Tóm tắt bài 1. Báo cáo kết quả sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ a. Về chất lượng: Có bao nhiêu câu nói về dịa phương và có bao nhiêu câu lưu hành ở địa phương. Căn cứ vào nội dung cụ thể, những câu ấy có thể chia làm mấy nhóm. b. Về số lượng Cả lớp sưu tầm được bao nhiêu ca dao dân ca và tục ngữ. Số lượng của mỗi tổ là bao nhiêu. Tổ nào, cá nhân nào sưu tầm được nhiều nhất. 2. Tổng kết hoạt động sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ a. Ưu điểm Có nhiều cố gắng trong việc sưu tầm, nhiều em có ý thức tìm đọc sách, báo ở địa phương, hỏi người già và nghệ nhân ở quê hương. Số lượng sưu tầm đạt và vượt yêu cầu. Biết cách sắp xếp theo thứ tự hợp lý. Nhiều câu tục ngữ, ca dao dân ca gắn liền với các địa danh ở quê hương và có ý nghĩa cung cấp tri thức về những sản vật địa phương. Từ đó, giáo dục lòng tự hào về quê hương, đất nước. Ví dụ minh họa "Dù ai đi ngược về xuôi Cơm nắm lá cọ là người sông Thao" "Thóc Gia Điền, tiền Ấm Hạ" b. Tồn tại Còn một bộ phận nhỏ học sinh chưa tích cực sưu tầm nên số lượng và chất lượng chưa đạt yêu cầu. Có em còn chép của các bạn trong nhóm, trong tổ hoặc của các bạn lớp khác. Một số câu tục ngữ, ca dao dân ca chưa có ý nghĩa về mặt nội dung. Có những em còn nhằm lẫn với vè. Có nhóm công tác biên soạn chưa tốt, sắp xếp lộn xộn. Bài tập minh họa Đề bài 1: Sưu tầm thêm và học thuộc những câu ca dao dân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phương (nói về sản vật, di tích, thắng cảnh, danh nhân, sự tích, từ ngữ địa phương). Ví dụ minh họa Những câu ca dao, dân ca, tục ngữ về Hà Nội Câu 1: "Đường vô xứ Nghệ quanh quanh Đường ra Hà Nội như tranh vẽ rồng" Câu 2: "Thăng Long Hà Nội đô thành Nước non ai vẽ nên tranh họa đồ Cố đô rồi lại tân đô Nghìn năm văn vật bây giờ là đây". Câu 3: "Ai ơi mồng chín tháng tư Không đi hội Gióng cũng hư mất đời". Câu 4: "Thứ nhất Hội Gióng, Hội Dâu Thứ nhì Hội Bưởi, Hội Vó chẳng đâu vui bằng". Câu 5: "Thứ nhất là Hội Cổ Loa Thứ nhì Hội Gióng, thứ ba Hội Chèm". Câu 6: "Gió đưa cành trúc la đà Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương Mịt mù khói tỏa màn sương Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ". Câu 7: "Ai về thăm huyện Đông Anh Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục Vương Cổ Loa hình ốc khác thường Ngàn năm dấu vết chiến trường còn đây". Câu 8: "Chẳng thơm cũng thể hoa nhài Chẳng thanh lịch cũng là người Thủ đô". Câu 9: "Chẳng thơm cũng thể hoa nhài Dẫu chưa thanh lịch cũng người Tràng An" Câu 10: "Thánh giếng giỗ Thánh Sóc Sơn Tháng ba giỗ Tổ Hùng Vương nhớ về". Câu 11: "Hoa thơm, thơm lạ thơm lùng Thơm cành, thơm rễ, người trồng cũng thơm". Câu 12: "Chẳng thơm cũng thể hoa mai Chẳng lịch cũng thể con người Thượng Kinh" Câu 13: "Long thành bao quản nắng mưa Cửa Ô Quan Chưởng bây giờ còn đây". Câu 14: "Trời cao biển rộng đất dày Núi Nùng, sông Nhị, chốn này làm ghi". Câu 15: "Đống Đa ghi để lại đây Bên kia Thanh Miếu, bên này Bộc Am". Câu 16: "Nhong nhong ngựa ông đã về Cắt cỏ Bồ Đề cho ngựa ông ăn" Câu 17: "Lạy trời cho cả gió lên Cho cờ vua Bình Định bay trên kinh thành". Câu 18: "Mỗi năm vào dịp