Phân tích nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao - (Dàn ý) Dàn ý: a. Mở bài: - Giới thiệu nhà văn Nam Cao và truyện ngắn Chí Phèo b. Thân bài – Nam Cao phác hoạ chân dung của giai cấp bóc lột một cách đầy đủ nhất so với các nhà văn đương thời. Bá Kiến được đặt vào một vị trí trang trọng trong xã hội, khi nhà văn phác hoạ nên lai lịch của một kẻ già đời trong nghề bóc lột: gia đình bốn đời làm tổng lí, bản thân Bá Kiến từng là lí trưởng, chánh tổng; cha truyền con nối trong thủ đoạn đè đầu cưỡi cổ người khác. Uy quyền của Bá Kiến không phải chỉ bó hẹp trong phạm vi của một làng, mà “cụ Bá” là “bá hộ, tiên chỉ, chánh hội đồng kì hào, huyện hào, Bắc Kì nhân dân đại biểu” – đại biểu cho cả một bộ máy thống trị tay sai thực dân. Một nhân vật như thế, không thể là một kẻ hởm hĩnh và ngu dốt như Nghị Quế (Tắt đèn – Ngô Tất Tố) hay chỉ có tàn bạo và tham lam như Nghị Lai (Bước đường cùng – Nguyễn Công Hoan). – Nam Cao đã phác hoạ bản chất Bá Kiến bằng những chi tiết khó quên từ bên ngoài đến bên trong: + Cụ Bá có tiếng quát “rất sạng” để “nắn gân người khác”, có kiểu cười Tào Tháo giòn giã và “bản thân cụ cũng tự hào hơn đời ở cái tiếng ấy”. + Bên trong vẻ sang trọng là một con quỷ dâm ô, có tới bốn bà vợ mà còn đi cướp vợ người – khi còn làm lí trưởng đã không bỏ lỡ cơ hội ve vãn vợ Binh Chức. + Nhưng điều nguy hiểm nhất ở Bá Kiến là tội ác đã được hắn nâng lên thành một nghệ thuật cai trị kẻ khác: “mền nắn, rắn buông”, “dùng thằng đầu bò trị thằng đầu bò”, “nắm lấy đứa có tóc”, đặc biệt là những thủ đoạn rất nham hiểm: “Hãy vất người ta xuống sông rồi hãy vớt nó lên để nó đền ơn, hãy đập bàn đập ghế đòi cho được năm đồng, nhưng được rồi hãy vất trả lại năm hào vì “thương anh túng quá”. + Với tất cả các thủ thuật trị người ấy, Bá Kiến quả là một kẻ “khôn róc đời” và đã phá tan cơ nghiệp của biết bao gia đình, đập nát hạnh phúc của bao người. Đáng sợ nhất là chính những nạn nhân của Bá Kiến lại bị hắn biến thành những công cụ đắc lực của tội ác: Năm Thọ, Binh Chức – với bản tính lưu manh và đỉnh điểm là Chí Phèo – đã thành con quỹ dữ của làng Vũ Đại. – Để Chí Phèo đến nhà Bá Kiến vào chính giờ phút “cụ Bá” đan ghen với lũ trai trẻ vì “bà Tư phốp pháp, hai má hây hây...” và cụ đang có ý định “bò tù hết mấy thằng trai trẻ”, đoạn văn quả có thể làm chúng ta bật cười vì sự ghen tuông của một ông lão đã ngoài sáu mươi, nhưng ta bỗng giật mình vì chứng tích của sự ghen tuông đáng buồn cười ấy bỗng hiện ra: một thằng điên, một thằng say, một con quỷ dữ của làng Vũ Đại, sẵn sàng đâm chém bất cứ ai – ngày xưa nó cũng là một thằng trai trẻ... c. Kết bài Tình huống tất yếu phải xảy đến đã được Nam Cao dày công chuẩn bị cho nhân vật của mình. Khi sự thâm hiểm và tàn bạo đã bị bóc trần, khi những tiếng cười và tiếng quát rất sang của cụ Bá không còn nắn gân người khác như mọi khi được nữa, đó cũng là khoảnh khắc thức tỉnh lương tri của một con người. Chí Phèo trong cơn say có những hành động thật đáng sở. Nhưng có một điều, tiếng nói vang lên “dõng dạc” lại là của một con người hoàn toàn tỉnh táo, của một anh Chí đang đòi lại quyền “làm người lương thiện” đã bị bọn cường hào như Bá Kiến tước đoạt. Sự thật được nói lên khiến Bá Kiến phải run sợ, “dịu dọng” để lảng tránh. Mặt nạ rơi xuống, Bá Kiến hiện nguyên hình là con quỷ dữ nham hiểu và hèn nhát đang cố trốn chạy sự trừng phạt của lương tri thức tỉnh. Nam Cao đã để cho Chí trong giờ phút ấy cất lên những lời đau đớn: “Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào để mất những vết mảnh chai trên mặt này?” Đó là nỗi đau đớn của một người đã bị chặn mất nẻo về với thế giới thân thuộc của Con Người, bởi những định kiến khắt khe của xã hội. Muốn trở về, Chí “chỉ còn một cách” là giết chết con quỷ dữ trong chính anh. Giờ phút Chí vung dao lên kết liễu đời Bá Kiến là hành động tất yếu phải xảy ra, sau đó chính anh phải tự sát đã là một câu trả lời của Nam Cao giải đáp rõ nguyên nhân bi kịch của người nông dân nghèo trong xã cũ – sự bế tắc, quẩn quanh vẫn đè nặng lên cuộc sống của họ.
