A. Kiến thức trọng tâm 1. Truyện đọc: “Hãy tha lỗi cho em”. Gợi ý trả lời câu hỏi: a) Thái độ lúc đầu của Khôi đối với cô giáo thế nào? Về sau có sự thay đổi như thế nào? Vì sao có sự thay đổi đó? Thái độ lúc đầu của Khôi đối với cô giáo là nói to “ chữ cô khó đọc quá” thể hiện sự thiếu tôn trọng cô giáo. Về sau Khôi có sự thay đổi, đó là cúi đầu rơm rớm nước mắt xin cô tha lỗi. Sở dĩ có sự thay đổi đó là vì Khôi đã chứng kiến cảnh cô tập viết, cậu ấy đã ân hận và nhận ra lỗi của mình. b) Em có nhận xét gì về việc làm của cô giáo Vân và thái độ đối với Khôi? Lúc đầu khi bị Khôi nói, cô đứng lặng đỏ mặt lên rồi tái dần. Viên phấn trên tay rơi xuống, ngỡ ngàng tủi thân những sau đó cô kiên trì tập viết. Sau khi Khôi xin lỗi, cô đã quàng tay lên vai và tha lỗi cho Khôi. Điều này thể hiện cô là người không định kiến với học sinh, biết chấp nhận và sẵn sàng tha thứ cho học sinh. c) Em rút ra bài học gì qua truyện đọc trên? Bài học rút ra: Không nên vội vàng kiên định khi nhận xét người khác. Cần biết chấp nhận và tha thứ cho người khác. -> Cần khoan dung đối với mọi người. d) Theo em, đặc điểm của lòng khoan dung là gì? Biết lắng nghe để hiểu người khác. Biết tha thứ cho người khác. Luôn tôn trọng, thông cảm và chấp nhận ý kiến của người khác. Không hẹp hòi khi nhận xét về người khác. 2. Nội dung bài học * Khái niệm: Khoan dung là rộng lòng tha thứ, tôn trọng và thông cảm với người khác, biết tha thứ cho người khác khi họ hối hận và sửa chữa lỗi lầm. * Đặc điểm: Biết lắng nghe để hiểu người khác. Biết tha thứ cho người khác. Luôn tôn trọng, thông cảm và chấp nhận ý kiến của người khác. Không hẹp hòi khi nhận xét về người khác. * Ý nghĩa của khoan dung: Người có lòng khoan dung luôn được mọi người yêu mến, tin cậy và có nhiều bạn tốt Nhờ có lòng khan dung cuộc sống và quan hệ giữa mọi trở nên lành mạnh, thân ái, dễ chịu * Rèn luyện lòng khoan dung: Sống cởi mở, gần gũi với mọi người Cư xử chân thành, rộng lượng Tôn trọng, chấp nhận cá tính, sở thích, thói quen của người khác B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI Bài tập a: Hãy kể lại một việc làm thể hiện lòng khoan dung của em, của bạn em hoặc của người lớn mà em biết? Hướng dẫn giải: Trong một lần lớp đi chơi dã ngoại, nhưng em không đi được do mẹ đang ốm, bố đi làm xa, em gái không ai trông nom. Nên em không thể đi với lớp được. Hạnh dù biết hoàn cảnh em như vậy nhưng vẫn cố tình nói với các bạn rằng em tiếc tiền và không muốn chơi với các bạn trong lớp. Từ sau hôm đó, một số bạn xa lánh và không còn chơi với em. Sau đó mấy hôm, trong một lần Hạnh đang chơi trò nhảy dây thì bị ngã, em liên chạy vội lại cõng bạn lên phòng y tế băng bó, Hạnh cảm ơn và ân hận về hành động của mình. Trong buổi sinh hoạt lớp cuối tuần, Hạnh