xuân sang Em về Triều Khúc xem làng hội xuân" Câu 19: "Cha đánh mẹ treo cũng không bỏ chùa Keo ngày rằm" Câu 20: "Bỏ con bỏ cháu, không bỏ mồng sáu tháng giêng. Mồng sáu tháng giêng là ngày hội Cổ Loa, hội đền Sóc". Câu 21: "Với cô hàng bỏng kẹo làng Lủ: Mình từ làng kẹo mình ra Nên mình nói ngọt cho ta phải lòng". Câu 22: "Ai về Hà nội ngược nước Hồng Hà Buồm giong ba ngọn vui đà nên vui Đường về xứ Lạng mù xa.. Có về Hà nội với ta thì về Đừng thủy thì tiện thuyền bè Đường bộ cứ bến Bồ Đề mà sang" Câu 23: "Con sông chạy tuột về Hà Nhớ ai Hà Nội trông mà ngùi thương Nhớ người cố quận tha hương Nhớ ai thì nhớ nhưng đường thời xa". Đề bài 2. Giới thiệu những câu ca dao ,tục ngữ, những bài thơ đặc trưng nhất về những địa danh và những sản vật ở nước ta từ Bắc xuống Nam. 1. Miền BắcBắc Cạn "Bắc Cạn có suối đãi vàngCó hồ Ba Bể có nàng áo xanh". Cao Bằng"Con cò lặn lội bờ sông Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non Nàng về nuôi cái cùng con Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng" Bắc Giang "Ai lên làng Quỷnh hái chèHái dăm ba lá xuống khe ta ngồi!" "Muốn ăn cơm trắng cá mèThì lên làng Quỷnh hái chè với anh Muốn ăn cơm trắng cá rô Thì lên làng Quỷnh quẩy bồ cho anh!" Nghệ An "Đường vô xứ Nghệ quanh quanhĐường ra Hà Nội như tranh vẽ rồng" Hà Nội"Ai về Hà Nội ngược nước Hồng Hà Bườm giong ba ngọn vui đà nên vui Đường về xứ Lạng mù xa... Có về Hà Nội với ta thì về Đường thủy thì tiện thuyền bè Đường bộ cứ bến Bồ Đề mà sang" 'Ai đi trẩy hội chùa HươngLàm ơn gặp khách thập phương hỏi giùm Mớ rau sắng, quả mơ non Mơ chua sắng ngọt, biết còn thương chăng?" "Ngày xuân cái én xôn xao Con công cái bán ra vào chùa Hương Chim đón lối, vượn đưa đường Nam mô đức Phật bốn phương chùa này". "Hà Nội ba mươi sáu phố phườngHàng Gai, hàng Đường, hàng Muối trắng tinh Từ ngày ta phải lòng mình Bác mẹ đi rình đã mấy mươi phen Làm quen chẳng được nên quen Làm bạn mất bạn ai đền công cho" Bắc Ninh"Trên trời có đám mây xanh Ở giữa mây trắng, chung quanh mây vàng Ước gì anh lấy được nàng Để anh mua gạch Bát Tràng về xây Xây dọc rồi lại xây ngang Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân". 2. Miền TrungThanh Hóa"Xây Hà Trung mạch phạn Ngự lĩnh kê thang (Huế) (Cơm nếp Hà Trung Cháo gà núi Ngự)" Ai về nhớ vải Đinh Hòa Nhớ cau Hổ Bái, nhớ cà Đan Nê Nhớ dừa Quảng Hán, Lựu khê Nhớ cơm chợ Bản, thịt dê Quán Lào Nghệ An "Ra đi anh nhớ Nghệ AnNhớ Thanh Chương ngon nhút Nhớ Nam Đàn thơm tương..." "Tiếng đồn cá mát sông Găng Dẻo thơm ba lá, ngon măng chợ Cồn." Hà Tĩnh"Ai về Nhượng Bạn thì về Gạo nhiều, cá lắm, dễ bề làm ăn". Quảng Bình " Yến sào Vinh SơnCửu khổng cửa ròn Nam sâm Bố Trạch Cua gạch Quảng Khê Sò nghêu quán Hàn Rượu dâu Thuận Lý..." Quảng Trị"Mẹ bồng con ra ngồi ái Tử Gái trông chồng đứng núi Vọng Phu Bao giờ nguyệt xế, trăng lu Nghe con chim kêu mùa hạ, biết mấy thu gặp chàng". Thừa Thiên - Huế"Ngọ Môn năm cửa chín lầu Cột cờ ba bậc, Phú Văn Lâu hai tầng". "Đi mô cũng nhớ quê mìnhNhớ Hương Giang gió mát, nhớ Ngự Bình trăng thanh". "Quít giấy Hương CầnCam đường Mỹ Lợi Vải trắng Cung Viên Nhãn lồng phụng tiêu Đào tiên Thế miếu Thanh trà