ở gần cha nhiều hơn, nhiều hơn nữa. Giờ đây nó không còn bướng bỉnh nữa, nó hiền dịu, khép mình trong vòng tay của cha và ôm chặt cha nó không muốn rời. Tình yêu thương thấm đẫm cả không gian, làm cho những người chứng kiến hôm ấy không khỏi nghẹn ngào. Có ai ngờ đâu, đó lại là cuộc gặp gỡ cuối cùng.

    Ở chiến khu, ông Sáu dành hết tình yêu con vào công việc làm chiếc lược. Cuộc chiến vẫn cứ tiếp diễn và tình yêu con vẫn luôn thường trực trong ông. Ông tỉ mỉ khắc từng chiếc răng lược. Mỗi chiếc răng lược là một nỗi nhớ con vô hạn. Làm xong, ông lại chải thử lên đầu cho cây lược thêm bóng đẹp và ông rất hài lòng về nó. Ngỡ rằng hai cha con sẽ còn gặp gỡ, ông Sáu sẽ trìu mến trao chiếc lược cho bé Thu và sẽ Thu sẽ có dịp bù đắp, sữa lỗi lầm trước đay.

    Nào ngờ, chiếc tranh đã đưa ông Sáu đi xa mãi mãi. Trong một trận càn ác liệt của địch, ông Sáu đã hi sinh. Trước khi ra đi, ông chỉ kịp gửi lại chiếc lược cho người đồng đội và nhờ gửi lại cho bé Thu.Cái chết của ông Sáu khiến cho người đọc ngậm ngùi, nghẹn uất. Đó là một sự mất mát lớn, không gì bù đắp nổi đối với bé Thu. Viên đạn ác nghiệt đã cắt lìa tình cha con, ngăn cách cha con ông mãi mãi. Có lẽ bé Thu đã khóc rất nhiều khi nghe tin ông Sáu hi sinh. Những giọt nước mắt ròng ròng chảy trên đôi má ngây thơ, bé dại của nó. Nhưng lần này lại là giọt nước mắt đau thương bất tận.

    • Kết bài:
    Câu chuyện khép lại nhưng lòng người đọc không ngui trăn trở là làm thế để trên mặt đất này không còn những cuộc chiến tranh, không còn súng đạn, không còn cảnh chia ly, không còn những em bé như bé Thu phải gánh lấy đau thương, mất mát lớn nhất trong cuộc đời người.