Soạn bài: Sự giàu đẹp của tiếng việt - Đặng Thai Mai Câu 1: Đây chỉ là một đoạn trích nên bố cục không hoàn chỉnh. Có thể chia thành các phần như sau: - Phần mở đầu (đoạn 1, 2): Nêu luận điểm khái quát. - Phần khai triển (còn lại): Vẻ đẹp và sức sống của tiếng Việt. Phần này gồm hai ý: + Từ "Tiếng Việt, trong cấu tạo của nó" đến "rất ngon lành trong những câu tục ngữ": Tiếng Việt trong con mắt người nước ngoài; + Từ "Tiếng Việt chúng ta gồm có" đến hết: Những yếu tố tạo nên vẻ đẹp và sức sống của tiếng Việt. Câu 2: Trình tự lập luận và chi tiết để giải thích"Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay" - Ở đoạn 1, câu mở đầu khẳng định giá trị và địa vị của tiếng Việt, từ đó đưa ra luận điểm cơ bản bao trùm: Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. - Tiếp theo, tác giả giải thích ngắn gọn, rõ ràng về đặc tính đẹp và hay của tiếng Việt. Câu 3: Những chứng cứ để chứng minh cho vẻ đẹp của tiếng Việt với cách lập luận chặt chẽ theo trình tự lập luận như sau: - Tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp, đẹp trước hết ở mặt ngữ âm. - Nêu ý kiến của người nước ngoài, một giáo sĩ thạo tiếng Việt, để khẳng định lí lẽ. - Tiếng Việt có hệ thống nguyên âm và phụ âm phong phú, giàu thanh điệu. Câu 4: Sự giàu có và khả năng phong phú của tiếng Việt được thể hiện ở những phương diện: - Tiếng Việt có hệ thống nguyên âm phụ âm phong phú, giàu thanh điệu (6 thanh). - Uyển chuyển, cân đối, nhịp nhàng về mặt cú pháp. - Từ vựng dồi dào giá trị thơ, nhạc, hoạ. - Có khả năng dồi dào về cấu tạo từ ngữ và hình thức diễn đạt. - Có sự phát triển qua các thời kì lịch sử về cả hai mặt từ vựng và ngữ pháp. Có khả năng thích ứng với sự phát triển liên tục của thời đại và cuộc sống. Câu 5: Điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận ở bài văn: - Kết hợp giải thích với chứng minh, bình luận. - Lập luận chặt chẽ: nêu nhận định ngay ở phần Mở bài, tiếp theo là giải thích và mở rộng nhận định ấy, sau đó dùng các chứng cứ để chứng minh. - Các dẫn chứng khá toàn diện, bao quát, không sa vào trường hợp quá cụ thể, tỉ mỉ. - Về cấu trúc câu, tác giả thường sử dụng biện pháp mở rộng câu, vừa nhằm làm rõ nghĩa, vừa để bổ sung các khía cạnh mới hoặc mở rộng thêm ý.