đã xin phép cô giáo đứng dậy xin lỗi em và nói rõ sự thật để các bạn không còn hiểu lầm em nữa. Em tha lỗi cho bạn và mọi người lại chơi vui vẻ với nhau. Bài tập b: Những hành vi nào sau đây thể hiện lòng khoan dung? Tại sao? Bỏ qua lỗi nhỏ cho bạn Tìm cách che đậy khuyết điểm của bạn Nhường nhịn bạn bè và em nhỏ Mắng nhiếc người khác nặng lời khi không vừa ý Ôn tồn, thuyết phục, góp ý giúp bạn sửa khuyết điểm Hay chê bai người khác Chăm chú lắng nghe để hiểu mọi người Hãy trả đũa người khác Đổ lỗi cho người khác. Hướng dẫn giải: Những hành vi thể hiện lòng khoan dung là: Bỏ qua lỗi nhỏ cho bạn Nhường nhịn bạn bè và em nhỏ Ôn tồn, thuyết phục, góp ý giúp bạn sửa khuyết điểm Chăm chú lắng nghe để hiểu mọi người Đây là những hành vi thể hiện lòng khoan dung là bởi vì: những hành vi đó thể hiện là người biết lắng nghe và hiểu người khác, biết chấp nhận và tha thứ, cư xử tế nhị với mọi người, sống cởi mở, thân ái và biết nhường nhịn. Bài tập c: Lan và Hằng ngồi cạnh nhau trong lớp. Một lần, Hằng vô ý làm dây mực ra vở của Lan. Lan nổi cáu, mắng Hằng và cố ý vẩy mực vào áo Hằng. Em hãy nhận xét thái độ và hành vi của Lan? Hướng dẫn giải: Qua tình huống trên em nhận thấy, Lan không độ lượng, khoan dung với việc làm vô ý của Hằng. Hành vi của Lan là hành vi cố tình làm điều sai trái, đáng chế trách. Bài tập d: Tan học, Trung vừa lấy được xe đạp ra và đang chuẩn bị đi thì một bạn gái đi xe đạp không hiểu vì sao xô vào Trung làm Trung bị ngã, xe đổ, cặp sách của Trung văng ra, chiếc áo trắng vấy bẩn. Nếu em là Trung, trong tình huống đó, em sẽ làm gì? Hướng dẫn giải: Nếu em là Trung em sẽ tìm hiểu xem nguyên nhân do vô tình hay cố ý bạn gái đó đã làm em bị ngã. Nếu bạn gái đó vô tình và biết xin lỗi thì em sẽ nhẹ nhàng tha thứ cho bạn. Nếu bạn cố ý, em sẽ phân tích giải thích cho bạn thấy tác hại của việc làm đó. Nếu bạn nhận ra lỗi lầm đó em sẽ bỏ qua, tha thứ cho bạn. Bài tập đ: Hãy nêu một vài tình huống mà em có thể gặp (ở trường, ở nhà, ở ngoài đường, ở nơi công cộng) đòi hỏi có lòng khoan dung và nêu cách ứng xử của mình. Ví dụ: giữa em và bạn em hiểu lầm nhau và giận nhau. Hướng dẫn giải: Trong một lần chơi đá bóng ngoài sân, Hải và Tuấn đang tập chuyền bóng cho nhau để chuẩn bị cho kì đại hội thể thao của trường. Trong một cú chuyền, Hải lỡ chân đá hơi mạnh, bóng tâng cao lọt vào sân nhà bác hàng xóm làm vỡ chậu hoa của bác. Hải không ngần ngại vội chạy vào xin lỗi bác với vẻ mặt ân hận. Nhưng bác chủ nhà cho rằng Hải vô tình và bắt Hải phải mang chậu hoa mới trả lại thì bác mới trả quả bóng. Trong trường hợp này, nếu là em thì em sẽ tha lỗi cho Hải và khuyên Hải với Tuấn lần sau chơi bóng nên ra ở sân vận động để chơi cho thoải mái lại không sợ làm ảnh hưởng đến những nhà xung quanh.
