Tóm tắt lý thuyết 1. Khái niệm đột biến số lượng nhiễm sắc thể Đột biến số lượng nhiễm sắc thể là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST nào đó hoặc tất cả bộ NST. Đột biến số lượng NST 2. Các dạng đột biến số lượng NST Có 2 dạng đột biến số lượng NST: thể dị bội và thể đa bội. 2.1. Thể dị bội a. Khái niệm Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi số lượng. Một số dạng thể dị bội phổ biến: 2n-1 (thể một): Mất 1 NST ở một cặp NST 2n+1 (thể ba): Thừa 1 NST ở một cặp NST 2n-2 (thể không): Mất cả 2 NST ở một cặp NST 2n+2 (thể bốn): thừa 2 NST ở một cặp NST Hậu quả của hiện tượng thể dị bội thường gây biến đổi hình dạng, kích thước, màu sắc hoặc gây các hội chứng bệnh ở người (Đao, Tơcnơ...). Hội chứng Đao (Bộ NST có 3 NST 21 (2n+1)) Hội chứng Tócnơ (Bộ NST thiếu 1 NST X (2n-1)) b. Cơ chế phát sinh thể dị bội Trong giảm phân có một cặp NST tương đồng nào đó không phân li đồng đều về các giao tử, kết quả tạo ra 1 giao tử có bộ NST là n+1 và 1 giao tử có bộ NST là n-1. Khi các giao tử này thụ tinh với giao tử bình thường sẽ tạo ra các thể dị bội. Cơ chế phát sinh thể dị bộic. Ý nghĩa của hiện tượng dị bội Đối với chọn giống: Có thể sử dụng thể không để được các NST mong muốn vào cơ thể lai. Đối với di truyền học: Có thể sử dụng các lệch bội để xác định vị trí các gen trên NST. Đối với tiến hóa: Cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa. Bài tập minh họa Bài 1 Lúa có bộ NST lưỡng bội 2n=24. Số lượng NST lớn nhất trong tế bào của Lúa khi xảy ra đột biến thể dị bội có thể là bao nhiêu? Giải thích vì sao? Hướng dẫn giải Số lượng NST lớn nhất trong tế bào của Lúa khi xảy ra đột biến thể dị bội là 48. Vì mỗi NST chỉ tăng tối đa thêm 2 NST, tức là gấp đôi số lượng NST của tế bào. Theo LTTK Education tổng hợp
