Sinh học 7 Bài 38: Thằn lằn bóng đuôi dài

Tóm tắt lý thuyết

1. Đời sống

• Môi trường sống: trên cạn.
• Đời sống:
  • Sống nơi khô ráo, thích phơi nắng.
  • Ăn sâu bọ.
  • Có tập tính trú đông.
  • Là động vật biến nhiệt.
• Sinh sản:
  • Thụ tinh trong.
  • Trứng có vỏ dai, nhiều noãn hoàng, phát triển trực tiếp.

Đặc điểm đời sống​	Thằn lằn​	Ếch đồng​
1. Nơi sống và hoạt động	sống và bắt mồi ở nơi khô ráo	Sống và bắt mồi ở nơi ẩm ướt cạnh các khu vực nước
2. Thời gian kiếm mồi	Bắt mồi về ban ngày	Bắt mồi vào lúc chập tối hay ban đêm
3. Tập tính	- Thích phơi nắng - Trú đông trong các hốc đất khô ráo	- Thường ở những nơi tối hoặc có bóng râm - Trú đông trong các hốc đất ẩm bên vực nước hoặc trong bùn

2. Cấu tạo và di chuyển

2.1. Cấu tạo ngoài

Đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng đuôi dài thích nghi với đời sống ở cạn.

STT​	Đặc điểm cấu tạo ngoài​	ý nghĩa thích nghi​
1	​ Da khô có vây sừng bao bọc	Ngăn cản sự thoát hơi nước của cơ thể
2	​ Có cổ dài	Phát huy được các giác quan nằm trên đầu, tạo điều kiện bắt mồi dễ dàng
3	​ Mắt có mí cử động, có nước mắt	Bảo vệ mắt, giữ nước mắt để màng mắt không bị khô
4	​ Màng nhĩ nằm trong một hốc nhỏ bên đầu	Bảo vệ màng nhĩ và hướng các dao động âm thanh vào màng nhĩ
5	​ Thân dài đuôi rất dài	Động lực chính của sự di chuyển
6	​ Bàn chân có 5 ngón có vuốt	Tham gia sự di chuyển trên cạn

2.2. Di chuyển

Khi di chuyển thân và đuôi tì vào đất, cử động uốn thân phối hợp các chi → tiến lên phía trước.

​

Hình 1: Các động tác của thân, đuôi và chi của thằn lằn khi di chuyển trên mặt đất​

​

Chân cố định vào đất

​

Chân di động kéo con vật về phía trước

​

Những đoạn đường đã di chuyển được

​

Hướng di chuyển của thằn lằn
3. Tổng kết

​

Hình 2: Sơ đồ tư duy Bài Thằn lằn bóng đuôi dài​

Bài tập minh họa

Bài 1:

Giải thích những đặc điểm sau ở thằn lằn?
1. Nêu đặc điểm sinh sản của thằn lằn ?
2. Vì sao số lượng trứng của thằn lằn lại ít?
3. Trứng thằn lằn có vỏ dai có ý nghĩa gì đối với đời sống ở cạn?
4. Sự phát triển của thằn lằn có giống ếch đồng không?
Hướng dẫn:

1. đặc điểm sinh sản của thằn lằn là Đẻ trứng, thụ tinh trong.
2. Thằn lằn thụ tinh trong khiến tỉ lệ trứng gặp tinh trùng cao nên số lượng trứng ít.
3. Trứng có vỏ dai giúp bảo vệ trứng khỏi bị động vật khác ăn.
4. Sự phát triển của thằn lằn không giống ếch đồng. Phát triển trực tiếp.