Phân tích nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao - (Dàn ý) Dàn ý: I. MỞ BÀI Nam Cao là tác giả văn học hiện thực xuất sắc giai đoạn 1930-1945. Ông chủ yếu đi vào đề tài người trí thức bế tắc và những người nông dân nghèo khổ. Tác phẩm Chí Phèo (1941) là bản cáo trạng về cuộc sống đau thương của người nông dân dưới sự chà đạp của giai cấp thống trị. Trong đó, điển hình cho sự tàn ác là Bá Kiến. II. THÂN BÀI A. Lai lịch nhân vật Nhà Bá Kiến bốn đời làm tổng lí. Con trai hắn làm lí trưởng. Bản thân hắn là lí trưởng rồi chánh tổng, ở nông thôn, hắn leo đến đỉnh cao của danh vọng; Tiên chỉ làng Vũ Đại, chánh hội đồng kì hào, Bắc Kì nhân dân đại biểu, phe cánh của hắn mạnh, luôn đối địch với bọn cường hào trong làng. B. Bản chất Bá Kiến 1. Gian hùng nham hiểm Thủ đoạn dùng người: trị không lợi thì cụ dùng. Sử dụng họ như công cụ không có những thằng đầu bò thì lấy ai để trị những thằng đầu bò? Mềm nắn rắn buông với triết lí: thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ cố cùng liều thân: Đó là kẻ cường hào khôn róc đời. 2. Ném đá giấu tay Bá Kiến lấn át các phe cánh khác nhờ thu dụng được những kẻ không sợ chết, không sợ đi ở tù. Lọc lừa, giả dối và xảo quyệt: Hãy ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông, nhưng rồi dắt nó lên để nó đền ơn. Hãy đập bàn đập ghế, đòi cho được năm đồng, nhưng được rồi thì vất trả năm hào ui thương anh túng quá!. Vì thế nhận ra bộ mặt thật của Bá Kiến không phải dễ dàng. 3. Đểu cáng, tàn bạo – Bá Kiến đã từng xô đẩy bao người lương thiện vào đường cùng: Năm Thọ, Binh Chức, Chí Phèo. Vì một chuyện ngờ ghen vớ vẩn, hắn đã đẩy Chí Phèo vào tù bảy, tám năm vì chỉ muốn tất cả những thằng trai trẻ đều đi ở tù. Chính hắn biến Chí Phèo thành quỷ dữ, và khi cần, sẵn sàng thí mạng Chí Phèo (sai đòi tiền Đội Tảo). – Chính hắn sống trên mồ hôi xương máu của người nghèo. 4. Dâm ô, đồi bại Dù có bốn vợ, Bá Kiến không bỏ lỡ ngồi chung xe lên tỉnh với vợ Binh Chức. Tiền của anh lính gửi về chỉ đủ cho Bá Kiến chơi bời hành lạc. C. Nghệ thuật xây dựng nhân vật 1. Nhân vật điển hình – Bá Kiến có nét chung của giai cấp thông trị tham lam, tàn bạo, không từ một thủ đoạn nào để bóc lột người nghèo. – Bá Kiến có nét riêng của tên ác bá gian hùng, nham hiểm, thủ đoạn. 2. Nghệ thuật độc đáo của Nam Cao qua truyện ngắn Chí Phèo Không như các nhà văn khác chỉ chú ý miêu tả ngoại hình của giai cấp thống trị (Nghị Quế của Ngô Tất Tố, Nghị Lại của Nguyễn Công Hoan), Nam Cao ít chú ý đến ngoại hình xây dựng Bá Kiến. Ông khắc hoạ tâm địa là chính: “Cụ cười nhạt nhưng giòn giã lắm”... “cụ hay quát để thử dây thần kinh người khác”. “Tiếng cười Tào Tháo” ấy là tâm địa của kẻ độc ác xảo quyệt. Qua đó, thấy cái nhìn sắc sảo của Nam Cao. III. KẾT BÀI – Bá Kiến là nhân vật tiêu biểu cho giai cấp thống trị đương thời. Bá Kiến là sự hội tụ những nét tàn bạo, xảo quyệt, đểu cáng của bọn bóc lột. – Truyện ngắn Chí Phèo thể hiện cuộc đấu tranh một mất một còn không thể khoan nhượng giữa người nông dân và bọn ác bá phong kiến.