Nguyệt biếu dâu da làng Truồi Hạt sen Hồ Trịnh..." Quảng Nam "Nem chả Hòa VangBánh tổ Hội An Khoai lang Trà Kiệu Rượu thơm Tam kỳ..." "Cô gái làng Son Không bằng tô don Vạn Tường". Quảng Ngãi"Ai về Quảng Ngãi quê ta Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà dễ ăn Mạch nha, đường phổi, đường phèn Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại ghiền" "Mứt gừng Đức Phổ Bánh nổ Nghĩa Hành Đậu xanh Sơn Tịnh". "Mạch nha Thi Phổ Bánh nổ Thu Xà Muốn ăn chà là Lên núi Định Cương"Bình Định"Gỏi chính Châu Trúc Bánh tráng Tam quan Nón lá Gò Găng Nem chua chợ Huyện" "Công đâu công uổng công thừa Công đâu gánh nước tưới dừa Tam Quan" "Muốn ăn bánh ít lá gai Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi..." "Quảng Nam nổi tiếng bòn bon Chả viên Bình Định vừa ngon vừa lành Chín mùi da vẫn còn xanh Mùi thơm cơm nếp, vị thanh đường phèn..." "Bình Định có núi Vọng Phu Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh Em về Bình Định cùng anh Được ăn bí đỏ nấu canh nước dừa" Phú Yên"Xoài đá trắngSắn Phương lụa" Tiếng đồn chợ xổm nhiều khoaiĐất đỏ nhiều bắp, La Hai nhiều đường. Khánh Hòa"Yến xào Hòn Nội Vịt lộn Ninh Hòa Tôm hùm Đinh Ba Nai khô Diên Khánh Cá tràu Võ cạnh Sò huyết Thủy Triều..". Phan Rí, Phan Thiết (Bình Thuận)"Cô kia bới tóc cánh tiên Ghe bầu đi cưới một thiên cá mòi Chẳng tin giở thử ra coi Rau răm ở dưới cá mòi ở trên" 3. Miền Nam Sài Gòn"Trầu Bà Điểm xẻ ra nửa láThuốc Gò Vấp hút đã một hơi Buồn tình gá nghĩa mà chơi Hay là anh quyết ở đời với em?" "Chị Hươu đi chợ Đồng Nai Bước qua Bến Nghé ngồi nhai thịt bò" "Đất Sài Gòn nam thanh nữ tú Cột cờ Thủ Ngữ thật là cao Vì thương anh em vàng võ má đào Em tìm khắp chốn nhưng nào thấy anh." "Đường Sài Gòn cong cong quẹo quẹoGái Sài Gòn khó ghẹo lắm anh ơi" "Đèn Sài Gòn (Cầu Tàu) ngọn xanh ngọn đỏĐèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn luAnh về học lấy chữ nhu Chín trăng em cũng đợi, mười thu em cũng chờ." "Đi đâu mà chẳng biết ta Ta ở Thủ Đức vốn nhà làm nem." "Nhà Bè nước chảy chia hai Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về" "Biên Hòa có bưởi Thanh Trà Thủ Đức nem nướng, Điện Bà Tây Ninh." "Chợ Sài Gòn cẩn đá Chợ Rạch Giá cẩn xi măng Giã em xứ sở vuông tròn Anh về xứ sở không còn ra vô." "Trúc mọc bờ ao kêu bằng trúc thủy Chợ Sài Gòn xa, chợ Mỹ cũng xa. Viết thư thăm hết mọi nhà Trước thăm phụ mẫu sau là thăm em" "Chợ Sài Gòn đèn xanh đèn đỏ Anh coi không tỏ anh ngỡ đèn tàu Lấy anh em đâu kể sang giàu Rau dưa mắm muối có nơi nào hơn em." "Anh ngồi quạt quán Bến Thành Nghe em có chốn anh đành quăng om! Anh ngồi quạt quán Bà Hom Hành khách chẳng có, đá om quăng lò."Bình Dương "Đất Bình Dương vốn thật quê chàngLánh nơi thành thị tìm đàng du sơnXuân xanh hai tám tuổi trònHoa còn ẩn nhụy, chờ bình đơm bông." Đồng Nai "Ăn bưởi thì hãy đến đâyVào mùa bưởi chín, vàng cây trĩu cànhNgọt hơn quít mật, cam sànhBiên Hòa có bưởi trứ danh tiếng đồn" "Biên Hòa bưởi chẳng đắng the Ăn vào ngọt lịm như chè đậu xanh." "Chim bay về núi Biên Hòa Chồng đây vợ đó ai mà muốn xa" "Ai ơi về Đại Phố Châu Thăm núi Châu Thới, thăm cầu Đồng Nai.' "Đồng Nai gạo trắng nước