Tóm tắt lý thuyết 1. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường - Thường biến Thường biến là sự biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời sống cá thể dưới tác động trực tiếp của môi trường. Ví dụ: Lá của cây rau mác biến đổi hình dạng tùy theo môi trường sống. Thân và lá của cây dừa cạn thay đổi hình dạng phụ thuộc vào độ ẩm của môi trường. Kích thước của củ su hào to hay nhỏ là do kĩ thuật chăm sóc tốt hay kém. Sự biến đổi của lá cây bèo tây Thường biến thường biểu hiện đồng loạt, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh và không di truyền được. 2. Mối quan hệ giữa kiểu hình, kiểu gen và môi trường Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường. Sơ đồ mối quan hệ giữa kiểu hình-kiểu gen-môi trường Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen. Các tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào môi trường. Tính dễ biến dị của tính trạng số lượng có ảnh hưởng nhiều đến năng suất: Đúng quy trình - năng suất cao Sai quy trình - năng suất thấp 3. Mức phản ứng Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen (chỉ một gen hoặc một nhóm gen) trước môi trường khác nhau. Mức phản ứng do kiểu gen quy định. Ví dụ: Lợn Đại bạch khi được nuôi trong điều kiện chăm sóc đầy đủ thì đạt tối đa khoảng 185kg, trong khi đó nếu nuôi trong điều kiện cho ăn và chăm sóc kém thì chỉ đạt khoảng 100kg. Bài tập minh họa Bài 1: Phân biệt thường biến và đột biến? Hướng dẫn giải: Thường biếnĐột biếnLà những biến đổi về kiểu hình, không thay đổi về kiểu gen nên không di truyền được.Là những biến đổi trong vật chất di truyền (ADN, NST) nên di truyền được.Biến đổi đồng loạt theo cũng một hướng tương ứng với môi trường nên có ý nghĩa thích nghi, có lợi cho bản thân sinh vật.Xuất hiện với tần số thấp, ngẫu nhiên, cá biệt, có thể có lợi hoặc có hai cho bản thân sinh vật. Theo LTTK Education tổng hợp