trong Ai đi đến đó thời không muốn về" "Đồng Nai nước ngọt gió hiền Biên Hùng muôn thuở tiếng truyền an vui" "Ai qua Phú Hội, Phước Thiền (Thành) Bâng khuâng nhớ mãi sầu riêng Long Thành" "Hết gạo thì có Đồng NaiHết củi thì có Tân Sài chở vô""Sông Đồng Nai nước trong lại mát Đường Hiệp Hòa lắm cát dễ đi Gái Hiệp Hòa xinh như hoa thiên lý Trai Hiệp Hòa chí khí hiên ngang." Long An"Gái Tầm Vu đồng xu ba đứa Con trai Thủ Thừa cưỡi ngựa xuống mua" "Đèn nào cao bằng đèn Ba Gác Gái nào bạc bằng gái chợ Giồng Anh thương em từ thuở mẹ bồng Bây giờ em khôn lớn, em lấy chồng bỏ anh" (Bến Lức - Long An) "Anh muốn về Long An, Vàm Cỏ Mấy lời em to nhỏ, anh bỏ sao đành Chừng nào chiếc xáng nọ bung vành Núi kia hết đá, anh mới đành xa em." Bến Tre"Bến tre dừa ngọt sông dàiNơi chợ Mõ Cày có kẹo nổi danhKẹo Mõ Cày vừa thơm vừa béo Gái Mõ Cày vừa khéo vừa ngoan Anh đây muốn hỏi thiệt nàng Là trai Thạnh Phú cưới nàng được chăng?" "Bến Tre biển rộng sông dài Ao trong nuôi cá, bãi ngoài thả nghêu" "Muối khô ở Gảnh mặn nồngGiồng Trôm, Phong Nẫm dưa đồng giăng giăng""Bến Tre trai lịch, gái thanh Nói năng duyên dáng ai nhìn cũng ưa." Tiền Giang"Gò Công giáp biển nổi tiếng mắm tôm chà Mắm tôm chua ai ai cũng chắc lưỡi hít hà Sài Gòn, chợ Mỹ ai mà không hay." "Sông vàm Cỏ nước trong thấy đáyDòng Cửu Long xuôi chảy dịu dàngAi về Mỹ Thuận, Tiền GiangCó thương nhớ gã đánh đàn năm xưa?" "Phượng hoàng đậu nhánh vông nem Phải dè năm ngoái cưới em cho rồi Ngã tư chợ Gạo nước hồi Tui chồng mình vợ còn chờ đợi ai.' Đồng Tháp"Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm" "Muốn ăn bông súng mắm kho Thì vô Đồng Tháp ăn no đã thèm" "Tháp Mười nước mặn đồng chua Nửa mùa nắng cháy, nửa mùa nước dâng." "Tháp Mười sinh nghiệp phèn chua Hổ mây, cá sấu thi đua vẫy vùng" "Ai ơi về miệt Tháp Mười Cá tôm sẳn bắt, lúa trời sẳn ăn." "Đèn nào sáng bằng đèn Sa Đéc Gái nào đẹp bằng gái Nha Mân Anh thả ghe câu lên xuống mấy lần Thương em đứt ruột, nhưng tới gần lại run." "Nem Lai Vung vừa chua vừa ngọt Quít Lai Vung võ đỏ ruột hồng" Cần Thơ"Cần Thơ gạo trắng nước trongAi đi đến đó thời không muốn về" "Đất Cần Thơ nam thanh nữ tú Đất Rạch Giá vượn hú chim kêu Quản chi nắng sớm mưa chiều Lên voi xuống vịnh cũng trèo thăm em." C"ần Thơ là tỉnh, Cao Lãnh là quê Anh đi lục tỉnh bốn bề Mãi lo buôn bán không về thăm em." Bạc Liêu "Lục tỉnh có hạt Ba Xuyên Bạc Liêu chữ đặt, bình yên dân rày Mâu Thìn vốn thiệt năm nay Một ngàn hai tám, tiếng rày nổi vang. Phong Thạnh vốn thiệt tên làng Giá Rai là quận, chợ làng kêu chung. Anh em Mười Chức công khùng Bị tranh điền thổ, rùng rùng thác oan..." "Bạc Liêu nước chảy lờ đờ Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu." Kiên Giang"Vịt nằm bờ mía rỉa lông Cám cảnh thương chồng đi thú Hà Tiên" "Trai nào khôn bằng trai Long Mỹ Gái nào mũ mỹ bằng gái Hà Tiên." "U Minh, Rạch Giá thị hóa Sơn Trường Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp đua." Cà Mau"Rau đắng nấu với cá trê Ai đến đất Mũi thì "mê" không về!" "Cà Mau khỉ khọt trên bưng Dưới sông sấu lội, trên rừng cọp um." "Cà Mau hãy đến mà coi Muỗi kêu như sáo thổi Đĩa lội lềnh như bánh canh."
